Enkele raadsels aangaande Everhard von Meyster
De Sint-Joriskerk, een grote imposante kerk in de binnenstad van Amersfoort, is gelegen aan Stadsplein de Hof, op een terp binnen de grachten. In de grootse kerk bevindt zich onder andere een grafmonument van de bekende bouwmeester Jacob van Campen, architect en bouwer van onder meer het Stadhuis van Amsterdam, later het Paleis op de Dam.
Het rouwbord in de kerk
Enkele geschiedschrijvers hebben bovendien vastgesteld, dat zich in de kerk te Amersfoort een rouwbord zou bevinden, met twee familiewapens uit de kwartieren van Everhard Meyster. Het betreft hier onder andere het drukwerk van M.L. van Hangest d'Yvoy getiteld: Grafschriften, rouwborden en kerkglazen in Utrecht, Holland, Gelderland en Noord-Brabant, nagetekend in de jaren 1776-1815. De twee familiewapens werpen een nieuw licht op de zaak. Het eerste wapenschild hiernaast opgenomen, zou namelijk niet van Meyster zelf zijn. Want, zoals u weet, zou genoemde Meyster in 1661, met vrienden, die ongekend grote Kei, de Amersfoortse binnenstad inslepen. Op een rollende houten slede, om deze op de Varkensmarkt, westelijk van het centrum, te begraven. Dit slaagde niet geheel, een deel van de grote steen stak namelijk nog boven de omgeving omhoog. Het betreft hier vermoedelijk derhalve niet Everard, maar een vooroverleden kind van Meijster en zijn vrouw Agatha Schaap. Zij huwden in 1649 en Everard is bij huwelijk geboortig van Utrecht. Hij is dan wél een Heer, maar nog gèèn Jonker. Hier zou daarom hoogstens begraven kunnen zijn een 2-jarig jongkind van dit echtpaar. Dat bewuste rouwbord is dan van die, tja laten we maar zeggen, van die 'Jonker van Everhard Meyster'. Het jonkerschap lijkt hier blijkbaar anders in elkaar te steken. Wat ontdekten we nog meer?
Overl. 31 augustus 1652, aanwezig op een rouwbord in de St. Joriskerk te Amersfoort
Persoonsnaam: Meijster
Wapen: I en IV in goud een rood rad; II en III in groen een gouden griffioen
Hartschild: in zilver een zwarte everzwijnskop
Helmteken: gouden griffioen met een rad in de voorpoten
De 'koninklijke' entree
Men schrijft verder dat Meyster na de stadsgebeurtenis een echte 'jonker' geworden is en zijn wapenschild laat ombouwen in een hartschild met de twee hakken. Dit wapen is onder meer te zien op de burgemeesterswoning De Krakeling in Utrecht, gebouwd door Meyster in de Keistraat, voorheen Buurtstraat geheten, en klaarblijkelijk genoemd naar de bekende Kei-verplaatsing. Links is het wapen Meyster en rechts is Schaap gebeiteld, op de sierfacade, die zelfs een kroon toont boven de entree. Men heeft blijkbaar meer aspiraties. Meyster zegt hiermee dus dat hij het everzwijn uit de bossen bij Amersfoort 'wegjaagt en inruilt voor een adellijk en hactisch leven op stand', in Utrecht. Gaan we nog even terug naar de facade van het kerkkoor in Amersfoort, dan zien wij aldaar afgebeeld het wapen Schaap, in een oud wapenstuk. Wat blijkt, nou juist haar wapenbord bleef bewaard!
Wapenschilden Utrecht: Meyster (links) en Schaap (rechts).
Wapenschild Amersfoort: Schaap
Muurplaat Krakeling op het herenhuis in zijn Keistraat
Begraafboek Utrecht begin 1680 met de tekst "...ende Jonck. Everard Meijster laet nae zijn vrouw met mondige en onmondige kinderen."
Trouwboek Amsterdam 29 juli 1649; compareerden voor Cornelis Abba en Mr. Jan van Helmond: Everhart Meijster, van Utrecht, oud 31 jaren, geen ouders [meer] hebben, geasst. met zijn broerke Maerten Meyster, woont te Amersfoort & Agatha Schaep van A. [=Amsterdam], oud 30 jaren, woont op de Herengracht, geass[isteerd] met haar moeder Catharina Moens. Getekend: Everard Meyster, Agata Schaap. Marge: De geboden sijn te Amersfoort gegaen sonder verhinderingen.
Meijster zou uit de bergen bij Amersfoort bijgaande Kei-steen ingezet hebben bij zijn dronkemans-weddenschap waarbij een grote hoeveelheid drank en krakelingen verkocht is aan de vele deelnemers. Sinds jaar en dag is de steen, welke vroeger voor de St. Joriskerk was ingegraven, getoond aan het publiek. De steen was afkomstig van de Waelberch, beter bekend als de Soesterberg, in een heuvelgebied De Bergjes, gevormd in de ijstijd. Er bevinden zich op dit terrein acht prehistorische graven uit de oudheid. Men dateert die terpgraven op circa 2.000 voor Christus. Het natuurgebied is in principe toegankelijk en bekend als De Stompert op De Vlasakkers en in gebruik bij Defensie als oefenterrein en bij WMN als waterwingebied. Men waarschuwt wel voor aanvallende roofvogels en de defensie-oefeningen.
Achttiende-eeuwse prent van de eerste keitrekking
Vermelding op de steen: "Dit blok graniet in een ijstijd door een gletscher uit Skandinavië naar de Amersfoortsche heide gestuurd en in 1545 genoemd in een staatsstuk van Karel V werd in 1661 door E. Meyster naar de Varckenmarkt gevoerd, daar in 1674 begraven en in 1903 opgedolven en hier geplaatst."
De afgebeelde steen op de prent en op het portret oogt groter dan onze Kei, wel zo groot dat er iemand op kan staan. De steen is bovendien versierd als een Paasei met lauwerkransen.
Prehistorische Graven aan de Waleberg
Een foto vanaf de Waleberg of Soesterberg in de richting van Soest waar de steen aanvankelijk gelegen was, op steenworp afstand van acht heilige prehistorische graven, waar de steen, deel van uitmaakte. Of dit land toebehoorde aan Meyster is onbekend. Hij lijkt alleen de keiweek te regelen, maar is op het bewuste heideveld waarschijnlijk een Amersfoortse tabaksplanter, schapenhouder, of uitbater van krakelingen en drank, of men heeft hier werkelijk álle archiefstukken geveinsd om het complexe land tussen Amersfoort en Utrecht, in handen te krijgen.
De vermoedelijke vindplaats van de Amersfoortse Kei, is langs de oude Hessenweg over de Waleberg, bij de ingang van de prehistorische graven. De dolle makket-adel kan betekenen dat edelen soms ook de oeroude erftitels willen meetellen, zelfs daterend van vóór het Romeinse recht. Hier bijvoorbeeld de zuivere erftitel (Bescherm-) Heer (van de Graven) van de Waleberg; i.c. de Graaf van Walenberg.
De nieuwe ingang naast de acht oude grafheuvels. Het alhier geplaatste moderne aanwijsbord, vervangt thans, de door Meyster c.s. meegenomen Heilige Kei. Opdat zij rusten in vrede!
De Krakelingen
Amersfoorts Bier
© 2022 F.N. Heinsius