ปัญหาสุขภาพที่พบบ่อย

ไข้เด็งกี่และไข้เลือดออก

ไข้เด็งกี่

คือ โรคติดเชื้อที่อาจมีอาการรุนแรงถึงแก่ชีวิต อาการคล้ายหวัด หรือไม่แสดงอาการเลย เชื้อเด็งกี่สามารถแบ่งได้เป็นชนิดย่อย 4 ชนิด เราสามารถติดเชื้อแต่ละชนิดได้เพียงครั้งเดียว แต่ภูมิที่สร้างขึ้นไม่สมบูรณ์ทำให้คุณยังสามารถติดเชื้อกลุ่มอื่นได้ โดยความเสี่ยงในการติดเชื้อไข้เลือดออกขั้นรุนแรงจะเพิ่มขึ้นในแต่ละครั้งที่ติดเชื้อ

อาการแสดงของไข้เด็งกี่ มักแสดงอาการระหว่าง 3-14 วันหลังถูกยุงมีเชื้อกัด ได้แก่

• ไข้
• ปวดหัวและเจ็บบริเวณกระบอกตา
• เจ็บกล้ามเนื้อและข้ออย่างมาก
• เหนื่อยมาก
• ผื่นขึ้น 2-5 วันหลังเป็นไข้
• อาจมีเลือดออกจากผิวหนังหรือทางจมูก
• อุจจาระสีเลือด หรือมีเลือดประจำเดือนมากเป็นพิเศษ
• คลื่นไส้ อาเจียน
• อาการทางระบบหายใจ เช่น ไอ เจ็บคอ และจมูกตัน

อาการเหล่านี้มักคงอยู่ประมาณ 3-7 วันหลังไข้ขึ้น มักจะมีอาการดีขึ้นหรือหากแย่ลงกรณีเป็นโรคติดเชื้อเด็งกี่ชนิดรุนแรง หรือเรียกว่า ไข้เลือดออก ได้แก่อาการ

• ปวดท้องหรือกดเจ็บที่ท้อง
• อาเจียนต่อเนื่อง
• เฉื่อยช้าหรือกระสับกระส่าย
• เลือดออกตามเหงือกหรือมีเลือดกำเดา
• ตับโต
• มีของเหลวสะสมในปอดหรือในท้อง

ไข้เลือดออก

ไข้เลือดออกเป็นการติดเชื้อเด็งกี่แบบรุนแรงที่สุด โดยจะมีลักษณะสำคัญทางคลินิก 4 แบบ ได้แก่

• มีการซึมผ่านของผนังหลอดเลือดมากขึ้น ทำให้มีพลาสมารั่วไปตามเนื้อเยื่อรอบ ๆ และเลือดข้นขึ้นจากการขาดพลาสมาในหลอดเลือด
• มีภาวะเกล็ดเลือดต่ำ
• มีไข้นาน 2-7 วัน
• กดเจ็บบริเวณที่มีเลือดออก

อาการที่เป็นอันตรายถึงชีวิตของไข้เลือดออกไม่ใช่การเสียเลือดจากเลือดออก แต่เป็นการเสียของเหลวภายในหลอดเลือดไปยังเนื้อเยื่อรอบ ๆ ทำให้ของเหลวในหลอดเลือดจะไม่มีเหลือเพียงพอให้เลือดไหลเวียนได้ดี ภาวะที่มีการสูญเสียความสามารถในการไหลเวียนเลือดที่ดี เรียกว่า ภาวะช็อก ซึ่งเป็นอันตรายถึงชีวิต

การรักษา

รักษาตามอาการเช่นเดียวกับการรักษาโรคจากไวรัสทั่วไป การให้ยาแก้ปวดที่ไม่ทำให้เลือดไหลมากขึ้น เช่น พาราเซตามอล

การให้สารน้ำทางหลอดเลือดอาจให้เพื่อป้องกันภาวะช็อก แต่ต้องตรวจสอบเลือดให้แน่ใจก่อนว่าการให้สารน้ำจะไม่ทำให้ผู้ป่วยอาการแย่ลง

มะเร็งปอด

โรคมะเร็งปอดจะค่อย ๆ เกิดขึ้นเมื่อโรคนั้นลุกลามไปเรื่อย ๆ และโดยปกติจะไม่มีอาการแสดงหรืออาการใด ๆ ในระยะแรกของโรค

อาการ

• อาการไออย่างยาวนาน และแย่ลงเรื่อย ๆ
• การติดเชื้อในทรวงอกอย่างถาวร
• ไอเป็นเลือด
• ปวดหรือเจ็บเมื่อหายใจหรือไอ
• หายใจหอบถี่อยู่เสมอ
• เมื่อยล้า หรือหมดแรงอยู่ตลอดเวลา
• เบื่ออาหาร
• น้ำหนักลดโดยไม่ทราบสาเหตุ
• เป็นไข้ อุณหภูมิร่างกายสูงกว่า 38 องศาเซลเซียสขึ้นไป
• กลืนลำบากหรือปวดเมื่อกลืนอาหาร
• หายใจดังเสียงวี้ด
• เสียงแหบแห้ง
• พบการบวมที่ใบหน้าหรือลำคอ
• เจ็บบริเวณหน้าอกและไหล่อย่างไม่ทุเลา

สาเหตุ

การศึกษาที่ผ่านมาพบว่า กรณีส่วนใหญ่ของโรคมะเร็งปอดเกิดจากการสูบบุหรี่ แต่ผู้ที่ไม่เคยสูบบุหรี่ก็สามารถเป็นโรคมะเร็งปอดได้

การสูบบุหรี่

การสูบบุหรี่เป็นปัจจัยเสี่ยงที่สำคัญที่สุดสำหรับโรคมะเร็งปอด และเป็นสาเหตุของ 85% ของผู้ป่วยโรคมะเร็งปอดทั้งหมด

ควันบุหรี่ประกอบไปด้วยสารพิษมากกว่า 60 ชนิดซึ่งสามารถนำไปสู่การเกิดมะเร็งได้ สารเหล่านี้เป็นที่รู้จักกันว่าเป็น สารก่อมะเร็ง

ควันบุหรี่มือสอง

แม้คุณจะไม่สูบบุหรี่แต่การได้รับควันบุหรี่จากคนรอบข้างเป็นประจำหรือเรียกว่า การสูบบุหรี่มือสองหรือควันบุหรี่มือสองก็สามารถเพิ่มความเสี่ยงในการเป็นมะเร็งปอดได้ จากการวิจัยพบว่าผู้หญิงที่ไม่สูบบุหรี่ซึ่งใช้ชีวิตในบ้านเดียวกับสามีที่สูบบุหรี่มีโอกาสเป็นมะเร็งปอดมากกว่าผู้หญิงที่ไม่สูบบุหรี่ที่อาศัยกับสามีที่ไม่สูบบุหรี่ได้ถึง 25%

การสัมผัสมลพิษ

การสัมผัสกับสารเคมีและผลิตภัณฑ์หลายชนิดใช้ในบางอาชีพและอุตสาหกรรมมีความสัมพันธ์กับความเสี่ยงที่เพิ่มขึ้นของโรคมะเร็งปอดเล็กน้อย สารเคมีเหล่านี้ประกอบด้วย:

• สารหนู แร่ใยหิน ธาตุเบริลเลียมธาตุแคดเมียม ควันของถ่านหินและถ่านโค้ก ธาตุซิลิกา ธาตุนิกเกิล น้ำมันดีเซล ธาตุกัมมันตภาพรังสีเรดอน

พยาธิสภาพ การได้รับการกระตุ้นจากสารก่อมะเร็ง เช่น สารทีก่อความระคายเคืองในควันยาสูบ ทำให้เกิดการอักเสบระคายเคืองของเนื้อเยื่อซ้ำๆ จนดีเอ็นเอของเซลล์ในทางเดินหายใจถูกทำลาย ทำให้เซลล์เจริญอย่างไม่เป็นระเบียบ มีจำนวนเซลล์เพิ่มขึ้นเป็นจำนวนมาก หากเกิดที่หลอดลมใหญ่ก้อนมะเร็งที่มีขนาดใหญ่จะอุดตันหลอดลมและแพร่กระจายไปยังผนังหลอดลม เนื้อปอด ขั้วปอด และต่อมน้ำเหลืองช่องทรวงอก

การวินิจฉัยโรค มีประวัติสูบบุหรี่หรือได้รับควันบุหรี่จากบุคคลใกล้ชิด มีการสัมผัสกับสารพิษเคยมีอาการไอ มีเสมหะ หายใจลำบาก จากการถ่ายภาพรังสีทรวงอกจะพบก้อนมะเร็ง

การรักษา

• การผ่าตัด
• เลเซอร์
• รังสีรักษา
• เคมีบำบัด

โรคหลอดเลือดสมอง

เป็นอาการป่วยที่เกิดขึ้นเฉียบพลัน ต้องได้รับการรักษาในทันที

โรคหลอดเลือดสมองจะเกิดขึ้นเมื่อเลือดที่นำเอาออกซิเจนไปเลี้ยงสมองถูกกีดขวาง โรคหลอดเลือดสมอง (stroke) เป็นการเจ็บป่วยที่ฉับพลัน หากสมองไม่มีออกซิเจน เซลล์สมองจะเริ่มตายภายในเวลาแค่ไม่กี่นาที

โรคหลอดเลือดสมองมีอยู่ 2 ประเภทใหญ่ๆ คือ:

• ภาวะสมองขาดเลือด ซึ่งภาวะนี้มีสาเหตุมาจากลิ่มเลือดอุดตัน
• ภาวะเลือดออกในสมอง มีสาเหตุมาจากการมีเลือดออกในหรือรอบๆสมอง

ภาวะสมองขาดเลือด (Ischemic Stroke)

มีผู้ป่วยที่มีภาวะสมองขาดเลือดคิดเป็น 78% ของคนที่เป็นโรคหลอดเลือดสมองทั้งหมด ภาวะนี้จะเกิดขึ้นเมื่อมีลิ่มเลือดไปอุดตันการไหลเวียนของเลือดที่ถูกส่งไปยังสมอง

มีความเป็นไปได้อยู่ 2 ทางที่จะทำให้เกิดภาวะนี้:

1. ลิ่มเลือดก่อตัวในเส้นเลือดที่คอหรือสมองซึ่งจะทำให้เส้นเลือดแคบลงเนื่องจากมีการสะสมของคราบจุลินทรีย์ที่เกิดมาจากการรวมตัวกันของไขมันคอเรสเตอรอล และสารอื่นๆที่สร้างขึ้นภายในเยื่อบุชั้นในของผนังหลอดเลือดแดง

2. ลิ่มเลือดสามารถแตกตัวออกมาจากเส้นเลือดที่ใดที่หนึ่งในร่างกายและเคลื่อนไปยังสมองซึ่งอาจไปติดอยู่ในหลอดเลือดเล็กๆในสมอง ซึ่งภาวะนี้เรียกว่า ภาวะ embolism

การรักษาโรคหลอดเลือดสมองตีบจากลิ่มเลือดอุดตัน(Ischemic Stroke)

สาเหตุเกิดจากมีลิ่มเลือดเกิดในหลอดเลือดแดงและมีการปิดกั้นการไหลเวียนของเลือดและการส่งออกซิเจนไปยังส่วนของสมอง เป้าหมายการรักษาคือฟื้นฟูการไหลเวียนของเลือดไปยังสมองโดยเร็วที่สุด อาจมีการใช้ยาหลายตัวที่โรงพยาบาลเพื่อช่วยสลายลิ่มเลือดและป้องกันการเกิดลิ่มเลือดใหม่

ตัวอย่างยาที่ใช้รักษาเช่น:

• ยาสลายลิ่มเลือด
• Aspirin ช่วยป้องกันไม่ให้เกิดลิ่มเลือดใหม่
• Anticoagulants: เช่นHeparin สามารถใช้ป้องกันไม่ให้เกิดลิ่มเลือดได้ด้วย

ภาวะเลือดออกในสมอง (Hemorrhagic Stroke)

ภาวะเลือดออกในสมอง (hemorrhagic stroke) เกิดขึ้นเมื่อหลอดเลือดที่ไม่แข็งแรงในสมองแตกและมีเลือดไหลเข้าไปในเนื้อเยื่อสมองโดยรอบ ซึ่งปรากฏการณ์นี้จะทำให้มีความดันต่อเซลล์เม็ดเลือดในเนื้อเยื่อโดยรอบมากเกินไป ทำให้เลือดไม่สามารถไปหล่อเลี้ยงอวัยวะและก่อให้เกิดความเสียหายขึ้นได้นั่นเอง ความดันโลหิตสูงเรื้อรังก็อาจทำให้ผนังเส้นเลือดแดงอ่อนลงได้ ทำให้ปมเหล่านี้มีแนวโน้มที่จะแตกมากขึ้นนั่นเอง ประมาณ 13% ของผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองทั้งหมดมีภาวะเลือดออกในสมอง

การรักษาภาวะเลือดออกในสมอง (hemorrhagic stroke)

• การควบคุมความดันเลือด
• การหยุดยาที่เป็นสาเหตุทำให้เลือดออกได้ (เช่น warfarin, aspirin)
• การให้เลือดที่เพิ่มยาช่วยเลือดแข็งตัว เพื่อหยุดภาวะเลือดไหลต่อเนื่อง
• ทำการวัดความดันภายในสมองโดยใช้อุปกรณ์ที่เรียกว่า ventriculostomy ซึ่งสอดเข้าไปในกะโหลกศีรษะ
• การผ่าตัดเพื่อรักษาภาวะเส้นเลือดตีบเนื่องจากเลือดออกในสมอง