เนื้อหาบทเรียน

ความหมายของลำตัด

เป็นการแสดงที่มาจากการแสดงบันตนของแขกมลายู ลำตัดจะมีลักษณะตัด และเฉือนกันด้วยเพลง (ลำ) การว่าลำตัดจึงเป็นการว่าเพลงรับฝีปากของฝ่ายชาย และฝ่ายหญิงโดยตรง มีทั้งบทเกี้ยวพาราสี ต่อว่า เสียดสี แทรกลูกขัด ลูกหยอด ให้ได้ตลกเฮฮากัน สำนวนกลอนมีนัยยะออกเป็นสองแง่สองง่าม เครื่องดนตรีที่ใช้ คือ กลองรำมะนา ฉิ่ง วิธีแสดงจะมีต้นเสียงร้องก่อน โดยส่งสร้อยให้ลุกคู่ร้องรับ แล้วจึงด้นกลอนเดินความ เมื่อลงลูกคู่ก็จะรับด้วยสร้อยเดิมพร้อมกับตีรำมะนา และฉิ่งเข้าจังหวะการร้องรับนั้นด้วย

ความเป็นมาของลำตัดของโรงเรียนอนุบาลกำแพงเพชร

ลำตัด เป็นเพลงพื้นบ้าน ของไทยชนิดหนึ่ง พบในสมัยรัชกาลที่ 5 สันนิษฐานว่า ดัดแปลงมาจากแขกมลายู ลำตัดจึงมีลักษณะ ตัด และเฉือดเฉือนกันด้วยเพลง(ลำ) การว่าเพลงลำตัด จึงเป็นการลับฝีปากของคนเจ้าบทเจ้ากลอนของไทย ทั้งฝ่ายชายและฝ่ายหญิง มีทั้งบทเกี้ยวพาราสี ต่อว่า เสียดสี แทรกลูกขัด ลูกหยอด ให้ได้ตลกเฮฮากัน สำนวนกลอนมีนัย ถ้อยคำมีสองแง่สองง่าม เครื่องดนตรีที่ใช้ คือกลองรำมะนา ฉิ่ง วิธีการแสดงจะมีต้นเสียงร้องก่อน โดยส่งสร้อยให้ลูกคู่ร้องรับ แล้วจึงด้นกลอนเดินความ เมื่อลง ลูกคู่ก็จะรับ ด้วยสร้อยเดิม พร้อมกับตีรำมะนา เข้าจังหวะรับกัน……… เนื้อร้องจะด้นไป ตามเหตุการณ์ของท้องถิ่นหรือเหตุการณ์ ของบ้านเมือง ทำให้เกิดความสนุกสนาน ทำให้ลำตัดยังไม่หายสาบสูญไปจากสังคมไทย ยังมีผู้ร้องเล่นกันอยู่ทั่วไป…..ในภาคกลางของประเทศไทย

ที่จังหวัดกำแพงเพชร……ได้พบการแสดงลำตัด ของโรงเรียนอนุบาลกำแพงเพชร…….ที่ฟื้นฟู โดยสามพี่น้อง ตระกูล มีขันหมาก คืออาจารย์มนูญ มีขันหมาก อาจารย์ดำรง มีขันหมาก และอาจารย์ละไม มีขันหมาก โดยเฉพาะอาจารย์ ละไม มีขันหมาก สอนที่โรงเรียนอนุบาลกำแพงเพชร ได้รวบรวมนักเรียน ตั้งแต่ชั้นอนุบาลจนถึงชั้นประถมปีที่ 6 ประมาณ 20 ชีวิต สืบทอดเพลงลำตัด ได้อย่าง งดงาม และถูกต้องตามวิถีการเล่นของลำตัด นักเรียนก็สามารถแสดงออกได้อย่างดี ซึ่งมีโอกาสได้ชมหลายครั้ง นับว่าเป็นการแสดงลำตัดที่อยู่ในเกณฑ์ที่ดีมาก มีไหวพริบ ส่วนที่สำคัญที่สุดคือการได้รับความร่วมมือ จากผู้ปกครองของนักเรียนทุกคน ได้รับความสนับสนุน จากผู้บริหารโรงเรียนอย่างดียิ่ง โดยเฉพาะอาจารย์อุ่นเรือน กุศล ผู้ช่วยผู้อำนวยการให้การสนับสนุนอย่างยิ่ง ในการอำนวยการแสดง ของผู้อำนวยการโรงเรียนอนุบาลกำแพงเพชรมาโดยตลอด

เพลงพื้นบ้านลำตัดจึงเป็นเพลงพื้นบ้าน ที่ได้รับการสนับสนุน และดำรงอยู่ได้อย่างมีศักดิ์ศรี และคาดหวังว่าจะดำรงอยู่ในสังคมไทย ได้ไปอีกนาน แสนนาน จึงขอคารวะ อาจารย์ละไม มีขันหมาก และผู้ร่วมสนับสนุนทุกท่าน ที่มีส่วนอนุรักษ์ และจรรโลง เพลงพื้นบ้านไทยเรา โดย เฉพาะ ลำตัด ให้มีคุณค่า ให้เยาวชนตัวน้อยๆ ได้สัมผัสกับ วิถีชีวิตไทยๆ แทนที่ จะหลงไหล ไปกับ ค่านิยมตะวันตกที่หลั่งไหลถั่งโถม มาทับถมวัฒนธรรมไทยจนสิ้น อย่างน้อย ก็มีเยาวชนตัวน้อยๆ เหล่านี้ ได้ซึมซับ ความเป็นไทยไว้บ้าง ก่อนที่จะสายเกินไป….