• Ik begrijp en kan verwoorden dat keuzes maken een antwoord geven is;

• Ik geef drie redenen voor wanneer een keuze moeilijk of gemakkelijk is en ik kan bij elke reden toepasselijke voorbeelden geven;

• Ik snap welke elementen nodig zijn voor een positief zelfbeeld en begrijp de begrippen: competentie, autonomie & verbondenheid;

• Ik kan kort schetsen wie Abraham Maslow is; ik snap de stadia van bewustwording en ik kan voorbeelden geven bij elk stadium;

• Ik schets de theorie achter het JOHARI-venster, ik weet waar de kwadranten voor staan en geef voorbeelden;

• Ik herlees de theorie over "keuzevrijheid", ik snap dat mensen moeten, kunnen en willen kiezen en kan actuele (of persoonlijke) voorbeelden geven van elk onderdeel.

Een keuze is moeilijk als:

·        er een grote zelfbetrokkenheid is

·        er evenwaardige alternatieven zijn

·        er een waardenconflict is

·        …

Voorbeelden:

• Als ik een studierichting kies, is dat iets wat ikzelf graag moet doen, iets wat mij aanbelangt.

• Als iemand wordt gepest, heb ik de keuze om hier tegenin te gaan. Dit brengt echter ook wel risico met zich mee: zal ik er kunnen tegenin gaan of word ik mogelijks zelf slachtoffer?

• Als mijn relatie al een tijdje niet goed gaat, beslis ik dan om het nog een kans te geven of kies ik om er een punt achter te zetten?

Een keuze is gemakkelijk als

·        er een mindere zelfbetrokkenheid is

·        er duidelijk voordelen voor ene alternatief zijn

·        als je weet wat je wil, als er een duidelijke waarde is

·        …

Voorbeelden:

• Bij mijn kledij-keuze denk ik niet na over de gevolgen daarvan: is dit duurzame kledij, gaat die lang mee gaan, op welke manier is die vervaardigd?

• Als ik TV-kijk, wil ik ontspannen, dan wil ik niet geconfronteerd worden met zaken die mij doen nadenken.

Een positief zelfbeeld zorgt ervoor dat mensen zelfstandig kunnen, durven en leren kiezen.

Om tot een positief zelfbeeld te komen moeten er aan drie basisbehoeften worden voldaan :

• een competentiegevoel ontwikkelen (ervaren dat je zelf iets kan): wie vertrouwen heeft in zichzelf, bouwt een positief zelfbeeld op en durft ook kiezen en risico’s nemen.

• een gevoel van autonomie ontwikkelen (zelf keuzes mogen maken zelf activiteiten bepalen). Hoe ouder je wordt, hoe meer je dit zelf mag doen.

• betekenisvolle relaties ervaren met anderen (ervaren dat ik iets beteken voor anderen, dat ik een goeie vriend(in) ben voor anderen, dat anderen mij waardevol vinden.

Dat je weet wat je sterke en zwakke punten zijn, waar je pijnpunten en waar je je goed bij voelt of wat je juist minder gelukkig maakt, helpt je relaties met partners, met vrienden en later op de werkvloer. Vanuit die kennis ben je in staat betere beslissingen te nemen, meer zelfbeheersing te hebben, druk van buiten te weerstaan en toleranter naar anderen te zijn.

Maar hoe verloopt dat nu, die zelfkennis verkrijgen? En is er ooit een moment in het leven dat je denkt: nu weet ik wie ik ben?

Uit onderzoeken blijkt dat het verwerven van zelfkennis via bepaalde stadia gaat: vanaf je geboorte wordt je bewustzijn steeds groter. Je gaat ontdekken dat je invloed kunt hebben op het leven dat je leidt en dat je het leven steeds meer vorm kunt geven zoals jij wil. Uiteindelijk ben je in de ideale situatie "onbewust bekwaam", zoals ontwikkelingspsycholoog Abraham Maslow het noemde. Je hebt dan inzicht in jezelf en in wat goed voelt: het blijft niet alleen bij een constatering, maar je onderneemt actie als iets je levensgeluk in de weg staat. Deze fase heet natuurlijk niet voor niets "ideaal", want het is heerlijk om jezelf zo goed te kennen en dat je je bewust wordt van je onvolkomenheden.

Maslow schetst het als een bijna automatisch proces, deze ontwikkeling van gezonde mensen. Maar er zijn genoeg momenten in het leven waarop je kunt vastlopen en het helemaal niet zo helder is wie je bent en wat je wil.

Een manier om jezelf te leren kennen volgens Tanja Caradonna, een Amsterdamse therapeute, is via mensen die naar jou kijken. Anderen zien dingen in jou - positief of negatief - waar je je misschien nog niet zo bewust van bent. Als zij reageren op wat jij zegt en doet, kun je daar bepaalde inzichten mee verwerven: zo word je je - als het goed is - bewuster van bepaalde patronen of eigenschappen. Er zit dus in elke ontmoeting met een ander een kans om jezelf beter te leren kennen.

"Het is ook belangrijk om te merken wat er in je lichaam gebeurt: als je geïrriteerd bent, bijvoorbeeld, waar zit dat dan?"

Ze gelooft dat je veel over jezelf te weten kunt komen, maar niet dat je jezelf echt door en door kunt kennen: "Als ik naar mezelf kijk, kom ik toch ook steeds weer nieuwe aspecten tegen..."

Misschien kan je dus maar beter accepteren dat je nooit helemaal klaar bent: er zal nooit een "beste versie" van jezelf zijn.

Bron: Flow magazine (2016 - nummer 5)