Tên gọi:

"Bình Định" Tên gọi này xuất phát từ vùng đất Bình Định, một tỉnh duyên hải miền Trung Việt Nam, nơi nổi tiếng với nghề làm gốm truyền thống.

  Ý nghĩa:

Gốm Bình Định không chỉ là sản phẩm thủ công mà còn là biểu tượng văn hóa đặc trưng của người dân miền Trung.

Gốm Bình Định thể hiện sự khéo léo, tỉ mỉ và tâm huyết của các nghệ nhân, đồng thời gắn liền với những giá trị về tâm linh, sinh hoạt đời thường và nghệ thuật truyền thống.

  Nguồn gốc:

Gốm Bình Định có nguồn gốc lâu đời, xuất phát từ các làng nghề truyền thống ở vùng đất này, đặc biệt là ở các huyện như Tây Sơn, Tuy Phước.

Gốm Bình Định có thể được truy nguyên từ những nền văn hóa Champa cổ, khi các nghệ nhân địa phương bắt đầu sáng tạo ra các sản phẩm gốm phục vụ nhu cầu đời sống và tín ngưỡng.

  Địa phương:

Gốm Bình Định được sản xuất chủ yếu tại các làng nghề như làng gốm Bàu Trúc (Tuy Phước), làng gốm Tây Sơn, các khu vực ven sông Kôn, sông Côn.

  Chất liệu:

Đất sét tự nhiên, chủ yếu được lấy từ các vùng đất có nguồn gốc phù sa ven sông.

Chất đất này có màu đỏ, vàng đặc trưng, giúp gốm Bình Định sau khi nung có màu sắc tự nhiên đẹp mắt.

  Chất liệu chế tác:

Đất sét được xử lý kỹ lưỡng, sau khi lấy về sẽ được lọc bỏ tạp chất, ngâm nước và nhào nặn để đạt độ dẻo, mềm mại.

Quy trình chế tác gốm Bình Định hoàn toàn thủ công, từ khâu tạo hình đến nung bằng lò đất truyền thống.

  Hình dạng, ứng dụng:

Gốm Bình Định có nhiều loại sản phẩm khác nhau, phổ biến nhất là nồi, chảo, bình đựng nước, ấm trà, bát đĩa, chum, vại...

Sản phẩm gốm không chỉ dùng trong sinh hoạt hàng ngày mà còn được sử dụng trong các nghi lễ cúng tế, thờ cúng tổ tiên và các hoạt động văn hóa đặc trưng.

Ngoài ra, một số sản phẩm gốm Bình Định còn được sử dụng như các vật phẩm trang trí trong không gian sống.

    Họa tiết, phong cách:

Họa tiết gốm Bình Định thường khá đơn giản và mang đậm tính tự nhiên, thể hiện sự gần gũi với thiên nhiên.

Các họa tiết thường là hình học, sóng nước, hoa lá hoặc các hình vẽ tượng trưng cho các yếu tố thiên nhiên như cây cối, động vật.

Phong cách của gốm Bình Định rất mộc mạc, chân phương và đậm chất truyền thống.Gốm thường không được tráng men, mà giữ nguyên màu sắc tự nhiên của đất nung, hoặc được tráng một lớp men ngọc sáng bóng.

   Ý nghĩa văn hóa tinh thần:

Gốm Bình Định là một phần quan trọng của văn hóa vật thể và tín ngưỡng của người dân nơi đây.

Nó không chỉ đáp ứng nhu cầu vật chất trong đời sống hằng ngày mà còn có ý nghĩa lớn trong các nghi lễ cúng bái, thờ cúng tổ tiên và thần linh.

Sản phẩm gốm Bình Định thể hiện mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên, đồng thời là sự tôn kính đối với các giá trị truyền thống và tín ngưỡng tâm linh.

  Giá trị hiện đại:

Gốm Bình Định ngày nay được bảo tồn và phát triển mạnh mẽ, không chỉ trong các hoạt động thờ cúng, sinh hoạt gia đình mà còn trở thành sản phẩm du lịch, quà tặng và sản phẩm trang trí nghệ thuật.

Các làng nghề gốm Bình Định ngày càng được chú trọng, thu hút sự quan tâm của du khách trong và ngoài nước.

Gốm Bình Định cũng là một phần không thể thiếu trong các sản phẩm thủ công mỹ nghệ của Việt Nam, được sử dụng trong các không gian trang trí hiện đại và làm vật phẩm lưu niệm.