Việc phát hiện sớm ung thư giúp tăng cơ hội điều trị thành công. Hai thành phần của phát hiện sớm ung thư là:
1/ Chẩn đoán sớm (hoặc giảm giai đoạn bệnh) và tầm soát. Chẩn đoán sớm tập trung vào việc phát hiện bệnh nhân có triệu chứng càng sớm càng tốt, đặc biệt liên quan đến ung thư vú, cổ tử cung, miệng, thanh quản, ruột kết và trực tràng, và da.
2/ Tầm soát ung thư sử dụng các xét nghiệm đơn giản trên một quần thể khỏe mạnh để xác định những người mắc bệnh nhưng chưa có triệu chứng.
Dưới đây là các khuyến nghị của Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ để giúp hướng dẫn bạn khi bạn nói chuyện với bác sĩ về việc tầm soát một số bệnh ung thư.
Ung thư vú
Phụ nữ từ 40 đến 44 tuổi nên có lựa chọn bắt đầu tầm soát ung thư vú hàng năm bằng chụp nhũ ảnh
Phụ nữ từ 45 đến 54 tuổi nên chụp nhũ ảnh hàng năm.
Phụ nữ từ 55 tuổi trở lên nên chuyển sang chụp nhũ ảnh 2 năm một lần, hoặc có thể tiếp tục tầm soát hàng năm.
Việc khám sàng lọc nên tiếp tục miễn là một phụ nữ có sức khỏe tốt và dự kiến sẽ sống thêm được 10 năm hoặc lâu hơn.
Tất cả phụ nữ nên nắm rõ những lợi ích, hạn chế và tác hại tiềm ẩn của việc tầm soát ung thư vú.
Phụ nữ cũng nên biết vú của họ trông như thế nào và cảm thấy bình thường như thế nào và báo cáo bất kỳ thay đổi nào ở vú cho bác sĩ chăm sóc sức khỏe ngay lập tức.
Một số phụ nữ – vì tiền sử gia đình, khuynh hướng di truyền hoặc một số yếu tố khác – nên được kiểm tra bằng MRI cùng với nhũ ảnh. Hãy nói chuyện với bác sĩ để hiểu rõ về nguy cơ mắc bệnh ung thư vú và kế hoạch tầm soát tốt nhất cho bạn.
Polyp và ung thư đại trực tràng
Đối với những người có nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng trung bình, Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ khuyến cáo nên bắt đầu tầm soát thường xuyên ở tuổi 45. Điều này có thể được thực hiện bằng một xét nghiệm tìm kiếm các dấu hiệu ung thư trong phân của một người (xét nghiệm phân) hoặc nội soi ruột đại trực tràng (một cách trực quan). Nói chuyện với bác sĩ để chọn những xét nghiệm nào có thể là lựa chọn tốt cho bạn. Bất kể bạn chọn xét nghiệm nào, điều quan trọng nhất là phải được sàng lọc.
Nếu sức khỏe tốt, bạn nên tiếp tục kiểm tra thường xuyên cho đến 75 tuổi.
Đối với những người từ 76 đến 85 tuổi, hãy nói chuyện bác sĩ của bạn về việc tiếp tục khám sàng lọc có phù hợp với bạn hay không.
Những người trên 85 tuổi không nên tầm soát ung thư đại trực tràng nữa.
Nếu bạn chọn kiểm tra bằng một xét nghiệm khác ngoài nội soi đại tràng, thì bất kỳ kết quả xét nghiệm bất thường nào cũng cần được theo dõi bằng nội soi.
Ung thư cổ tử cung
Việc tầm soát ung thư cổ tử cung nên bắt đầu từ tuổi 25. Những người dưới 25 tuổi không nên xét nghiệm vì ung thư cổ tử cung rất hiếm ở nhóm tuổi này.
Những người trong độ tuổi từ 25 đến 65 nên ưu tiên làm “primary HPV test”, xét nghiệm được thực hiện 5 năm một lần. Nếu không có sẵn primary HPV test thì xét nghiệm HPV với Pap test 5 năm một lần hoặc 3 năm một lần (nếu có thể).
Điều quan trọng nhất cần nhớ là thường xuyên kiểm tra sức khỏe, bất kể bạn nhận được xét nghiệm nào.
Những người trên 65 tuổi đã xét nghiệm ung thư cổ tử cung thường xuyên trong 10 năm qua với kết quả bình thường thì không nên xét nghiệm ung thư cổ tử cung.
Những người có tiền sử tiền ung thư cổ tử cung nghiêm trọng nên tiếp tục xét nghiệm trong ít nhất 25 năm sau khi đã được chẩn đoán tại thời điểm đó, ngay cả khi xét nghiệm đã qua 65 tuổi.
Những người bị phẫu thuật cắt bỏ cổ tử cung vì lý do không liên quan đến ung thư cổ tử cung hoặc tiền ung thư nghiêm trọng cũng không cần xét nghiệm.
Những người đã được chủng ngừa HPV vẫn nên kiểm tra sàng lọc theo các nhóm tuổi của họ.
Một số cá nhân – do tiền sử sức khỏe của họ (nhiễm HIV, cấy ghép nội tạng, phơi nhiễm với DES, v.v.) – có thể cần một lịch trình tầm soát ung thư cổ tử cung khác.
Ung thư nội mạc tử cung
Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ khuyến cáo rằng vào thời kỳ mãn kinh, tất cả phụ nữ nên được thông báo về các nguy cơ và triệu chứng của ung thư nội mạc tử cung. Phụ nữ nên thông báo bất kỳ hiện tượng ra máu hoặc ra máu âm đạo bất ngờ nào cho bác sĩ của họ.
Một số phụ nữ – do tiền sử của họ – có thể cần xem xét sinh thiết nội mạc tử cung hàng năm. Vui lòng trao đổi thêm với bác sĩ của bạn
Ung thư phổi
Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ khuyến nghị tầm soát ung thư phổi hàng năm bằng chụp CT liều thấp (LDCT) cho một số người có nguy cơ cao bị ung thư phổi đáp ứng các điều kiện sau:
+ Tuổi từ 55 đến 74 và sức khỏe khá
+ Hiện đang hút thuốc hoặc đã bỏ thuốc trong 15 năm qua
+ Tiền sử hút thuốc ít nhất 30 năm. (Một năm là 1 gói thuốc mỗi ngày mỗi năm. Một gói mỗi ngày trong 30 năm hoặc 2 gói mỗi ngày trong 15 năm cả hai sẽ là 30 năm.)
Trước khi được sàng lọc, bạn nên nói chuyện với bác sĩ của mình về:
Nguy cơ mắc bệnh ung thư phổi
Làm thế nào bạn có thể bỏ thuốc lá, nếu bạn vẫn hút thuốc
Những lợi ích, giới hạn và tác hại có thể có của việc tầm soát ung thư phổi
Nơi bạn có thể được sàng lọc
Ung thư tuyến tiền liệt
Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ khuyến cáo nam giới nên đưa ra quyết định sáng suốt với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe về việc có nên xét nghiệm ung thư tuyến tiền liệt hay không. Nghiên cứu vẫn chưa chứng minh được rằng lợi ích tiềm năng của việc xét nghiệm lớn hơn tác hại của việc xét nghiệm và điều trị. Chúng tôi tin rằng nam giới không nên đi xét nghiệm nếu chưa tìm hiểu trước về những gì chúng ta biết và chưa biết về những rủi ro và lợi ích có thể có của việc xét nghiệm và điều trị.
Bắt đầu từ 50 tuổi, nam giới nên nói chuyện với bác sĩ về những ưu và nhược điểm của xét nghiệm để họ có thể quyết định xem xét nghiệm có phải là lựa chọn phù hợp với họ hay không.
Nếu bạn là người Mỹ gốc Phi hoặc có cha hoặc anh trai bị ung thư tuyến tiền liệt trước 65 tuổi, bạn nên nói chuyện này với bác sĩ từ 45 tuổi.
Nếu bạn quyết định làm xét nghiệm, bạn nên làm xét nghiệm PSA trong máu, kèm có hoặc không có khám trực tràng. Tần suất bạn được kiểm tra sẽ phụ thuộc vào mức PSA của bạn.
Kiểm soát sức khỏe của bạn và giúp giảm nguy cơ ung thư.
Tránh xa tất cả các dạng thuốc lá.
Đạt được và duy trì cân nặng hợp lý.
Vận động với các hoạt động thể chất thường xuyên.
Ăn uống lành mạnh với nhiều trái cây và rau quả.
Tốt nhất bạn không nên uống rượu. Nếu bạn uống rượu, không quá 1 ly mỗi ngày đối với phụ nữ hoặc 2 ly mỗi ngày đối với nam giới
Bảo vệ làn da của bạn.
Biết bản thân, tiền sử gia đình và rủi ro của bạn.
Đi khám sức khỏe định kỳ và làm các xét nghiệm tầm soát ung thư.