ประวัติความเป็นมา

ด้วยกรมป่าไม้ได้พิจารณาแล้วเนื่องจากปัจจุบันพื้นที่ป่าบริเวณต่าง ๆ กำลังถูกบุกรุกทำลายและยึดถือครอบครองเป็นจำนวนมากเพื่อเป็นการสนองนโยบายของรัฐบาลในการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้ของชาติที่มีความอุดมสมบูรณ์ไว้ให้คงอยู่ในรูปของอุทยานฯ จึงมีคำสั่งเมื่อวันที่ 13 มิถุนายน พ.ศ. 2539 ให้ข้าราชการไปสำรวจพื้นที่ป่าสงวนแห่งชาติป่าแม่ละเมาป่าสงวนแห่งชาติป่าแม่ระมาด และป่าสงวนแห่งชาติป่าสามหมื่น จังหวัดตาก เนื่องจากได้รับรายงานว่าสภาพป่าอุดมสมบูรณ์ประกอบด้วยทรัพยากรธรรมชาติที่สำคัญและมีค่า เช่น พันธุ์ไม้ ของป่า และสัตว์ป่านานาชนิด มีน้ำตกและทิวทัศน์ที่สวยงามเหมาะที่จะประกาศเป็นอุทยานแห่งชาติ ต่อมาวันที่ 5 กันยายน พ.ศ. 2539 กรมป่าไม้มีคำสั่งให้ นายธารากร อุดมธรรม เจ้าพนักงานป่าไม้ไปดำเนินการสำรวจจัดตั้งพื้นที่ป่าดังกล่าวเป็นอุทยานแห่งชาติ ตามพระราชบัญญัติอุทยานแห่งชาติ พ.ศ. 2504และทำหน้าที่เป็นหัวหน้าอุทยานแห่งชาติแห่งนี้ด้วยซึ่งปีต่อมา วันที่ 21 ตุลาคม พ.ศ. 2540 กรมป่าไม้มีคำสั่งแต่งตั้ง นายอรรณพ บุญเต็ม เจ้าพนักงานป่าไม้ไปทำหน้าที่หัวหน้าควบคุมพื้นที่ ที่จะประกาศเป็น อุทยานแห่งชาติแม่กาษา จังหวัดตาก

อุทยานแห่งชาติแม่กาษาได้มีหนังสือขอเปลี่ยนชื่อจากอุทยานแห่งชาติแม่กาษาเป็น “อุทยานแห่งชาติขุนพะวอ” เพื่อเป็นการยกย่องพะวอ ซึ่งเป็นทหารกะเหรี่ยง ในสมัยสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชเป็นกษัตริย์และพะวอได้รับการแต่งตั้งให้เป็นนายด่านแม่ละเมา ได้ต่อสู้เพื่อปกป้องเอกราชของชาติไทยจนตัวเองเสียชีวิตสำนักอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติได้ตรวจสอบและพิจารณาแล้วเห็นชอบตามที่อุทยานแห่งชาติเสนอโดยให้
อุทยานแห่งชาติแม่กาษาเปลี่ยนชื่อเป็นอุทยานแห่งชาติขุนพะวอตามที่อธิบดีกรมป่าไม้ได้พิจารณาลงนามอนุมัติ เมื่อวันที่ 26 มีนาคม พ.ศ. 2544 ต่อมากรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช มีคำสั่งแต่งตั้งให้นายประสาท กำเนิด เจ้าพนักงานป่าไม้อาวุโส ทำหน้าที่หัวหน้าอุทยานแห่งชาติขุนพะวอ เมื่อวันที่ 20 มีนาคม พ.ศ. 2546 เป็นต้นมาจนถึงปัจจุบัน

อุทยานแห่งชาติขุนพะวอได้รับการประกาศจัดตั้งเป็นอุทยานแห่งชาติ ลำดับที่ 115 ของประเทศไทย โดยประกาศลงในราชกิจจานุเบกษา เล่ม 126 ตอนที่ 96 ก ลงวันที่ 23 ธันวาคม พ.ศ.2552 มีพื้นที่ครอบคลุมอยู่ในท้องที่อำเภอแม่ระมาดและอำเภอแม่สอด จังหวัดตาก มีเนื้อที่ประมาณ 247,957 ไร่ หรือ 396.731 ตารางกิโลเมตร อีกทั้งอุทยานแห่งชาติขุนพะวอยังมีสภาพป่าที่อุดมสมบูรณ์เป็นผืนป่าบนเทือกเขาสลับซับซ้อน มีความชุ่มชื้นของป่าดงดิบที่ปกคลุมอยู่อย่างหนาแน่นทำให้อุทยานแห่งชาติแห่งนี้มีทิวทัศน์ที่สวยงาม มีความหลากหลายทางธรรมชาติและยังเป็นแหล่งต้นน้ำของลำห้วยหลายสายเหมาะเป็นสถานที่ท่องเที่ยวและพักผ่อนเป็นอย่างมาก