Ο ρόλος των ΤΠΕ στη δόμηση της κοινωνίας της Γνώσης

Οι διεθνείς κοινωνικο-οικονομικές και επιστημονικές εξελίξεις, επηρεάζοντας τις πρακτικές επικοινωνίας σε εθνικό και τοπικό επίπεδο, οδήγησαν στην εισαγωγή της έννοιας Κοινωνία της Πληροφορίας (ΚτΠ).

Η έννοια της Κοινωνίας της Γνώσης εμφανίζεται στη διεθνή βιβλιογραφία περίπου στα τέλη της δεκαετίας του 1960, στη μεταβιομηχανική κοινωνία, στο πλαίσιο της οποίας η γνώση και η πληροφορία διαδραματίζουν ένα ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο.

Σήμερα, η Κοινωνίας της Γνώσης προβάλλεται είτε ως μια επανάσταση προκύπτουσα από την επέκταση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών (ΤΠΕ), είτε ως μια αναμόρφωση των οικονομικών σχέσεων, μέσα από την αναβάθμιση του ρόλου της γνώσης στο πλαίσιο της εργασιακής διαδικασίας και την αναδιαμόρφωση των κοινωνικών και πολιτικών σχέσεων.

Στο Συμβούλιο της Στοκχόλμης της 23ης και 24ης Μαρτίου 2001 αποφασίσθηκε η υιοθέτηση «συγκεκριμένων μελλοντικών στρατηγικών στόχων στο πεδίο της εκπαίδευσης και της κατάρτισης» που αφορούν:

1. Την Βελτίωση της ποιότητας των συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης

Α) Βελτίωση της εκπαίδευσης και της κατάρτισης εκπαιδευτικών και εκπαιδευτών

Β) Ανάπτυξη δεξιοτήτων για την κοινωνία της γνώσης

Γ) Εξασφάλιση της πρόσβασης όλων στις ΤΠΕ

Δ) Αύξηση της προσέλευσης στις επιστημονικές και τεχνολογικές σπουδές

Ε) Βέλτιστη χρήση των πόρων

2. Την Διευκόλυνση της πρόσβασης όλων στην εκπαίδευση και την κατάρτιση

α) Ανοικτό περιβάλλον μάθησης

β) Ελκυστικότερη μάθηση

γ) Προώθηση της ενεργοποίησης του πολίτη, της ισότητας των ευκαιριών και της κοινωνικής συνοχής

3. Το Άνοιγμα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης στον κόσμο

Α. Ενίσχυση των δεσμών με τον κόσμο της εργασίας και την έρευνα, καθώς και με την ευρύτερη κοινωνία

Β. Ανάπτυξη του επιχειρηματικού πνεύματος

Γ. Προώθηση της εκμάθησης ξένων γλωσσών

Δ. Αύξηση της κινητικότητας και των ανταλλαγών

Ε. Ενίσχυση της ευρωπαϊκής συνεργασίας

Επιπλέον για την εκπαίδευση των εκπαιδευτικών τόνισαν τη σπουδαιότητα της ανάπτυξης:

Α) πολιτικών για τη συνεκτική διά βίου μάθηση των εκπαιδευτικών καθώς και την επαγγελματική τους ανέλιξη

Β) κατάλληλων συστημάτων πιστοποίησης και αξιολόγησης

Γ) νέων τύπων συνεργασίας ανάμεσα στα ιδρύματα εκπαίδευσης εκπαιδευτικών και τα σχολεία.

Στόχοι της Ε.Ε. που σχετίζονται με την Επιμόρφωση των Εκπαιδευτικών. Η επαγγελματική ανάπτυξη του εκπαιδευτικού και οι απαιτούμενες δεξιότητες.

Ένας από τους βασικούς στόχους του Στρατηγικού Σχεδίου της Ε.Ε. για τη δημιουργία της πιο ανταγωνιστικής και δυναμικής οικονομίας, βασισμένης στη γνώση, είναι η επαγγελματική ανάπτυξη των εκπαιδευτικών και των εκπαιδευτών τους.

Ως βασικές συνιστώσες της επαγγελματικής ανάπτυξης των εκπαιδευτικών θεωρούνται:

1. Η αναβάθμιση του ρόλου του εκπαιδευτικού.
2. Η διατήρηση του ενδιαφέροντός του για το επάγγελμά του και τη διά βίου μάθηση.
3. Η βελτίωση της θέσης του στο εκπαιδευτικό σύστημα, τόσο για προσωπική του ικανοποίηση, όσο και για μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα του έργου του
4. Η αλλαγή του ρόλου του στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής διαδικασίας

Μοχλός για την επίτευξη της επαγγελματικής ανάπτυξης των εκπαιδευτικών θεωρείται ότι αποτελεί η Διά βίου Μάθηση.

Αποτέλεσμα της επαγγελματικής ανάπτυξης των εκπαιδευτικών, σε κοινωνικό επίπεδο, αναμένεται να είναι:

1. Η βελτίωση της ποιότητας και της αποτελεσματικότητας της Εκπαίδευσης.
2. Η εξασφάλιση πρόσβασης των πολιτών σε όλα τα εκπαιδευτικά συστήματα.
3. Το άνοιγμα της εκπαίδευσης στην κοινωνία

Οι προϋποθέσεις για την αποτελεσματικότητα των ενεργειών για την επαγγελματική ανάπτυξη των εκπαιδευτικών είναι:

1. Ο προσδιορισμός των επιθυμητών δεξιοτήτων των εκπαιδευτικών, με δεδομένη την ανάγκη αλλαγής του ρόλου τους στο εκπαιδευτικό σύστημα.
2. Η εξασφάλιση κατάλληλων συνθηκών για να ανταποκρίνονται οι εκπαιδευτικοί στις ανάγκες του νέου τους ρόλου.
3. Η διασφάλιση συνθηκών που θα κάνουν το επάγγελμα του εκπαιδευτικού ελκυστικό.

Οι δεξιότητες που αναμένεται να αναπτύξουν οι εκπαιδευτικοί, μέσα από τις διαδικασίες επιμόρφωσης, θα πρέπει να μπορούν να τους στηρίζουν:

1. στην οργάνωση δυναμικών περιβαλλόντων μάθησης

2. στην αξιοποίηση των ΤΠΕ στις διαδικασίες μάθησης, αλλά και στην καθημερινή επαγγελματική πρακτική

3. στην οργάνωση και το συντονισμό εργασίας των μαθητών σε ομάδες

4. στην οργάνωση του σχολικού προγράμματος και της διδασκαλίας τους σύμφωνα με τα επίσημα προγράμματα σπουδών και τις ιδιαίτερες ανάγκες των μαθητών, στους οποίους απευθύνονται κάθε φορά

5. στην προσπάθεια σύνδεσης του περιεχομένου του γνωστικού αντικειμένου που διδάσκουν, με την ανάπτυξη ποικίλων δεξιοτήτων των μαθητών.

6. στην εποικοδομητική συνεργασία με γονείς και άλλους κοινωνικούς εταίρους

7. στη συνειδητοποίηση και τη δυνατότητα αξιοποίησης της πολιτισμικής ιδιαιτερότητας του μαθητικού δυναμικού στο καθημερινό παιδευτικό του έργο

8. στην ανταπόκρισή τους στις ανάγκες της διά βίου μάθησης

9. στην προσέγγιση των παιδιών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και στην παροχή κινήτρων μάθησης ανάλογα με την περίπτωση.