การจัดการองค์ความรู้ในองค์กร
ขององค์การบริหารส่วนจังหวัดสระบุรี
การจัดการความรู้
(Knowledge Management)
การจัดการความรู้ (KM)
การจัดการความรู้ (Knowledge Management: KM)
หมายถึง การรวบรวมองค์ความรู้ที่มีอยู่ในองค์กร ซึ่งกระจัดกระจายอยู่ในตัวบุคคล หรือเอกสาร มาพัฒนาให้เป็นระบบ เพื่อให้ทุกคนในองค์กร สามารถเข้าถึงความรู้ และพัฒนาตนเองให้เป็นผู้รู้ รวมทั้งปฏิบัติงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ อันจะส่งผลให้องค์กรมีความสามารถเชิงแข่งขันสูงสุด
การจัดการความรู้ คือเครื่องมือเพื่อการบรรลุเป้าหมายอย่างน้อย 4 ประการไปพร้อม ๆ กัน ได้แก่ (1) การบรรลุเป้าหมายของงาน (2) การบรรลุเป้าหมายด้านการพัฒนาคน (3) การบรรลุเป้าหมายด้านการพัฒนาองค์กรไปเป็นองค์กรแห่งการเรียนรู้ (4) การบรรลุเป้หมายของการเป็นชุมชน หมู่คณะ ที่มีความเอื้ออาทรระหว่างกันในที่ทำงาน — นพ.วิจารย์ พาณิช
ประเภทขององค์ความรู้
ความรู้ที่ฝังอยู่ในคน (tacit knowledge)
ความรู้ที่ชัดแจ้ง (explicit knowledge)
ความรู้ที่ฝังอยู่ในคน (tacit knowledge)
เป็นความรู้ที่ได้จากประสบการณ์ พรสวรรค์ หรือสัญชาติญาณของแต่ละบุคคลในการทำความเข้าใจในสิ่งต่าง ๆ เป็นความรู้ที่ไม่สามารถถ่ายทอดออกมาเป็นคำพูดหรือลายลักษณ์อักษรได้โดยง่าย เช่น ทักษะในการทำงาน งานฝีมือ หรือการคิดเชิงวิเคราะห์ บางครั้ง จึงถูกเรียกว่าเป็นความรู้แบบนามธรรม
ความรู้ที่ชัดแจ้ง (explicit knowledge)
เป็นความรู้ที่สามารถรวบรวม ถ่ายทอดได้ โดยผ่านวิธีต่าง ๆ เช่น การบันทึกเป็นลายลักษณ์อักษร ทฤษฎี คู่มือต่าง ๆ และบางครั้งถูกเรียกว่าเป็นความรู้แบบรูปธรรม
ขั้นตอน 6 ประการที่ควรดำเนินการ
กำหนดความรู้หลักที่จำเป็นหรือสำคัญต่องานและองค์กร
เสาะหาความรู้ที่ต้องการ
ปรับปรุง ดัดแปลง หรือสร้างความรู้ให้เหมาะต่อการใช้งานของตน
ประยุกต์ใช้ความรู้กับงานของตน
นำประสบการณ์จากการทำงานและการประยุกต์ใช้ความรู้แล้วมาแลกเปลี่ยน เรียนรู้ และสกัด “ขุมความรู้” ออกมาบันทึกไว้
จดบันทึก “ขุมความรู้” และ “แก่นความรู้” สำหรับไว้ใช้งานและปรับปรุงเป็นชุดความรู้ที่ครบถ้วน ลุ่มลึก และเชื่อมโยง ให้เหมาะกับการใช้งานมากขึ้น
วิธีการจัดการความรู้
เมื่อพิจารณาจากข้อกำหนดต่าง ๆ (multiple requirement) ตามเกณฑ์ EdPEx พบว่ามีประเด็นพิจารณาต่อไปนี้
การรวบรวมและถ่ายทอดความรู้ของบุคลากร
การผสมผสานและหาความสัมพันธ์ของข้อมูลจากแหล่งต่างๆ เพื่อสร้างองค์ความรู้ใหม่
การถ่ายทอดความรู้ที่เป็นประโยชน์ ระหว่างหน่วยงานกับผู้เรียน ลูกค้ากลุ่มอื่น ผู้ส่งมอบ คู่ความร่วมมือทั้งที่เป็นทางการและไม่เป็นทางการ
การรวบรวมความรู้และถ่ายทอดความรู้ที่เป็นประโยชน์ไปใช้ใน การสร้างนวัตกรรมและในกระบวนการวางแผนเชิงกลยุทธ์
CoP (ชุมชนแห่งการเรียนรู้: Community of Practice)
หมายถึง ชุมชนนักปฏิบัติ หรือชุมชนแห่งการเรียนรู้ที่รวบรวมกลุ่มคนที่มีความรู้ ความสนใจในเรื่องเดียวกัน มาร่วมแลกเปลี่ยน แบ่งปัน เรียนรู้ในเรื่องนั้นๆ ร่วมกัน
ประเภทของ CoP
Helping Communities เพื่อแก้ไขปัญหาประจำวันและแลกเปลี่ยนแนวคิดในกลุ่มสมาชิก
Best Practice Communities เน้นการพัฒนา ตรวจสอบและเผยแพร่แนวปฏิบัติที่เป็นเลิศ
Knowledge-Stewarding Communities เพื่อจัดระเบียบ ยกระดับ และพัฒนาความรู้ที่สมาชิกใช้เป็นประจำ
Innovation Communities เพื่อพัฒนาแนวคิด โดยเน้นการข้ามขอบเขต เพื่อผสมผสานสมาชิกที่มุมมองต่างกัน
เครื่องมือต่าง ๆ ในการจัดการความรู้
การศึกษาดูงาน (Study tour)
การทบทวนหลังปฏิบัติการหรือการถอดบทเรียน (AAR)
การเรียนรู้ร่วมกันหลังงานสำเร็จ (Retrospect)
เรื่องเล่าเร้าพลัง (Springboard Storytelling)
การค้นหาสิ่งดีรอบตัว หรือสุนทรียสาธก
เวทีเสวนา หรือสุนทรียสนทนา (Dialogue)
เพื่อนช่วยเพื่อน (Peer Assist)
การเรียนรู้โดยการปฏิบัติ (Action Learning)
มาตรฐานเปรียบเทียบ (Benchmarking)
การสอนงาน (Coaching)
การเป็นพี่เลี้ยง (Mentoring)
ฟอรัม ถาม – ตอบ (Forum)
บทเรียนจากความผิดพลาด (Lesson Learning)
เวทีกลุ่มเฉพาะ (Focus Group)
การจัดเก็บความรู้ใน Web board, Intranet
R2R, การนำเสนอผลงานวิชาการในที่ประชุมวิชาการ
คู่มือการปฏิบัติงาน (Standard Operation Procedure: SOP)
การเล่าเรื่องพูดคุยแลกเปลี่ยนความคิดเห็น (Coffee meeting)
อ้างอิง
ที่มา : https://quality.sc.mahidol.ac.th/plan_and_policy/km/