Camera đem lại an toàn, nhưng cũng dễ 'phản chủ'

Camera giám sát ngày càng được sử dụng rộng rãi. Giá cả ngày càng rẻ nhưng nhiều loại, người dùng chỉ té ngửa rằng... không có tác dụng khi cần bằng chứng.

Giá chỉ từ vài trăm ngàn đồng...

Hiện chỉ chừng 200.000 - 300.000 đồng đã có thể mua ngay một chiếc camera an ninh có kết nối không dây WiFi. Hàng loạt thương hiệu như Yoosee, Hikvision, ArirangLife... hoặc chỉ đơn giản là tên của sản phẩm như E08, V380, SQ6... Hầu hết camera dạng này ở VN đều có xuất xứ từ Trung Quốc. Chúng được bày bán từ các cửa hàng thiết bị điện tử nhỏ lẻ đến các sàn thương mại điện tử phổ biến.

Giá rẻ nhưng chúng được trang bị khá nhiều tính năng nghe hấp dẫn như: quay đêm, kết nối WiFi, điều khiển qua smartphone, có chế độ cảnh báo khi có người đi vào trong vùng ghi hình, có micro ghi âm và có cả loa để giao tiếp với khu vực ghi hình. Hỏi kỹ, người mua còn có thể được cả tính năng điều khiển xoay camera 360 độ từ xa...

Dù được trang bị nhiều tính năng, hầu hết camera an ninh giá rẻ hiện nay đều chỉ có ý nghĩa quan sát, còn nếu cần để làm bằng chứng thì... hên xui. Như anh Ngọc Chung (An Giang) sử dụng camera giá rẻ của hãng Y. gắn trong khu phòng trọ cho thuê của mình. Sau khi bị mất xe, anh Chung xem lại thì có nhìn thấy đối tượng ăn cắp xe nhưng... không đủ độ phân giải để thấy mặt cũng như biển số xe.

Nhiều công nghệ mới

Theo tìm hiểu của chúng tôi, camera an ninh phổ biến trên thị trường hiện nay chia làm 2 loại chính: camera IP không dây và camera đầu ghi có dây. Những camera giá rẻ nêu trên hầu hết là camera IP không dây. Loại camera đầu ghi thường có cả hệ thống gồm các camera kết nối đến đầu ghi trung tâm qua dây cáp, giá từ 3 triệu đồng trở lên.

Phổ biến trên thị trường hiện nay có thể tìm thấy những sản phẩm ở dòng cao cấp của các thương hiệu Dahua, Hikvision, Vantech, Bosch, Assa Abloy...

Với camera ngoài trời thường phải có khả năng chống nước, chống bụi, thiết kế chịu nhiệt, thậm chí có pin dự phòng nên có giá khá cao. Những camera cao cấp bảo mật mạnh hơn, độ phân giải có thể đến Full HD (1920x1080).

Hình ảnh ghi lại có thể được phóng to đủ để nhận diện rõ khuôn mặt người, biển số xe... dù quay trong đêm. Ngoài ra còn có hệ thống camera với phần cứng, phần mềm quản lý điều khiển riêng, giá lên đến cả tỉ đồng/bộ.

Cụ thể, nhiều loại camera đã giảm được sự phụ thuộc vào việc phải quan sát.

"Với sự ra đời của những phần mềm phân tích hình ảnh thông minh ứng dụng trí tuệ nhân tạo, nhiều hệ thống an ninh hiện đại đã có thể giúp hệ thống camera cả cũ và mới nhận diện được người trong danh sách cài đặt sẵn. Nó có thể phát cảnh báo ngay khi có hình ảnh của đốm lửa và khói giúp người sử dụng xử lý kịp thời" - bà Đinh Thị Thu Hà, tổng giám đốc Công ty Vạn Xuân (chủ thương hiệu camera Vantech), chia sẻ.

Đặc biệt, nhiều hệ thống camera cao cấp hiện nay không chỉ theo dõi vật thể di chuyển thông thường mà còn được trang bị công nghệ nhận diện khuôn mặt, thậm chí phân tích độ tuổi, giới tính... Với loại hình giám sát giao thông, công nghệ phân tích video thông minh còn đưa ra cảnh báo va chạm cho tài xế bằng đèn hoặc âm thanh.

Vì sao bị "phản chủ"?

Để giám sát khách ra vào mua hàng cũng như xe cộ để trước cửa hàng, bà H. (đề nghị không nêu tên) - chủ một shop quần áo trẻ em ở quận 10, TP.HCM, đã cho lắp đặt camera. "Từ ngày sử dụng, tôi khá yên tâm vì có thể giám sát nhân viên của mình làm việc từ xa qua smartphone" - bà H. nói.

Tuy nhiên, cũng như nhiều người, khi hỏi về tài khoản đăng nhập phần mềm quản lý camera, bà H. lại "quên mất" và "có gì cứ gọi cậu kỹ thuật".

Trong khi đó, gần đây trên Facebook đã rộ lên chuyện một người "khoe" đoạn video quay lại cảnh riêng tư của hai vợ chồng được ghi lại bởi camera an ninh của chính gia đình họ. Người đưa đoạn video đó lên mạng tự xưng là "chuyên hành nghề lắp đặt camera", anh ta có tài khoản quản trị chiếc camera kia nên có thể đăng nhập từ xa và theo dõi ngược lại chủ chiếc camera.

Vụ việc đã khiến rất nhiều người lắp camera trong phòng ngủ vô cùng hoang mang, vì video chưa được phát tán không có nghĩa họ... không lộ hàng.

Theo tìm hiểu, rất nhiều người sau khi lắp camera, do không rành kỹ thuật đã quên luôn việc phải quản lý. Các chuyên gia khuyến cáo điều này khiến bạn dễ bị theo dõi mà không hề biết, thậm chí bị tống tiền...

Cục An toàn thông tin, Bộ Thông tin - truyền thông đã từng cảnh báo camera an ninh là một trong những thiết bị có lỗ hổng an ninh mạng nhiều nhất tại Việt Nam. Cụ thể đang có đến hơn 310.000 thiết bị có lỗ hổng gây nguy cơ mất an toàn thông tin.

Hãng bảo mật Kaspersky cũng từng lên tiếng cảnh báo rất nhiều camera hiện nay tồn tại nhiều lỗ hổng khiến tội phạm mạng có thể xâm nhập và theo dõi ngược lại người dùng camera dễ dàng. Nguyên nhân là do năng lực về an toàn thông tin của nhà sản xuất hạn chế hoặc thiết bị có giá bán rẻ nên không được cập nhật các bản vá lỗi...

Hàng trăm ngàn camera đang "có vấn đề"

Theo Cục An toàn thông tin, ba nhà sản xuất có thiết bị camera đang được sử dụng tại Việt Nam tồn tại lỗ hổng nhiều nhất là Hikvision (hơn 210.000 thiết bị), Dahua (gần 50.000) và Avtech (khoảng 20.000).

5 tỉnh, thành phố có số lượng camera an ninh tồn tại lỗ hổng nhiều nhất lần lượt là: Hà Nội (gần 60.000 thiết bị), TP.HCM (gần 48.000 thiết bị), Hải Phòng (gần 7.000), Đà Nẵng (hơn 4.500) và Thái Nguyên (hơn 2.700).

Nguyên nhân của việc camera an ninh tại Việt Nam đang tồn tại nhiều lỗ hổng, dễ bị tấn công mạng là do thiết bị đã tồn tại sẵn lỗ hổng hoặc người sử dụng để nguyên mật khẩu mặc định ban đầu, hoặc đặt mật khẩu dễ đoán.