อาชีพท้องถิ่น

ปลาส้มสุขใจไร้ก้าง บ้านมาบคล้า

“ปลาส้ม” ถือเป็นเสน่ห์ที่เกิดจากรากฐานการพัฒนามาจากการถนอมอาหารอันเป็นภูมิปัญญาของบรรพบุรุษของไทยและได้รับความนิยมโดยเฉพาะในหมู่ประชากรในภาคอีสาน จากเดิมที่เคยทำรับประทานกันในครอบครัว จนกลายมาเป็นการทำปลาส้มเป็นอาชีพวิสาหกิจชุมชนที่กระจายกันอยู่ในภาคอีสาน แต่ละแห่งจะมีสูตรความอร่อยที่แตกต่างกันขึ้นกับรสมือและความชอบของคนในถิ่นนั้นๆ เพราะแต่ละแห่งจะมีการคัดเลือกใช้วัตถุดิบชนิดปลา สัดส่วนระหว่างส่วนผสม ตลอดจนขั้นตอนวิธีการ และระยะเวลาในการหมักปลาที่ไม่เหมือนกัน จึงทำให้รสชาติแตกต่างกันไป และยังส่งผลให้ผลผลิตที่ได้ไม่สม่ำเสมอในแต่ละครั้งที่มีการผลิต

บ้านมาบคล้า หมู่ที่ 9 ตำบลคลองขลุง อำเภอคลองขลุง จังหวัดกำแพงเพชร เป็นอีก 1 หมู่บ้านที่ กศน. ได้เข้าไปสนับสนุน ส่งเสริม เพื่อให้คนในชุมชนเกิดรายได้เสริม หรือเพิ่มเติมต่อยอดอาชีพใหม่ โดยได้นำเอาหลักสูตรการถนอมอาหารลงไปในพื้นที่ โดยเริ่มจากกลุ่มเล็กๆที่มีเพียง 16 คน จนในปัจจุบันเติมโตมาจนมีสมาชิกเพิ่มเติมถึง 34 คน จากเดิมที่เป็นเพียงการฝึกเรียนรู้ฝึกปฏิบัติเพื่อนำไปประกอบอาหารในครัวเรือน กลายเป็นรัฐวิสาหกิจชุมชน ที่สามารถดูแลตัวเองได้ สร้างรายได้เสริมให้กับสมาชิกในกลุ่ม นอกเหนือจากงานเกษตรกรรม และการรับจ้าง โดยจุดเด่นของ ปลาส้ม ที่บ้านมาบคล้าทำนั้น ได้มีกรรมวิธีอย่าพิถีพิถัน ถอดก้างปลา ก่อนที่จะนำมาทำการหมักด้วยส่วนผสม ที่ต้องผ่านการตรวจทางด้านน้ำหนักและความสะอาด และต้องมีการควบคุมระยะเวลาในการหมักก่อนการบรรจุเพื่อส่งขายตามออเดอร์ที่ทางลูกค้าได้ทำการสั่งซื้อ ผ่านทาง Face book line หรือโทรสั่ง เพื่อให้คงรสชาติที่เป็นเอกลักษณ์ ของ “ปลาส้มสุขใจไร้ก้าง บ้านมาบคล้า” ขั้นตอนการทำและส่วนผสมที่ทำให้รสชาติของ “ปลาส้มสุขใจไร้ก้าง บ้านมาบคล้า” นั้น นายเสมอ ยอดสุทธิ ประทานกลุ่มปลาส้มสุขใจไร้ก้าง บ้านมาบคล้า ได้บอกเคล็ดลับในการทำมาเพื่อให้ผู้ที่เข้ามาศึกษาหาความรู้ ไว้ดังนี้

ส่วนผสม ปลาจีน 1 กิโลกรัม เกลือป่น 3 กรัม กระเทียมบด 1 ขีด ข้าวเหนียวสุก 1 ขีด

ขั้นตอนการทำ นำปลามาทำความสะอาด เอาไส้ออก ล้างให้หมด โดยเฉพาะส่วนท้องปลา นำข้าวสุกมาล้างน้ำและผึ่งให้แห้งพอหมาดๆ จากนั้นนำเกลือมาผสมกับปลาทิ้งไว้สัก 3 ชั่วโมง กับน้ำ 1 กะละมัง ล้างปลาอีกครั้งหนึ่งเพื่อขจัดกลิ่นคาว นำปลาที่ล้างแล้ว หมักกับเกลือป่นประมาณ 3 กรัม ใช้เวลาหมัก 1 ชั่วโมง หลังจากนั้นให้ล้างปลาด้วยน้ำสะอาด 2 ครั้ง และล้างน้ำอีก 1 ครั้งนำเกลือป่น 1 กำมือ ข้าวเหนียว เกลือ และกระเทียมบดผสมให้เข้ากัน ส่วนหนึ่งคลุกกับปลาที่ล้างแล้ว และส่วนที่เหลือ นำไปใส่ในท้องปลาให้เต็มท้องนำปลาไปหมักไว้ในถัง ปิดฝาให้มิดชิด ทิ้งไว้ 3-4 วัน เมื่อครบกำหนดก็สามารถนำออกมารับประทานได้

ไม่ว่าจะเป็นอาชีพใดๆ หากไม่หยุดที่จะเรียนรู้ พัฒนา ถึงแม้จะเป็นอาชีพเล็กๆ ก็สามารถเติมโตเป็นกำลังหลักในการดูแลครอบครัวได้ เช่นเดียวกับ กลุ่ม “ปลาส้มสุขใจไร้ก้าง บ้านมาบคล้า” นั้น เริ่มจากการรวมกลุ่มกันเล็กๆ ได้สนับสนุนการสนับสนุนจาก กศน.อำเภอคลองขลุง ต่อยอดมาจนถึงปัจจุบัน กลายเป็นกลุ่มรัฐวิสาหกิจชุมชนที่เข้มแข็ง ดูแลตนเองได้ ได้รับรางวัลการันต์ตีเรื่องความสะอาด อร่อย สามารถถ่ายทอดองค์ความรู้ที่มีให้กับผู้ที่สนใจได้ หากผู้ใดสนใจสามารถศึกษาหาความรู้ได้ที่ หมู่บ้านมาบคล้า หมู่ที่ 9 ตำบลคลองขลุง อำเภอคลองขลุง จังหวัดกำแพงเพชร หรือหากสนใจที่จะลองลิ้มชิมรส ปลาส้มสุขใจไร้ก้าง บ้านมาบคล้า สามารถติดต่อได้ที่ Face book “ชายเล็กขี้เหงา” หรือ Facebook กศน.ตำบลคลองขลุง อำเภอคลองขลุง จังหวัดกำแพงเพชร รับรอง ทุกท่านจะติดใจ ในความอร่อย