اگر تجربه کرده باشید، اولین تغییری که بعد از تعویض تایرها در مسیر رانندگی احساس میشود، نه در شتاب خودرو است و نه در میزان صدای کابین؛ بلکه یک حس امنیت و آرامش است که هنگام عبور از پیچها و مسیرهای ناهموار همراهتان میشود. خیلی از رانندگان تا زمانی که لاستیکها کاملاً از فرم نیفتند یا خودرو در ترمزگیری لغزش پیدا نکند، به فکر تعویض آنها نمیافتند، اما واقعیت این است که تایر، قطعهای مصرفی و تأثیرگذار در تمام رفتارهای حرکتی خودرو به شمار میآید و شناخت زمان مناسب تعویض آن برای داشتن رانندگی مطمئن ضروری است.
هر چند بسیاری از کارخانهها عمر استاندارد تایر را حدود ۴ تا ۶ سال اعلام میکنند، اما معیار واقعیتر برای تشخیص زمان تعویض، بررسی وضعیت ظاهری و عمق آج لاستیک است. موارد زیر نشانههایی هستند که نباید نادیده گرفته شوند:
نشانههای ظاهری فرسودگی
اگر روی دیواره یا سطح لاستیک ترکهای ریز و درشت دیده میشود، یا بخشهایی از تایر حالت برجسته و بادکرده پیدا کرده، اینها هشدارهای جدی هستند که نشان میدهند ساختار داخلی لاستیک مقاومت خود را از دست داده است. همینطور وجود بریدگیها، بریدهشدن آجها، یا ناهموارشدن سطح تماس تایر با زمین از جمله نشانههایی هستند که نباید پس از مشاهده آنها تعلل کرد.
بسیاری از افراد نمیدانند که تایرها یک نشانگر کوچک داخلی دارند که دقیقاً برای تشخیص زمان تعویض تعبیه شده است. این نشانه، برجستگیهای کوچکی در بین شیارهای آج هستند که به عنوان شاخص سایش شناخته میشوند. هر وقت ارتفاع آج لاستیک با این برجستگیها برابر شد، یعنی تایر دیگر توانایی دفع آب، چسبندگی و عملکرد ایمن ندارد و باید تعویض شود.
در تایرهای باکیفیت خارجی معمولاً طراحی شیارها و مواد سازنده باعث میشود فرآیند سایش دیرتر اتفاق بیفتد، اما در هر صورت چککردن این شاخص بهترین ملاک برای تصمیمگیری است.
وقتی مطمئن شوید زمان تعویض رسیده، مرحله مهمتری آغاز میشود: انتخاب تایر جدید. شاید در نگاه اول خرید لاستیک فقط یک انتخاب بین برندها و قیمتها به نظر بیاید، اما واقعیت این است که نوع تایر در میزان مصرف سوخت، فرمانپذیری، عملکرد ترمزگیری و حتی دوام جلوبندی خودرو نقش مستقیم دارد.
به همین دلیل پرسش «لاستیک ایرانی بخریم یا خارجی؟» کاملاً منطقی است و پاسخ آن به فاکتورهای متعددی بستگی دارد.
کیفیت ساخت
در سالهای اخیر کارخانههای داخلی پیشرفت قابل توجهی در تولید تایر داشتهاند و برخی برندها توانستهاند محصولات قابل قبولی روانه بازار کنند. اما همچنان تفاوتهایی بین تایرهای تولید داخل و برندهای معتبر جهانی دیده میشود. شرکتهای خارجی از تجهیزات مدرنتر، ترکیبات لاستیکی پیشرفتهتر و تجربه طولانیمدتتری برخوردار هستند و همین باعث میشود دوام، مقاومت حرارتی و چسبندگی محصولات آنها در سطح بالاتری قرار بگیرد.
تاریخ تولید؛ فاکتوری مهمتر از اسم برند
حتی اگر بهترین تایر خارجی را انتخاب کنید، اگر تاریخ تولید آن قدیمی باشد، کیفیت مورد انتظار را ارائه نمیدهد. لاستیک یک ماده پلیمری است و با گذر زمان خاصیت کشسانی و ساختاری خود را از دست میدهد. معمولاً تاریخ تولید با یک کد چهاررقمی روی دیواره تایر مشخص میشود؛ مثلاً عدد ۱۰۱۸ یعنی تایر در هفته دهم سال ۲۰۱۸ تولید شده است.
بنابراین تازگی لاستیک در کنار برند، دو عامل حیاتی برای یک خرید منطقی هستند.
عمر مفید تایر
چه تایر ژاپنی و کرهای انتخاب کنید، چه ایرانی، عمر مفید آنها به شرایط نگهداری، نحوه استفاده و آبوهوای محل زندگی شما بستگی دارد. با این حال، بسیاری از برندهای خارجی به دلیل فناوریهای برتر، فرسایش یکنواختتر و طول عمر بیشتری دارند. همین موضوع باعث میشود در طول زمان، هزینه شما بهنوعی جبران شود.
نکتهای که گاهی باعث اشتباه در تصمیمگیری میشود، مقایسه تایر ایرانی با «لاستیک خارجی» بدون ذکر کشور مبدا است. برخی رانندگان تصور میکنند هر لاستیک غیرایرانی الزاماً باکیفیت است، در حالی که بسیاری از تایرهای چینی موجود در بازار از لحاظ عملکرد، دوام و چسبندگی در سطح پایینی قرار دارند و حتی نسبت به برندهای داخلی کیفیت پایینتری ارائه میدهند. بنابراین اگر میان ایرانی و چینی مردد هستید، معمولاً گزینه ایرانی مطمئنتر است.
یکی از مواردی که در هنگام خرید باید به آن توجه کرد، وجود گارانتی معتبر است. بسیاری از تایرهای وارداتی بهصورت رسمی و با گارانتی پنجساله عرضه میشوند. طبق قوانین، تایرهای تحت گارانتی باید حداکثر سه سال پس از تولید روی خودرو نصب شوند؛ در غیر این صورت شامل ضمانت نمیشوند و کارایی واقعی خود را هم از دست میدهند.
حتماً هنگام خرید، برچسب رسمی شرکت گارانتیکننده را روی تایر بررسی کنید و صرفاً به ادعای فروشنده اکتفا نکنید.
یکی از دغدغههای همیشگی رانندگان، وجود لاستیکهای تاریخخورده یا استوک در بازار است. از آنجا که قیمت تایرهای وارداتی بالاست، برخی افراد سودجو با دستکاری تاریخ تولید یا فروش تایرهای استفادهشده، قصد دارند محصول بیکیفیت را به جای کالای نو به خریدار عرضه کنند. خرید از فروشگاههای معتبر و بررسی دقیق تاریخ تولید بهترین راه برای جلوگیری از این مشکل است.
بسیاری از رانندگان تصور میکنند تفاوت تایر خوب و بد فقط در مقدار دوام آن است، اما این تنها بخش ماجراست. لاستیکهای باکیفیت خارجی در تستهای استاندارد جهانی برای موارد زیر بررسی میشوند:
قدرت ترمزگیری در مسیر خشک و خیس
میزان چسبندگی در سرعتهای بالا
مقاومت در برابر دما
پایداری در پیچها
سطح صدا و لرزش
وجود فناوریهای جدید در تایرهای خارجی باعث میشود خودرو نرمتر حرکت کند، در ترمزهای ناگهانی پایداری بیشتری داشته باشد و در مسیرهای خیس کمتر دچار لغزش شود. این ویژگیها علاوه بر افزایش ایمنی، فرسایش جلوبندی و قطعات تعلیق را نیز کاهش میدهد.
در نگاه اول شاید قیمت تایر خارجی زیاد به نظر برسد، اما اگر عمر طولانیتر، کیفیت بهتر، رانندگی ایمنتر، کاهش هزینه تعمیرات جلوبندی و کاهش احتمال سایش نامنظم لاستیکها را حساب کنید، مشخص میشود که این هزینه در طول زمان جبران خواهد شد.
البته این بدان معنا نیست که تایر ایرانی انتخاب خوبی نیست؛ بلکه مهمترین مسئله بودجه، سبک رانندگی و نیاز شماست. اگر رانندگی روزمره و شهری دارید و بودجه محدود است، تایر ایرانی گزینهای منطقی است. اما اگر کیفیت رانندگی، دوام و ایمنی برایتان اولویت بیشتری دارد، تایرهای برندهای معتبر جهانی قطعاً انتخاب بهتری خواهند بود.