TIỂU SỬ CỐ TRƯỞNG LÃO HOÀ THƯỢNG

Thượng NGUYÊN Hạ TỊNH

Tự LƯU THANH Hiệu NGÂN BÌNH

(1941- 2020)

Ân Sư - Cố Vấn Giáo Hạnh GĐPT Hà Cảng

Ân Sư - Cố Vấn Giáo Hạnh GĐPT Thừa Thiên

Thành Viên Hội Đông Tăng Già Bản Thệ - Ân Sư GĐPTVN

Phương Trượng Tổ Đình Trúc Lâm –Huế

Trụ Thế 80 Năm - 55 Năm Hạ Lạp

I. THÂN THẾ

Trưởng lão Hoà thượng thế danh Nguyễn Ngọc Khê, Pháp danh Nguyên Tịnh, Pháp tự Thích Lưu Thanh, hiệu Ngân Bình.

Ôn sinh ngày mồng 3 tháng 11 năm Tân Tỵ, Chánh quán tại làng Cư Chánh, xã Thượng Bằng, quận Nam Hoà, tỉnh Thừa Thiên (nay là Thôn Cư Chánh, xã Thuỷ Bằng, Thị xã Hương Thuỷ, tỉnh Thừa Thiên - Huế), quê ngoại ở Đại Lộc, Điền Lộc, Phong Điền, Thừa Thiên. Thân sinh là Cụ ông Nguyễn Ngọc Chút, Pháp danh Nguyên Đại, Thân mẫu là Cụ bà Hồ Thị Mài, Pháp danh Nguyên Khiết. Ôn là con thứ 4 trong gia đình gồm 6 trai và 1 gái. Chị cả và anh trai thứ 2 qua đời rất sớm. Người em trai thứ 5 của Ôn cũng được nhân duyên xuất gia đầu Phật tức Pháp đệ Thích Tín Đạo. Ôn Tín Đạo cũng đã viên tịch năm 2014.

II. THỜI GIAN XUẤT GIA HỌC ĐẠO

Ôn được sinh ra và lớn lên trong một gia đình có truyền thống kính tin Tam Bảo và nhờ có sẵn hạt giống xuất trần từ nhiều kiếp cho nên đã được kết duyên với chốn Thiền môn ngày từ thuở nhỏ. Vì vậy, Ôn đã sớm nhận thức được cuộc đời huyễn mộng, thế sự phù vân, chỉ có đạo giải thoát mới là cứu cánh phải nương về. Nhờ được túc duyên gần gũi học tập giáo lý với các bậc Cao Tăng, đặc biệt là Cố Trưởng lão Hoà thượng Thích Đức Tâm tận tình chỉ dạy nên Ôn lại càng thâm nhập giáo lý vô thường của Phật đà.

Từ đó hoa Thiền chớm nở, Hượng đạo càng thơm, Ôn thường vào Tổ đình Trúc Lâm lễ Phật, thân cận với chư Tăng bổn tự.

Năm 1960, với sự động viên khuyến tấn của quý Thầy, nhất là sự thương mến, hướng dẫn của Ôn Lưu Đoan. Năm 19 tuổi, Ôn đã xin phép song thân xuất gia đầu Phật với Đức Cố Đại Lão Hoà thượng huý thượng Tâm hạ Hương, Đạo hiệu Thích Mật Hiển - Trú trì Tổ đình Trúc Lâm (thuộc thôn Thượng Một, xã Thuỷ Xuân, huyện Hương Thuỷ, tỉnh Thừa Thiên Huế (nay là Phường Thuỷ Xuân, TP Huế).

Kể từ buổi sơ tâm xuất gia hướng Phật, Ôn nổ lực hôm sớm kệ Kinh, siêng năng học đạo, sau 3 tháng đã học thuộc hai thời công phu và bốn cuốn Luật tiểu. Sau 2 năm cần mẫn “phụng Phật hầu Thầy” năm Nhâm Dần (1962), Ngài Đại lão Hoà thượng Bổn sư thấy Ôn là người đệ tử siêng năng chất phát, tính tình hoà nhã, thiết tha cầu đạo nên đã được Bổn sư làm lễ thế phát và trao truyền Sa-di thập giới với Pháp danh Nguyên Tịnh, Pháp tự Lưu Thanh, thuộc đời thứ 44 dòng Thiền Lâm Tế và đời thứ 10 Thiền Phái Liễu Quán.

Ôn với tâm nguyện: “Bỏ ngoài ngàn dặm lòng tham dục, để lẽ huyền vi mãi ở trong”, với tinh thần cần mẫn tiến tu, oai nghi đĩnh đạt xứng đáng bậc pháp khí đại thừa, Ôn đã được Bổn sư cho phép đăng đàn thọ Tỳ-kheo Bồ tát giới tại Đại giới đàn Vạn Hạnh tổ chức tại Tổ đình Từ Hiếu năm Ất Tỵ (1965) do Đức Đệ nhị Tăng Thống Đại lão Hoà thượng Thích Giác Nhiên làm Đàn đầu Hoà thượng và Cố Trưởng lão Hoà thượng Thích Mật Nguyện – Chánh Đại diện Miền Vạn Hạnh và tỉnh Thừa Thiên làm Chánh Chủ Đàn.

Gần cuối năm Ất Tỵ (1965), Cố Trưởng lão Hoà thượng Thích Chánh Trực thành lập phái đoàn Sứ giả Như Lai đi về các huyện để thành lập Khuôn hội và diễn giảng Phật pháp, Hoà thượng là 1 trong 20 vị của phái đoàn.

Năm Đinh Mùi (1967), Cố Trưởng lão Hoà thượng Thích Mật Nguyện cùng với Chư vị Tôn túc trong Giáo hội Thừa Thiên khai giảng lớp học Cao đẳng Phật học Liễu Quán nội trú trong 4 năm tại chùa Linh Quang. Chính trong lớp học này, Cố Hoà thượng và các vị Tăng sinh đã được sự ân cần dạy bảo truyền trao Kinh, Luật, Luận từ các bậc danh Tăng thạc đức như: Đức Cố Đại lão Hoà thượng Linh Mụ, Đức Cố Đại lão Hoà thượng Trúc Lâm, Đức Cố Đại lão Hoà thượng Già Lam, Đức Cố Trưởng lão Hoà thượng Linh Quang, Đức Cố Đại lão Hoà thượng Từ Đàm, Cố Trưởng lão Hoà thượng Pháp Hải,…

Giữa năm Kỷ Mùi (1969), Cố Hoà thượng được Bổn sư cho phép vào miền Nam theo học lớp bồi dưỡng Sứ giả Như lai mà Cố Hoà thượng là 1 trong 15 vị được Giáo hội Thừa Thiên tuyển chọn.

III. QUÁ TRÌNH HÀNH ĐẠO

Sau những năm tháng nương nhờ ơn giáo dưỡng của đức Thầy cao cả, Ôn tự nghĩ “Một ngày hội ngộ là duyên, ơn thầy giáo dưỡng suốt đời lo toan”. Cho nên sau những ngày phát nguyện tu học Chánh pháp, Ôn càng thấm nhuần sâu sắc giáo lý nhiệm mầu vô thượng của Phật Pháp từ Ngài Bổn sư dạy bảo và các bậc Tôn túc trao truyền. Ôn đã tự nhận thấy trọng trách vô cùng to lớn của một đệ tử xuất gia “tác Như Lai sứ, hành Như Lai sự”, Hoà thượng luôn canh cánh trong lòng sự nghiệp “Hoằng dương Chánh Pháp, lợi lạc quần sanh”.

Trong thời kì Pháp Nạn (thập niên 60 của thế kỉ XX) Từng có nhiều lần Ôn có duyên về quê của ThầyLưu Huy là Làng Hà Cảng, được tiếp xúc với hành Phật Tử Hà Cảng nhất là đối với Gia Đình Phật Tử Hà Cảng.

Năm 1965-1966, với sức trẻ của mình, với bầu nhiệt huyết tràng đầy trí dũng của một đại đức trẻ trung mới hai mươi mấy tuổi, một lòng vì đạo pháp và dân tộc, Ôn đã rạch ngực lấy máu của mình viết thư đòi quyển bình đẳng tôn giáo, quyền tự do tín ngưỡng dưới chế độ miền nam Việt Nam. Ôn vận động anh chị em GĐPT Hà Cảng đem Phật xuống đường Tranh Đấu Phật Giáo, động viên bằng những cuốn sách mỏng bìa vàng Ôn đem về những lần ra Hà Cảng.

Năm 1968, Hai anh Nguyễn Đình Lý và Nguyễn Đình Luyện (Cố Nhạc Sĩ Anh Lạc) mời Ôn về Truồi làm Bổn Sư Truyền Giới - Cố Vấn Giáo Hạnh GĐPT Đồng Quang (Thôn Đồng Di - Lộc Điền - Phú Lộc - Thừa Thiên) (Từ 1968-1974)

Cuối năm 1969, sau khi theo học lớp bồi dưỡng giảng sư, Ôn đã được cử đi thuyết giảng tại các vùng thuộc Cao Nguyên Trung Phần như: Gia Lai, Phúc Bổn, Phong Dinh,…

Năm 1970, Ôn được cử về tỉnh Quảng Trị đảm nhận vai trò Giảng sư hoằng pháp phụ tá Cố Trưởng lão Hoà thượng Thích Chánh Trực lúc đó là Chánh đại diện Tỉnh Giáo hội Phật giáo Quảng Trị.

Từ năm 1972 – 1992, Ôn tiếp tục làm giảng dạy Phật pháp tại một số lớp học nội điển, các Đạo tràng tu học tại các tỉnh miền Trung.

Năm 1974, Sau khi Thầy Lưu Huy ra đời, Ôn một mình đạp xe ra Hà Cảng, và từ đó Ôn gắng bó với GĐPT Hà Cảng, củng cố đơn vị từ Huynh trưởng đến Đoàn sinh, các lớp Phật học chiều chủ nhật, lên kế hoạch để đơn vị được công nhận chính thức và ngày 20/10/1974, GĐPT Hà Cảng được công nhận Chính Thức, Ôn cũng trở thành Cố Vấn Giáo hạnh của GĐPT Hà Cảng.

Ngày Rằm tháng Tư năm Nhâm Thân, mùa Phật đản PL.2536 (1992) Đức Cố Đại Lão Hoà thượng Thích Mật Hiển hoá duyên ký tất, đoan ngự liên đài, Ôn trở về chốn Tổ cư tang và đến năm 1994 thì Đại trùng tu Tổ đình Trúc Lâm.

Năm 2009, Với hạnh nguyện Giáo Hóa của mình, Ôn Y Bát một mình ra ngôi Chùa quê Hà Cảng hướng dẫn tu tập cho hàng Phật Tử, hướng dẫn Quá Đường cùng Hòa Thượng mỗi Mùa An Cư, Ngày 8/4/Kỷ Sửu, Đạo Tràng chùa Hà Cảng vân tập cug thỉnh Ôn về chùa Ký Tự.

Và từ đó hàng năm, Ôn đều dự lễ Phật Đản tại Chùa Hà Cảng.

Ngoài ra, Ôn đã có nhiều lần đi chiêm bái các Phật tích ở nước ngoài như: Trung Quốc (2013),… và tham dự các khoá lễ Cầu siêu cho các anh hùng liệt sĩ đã hy sinh vì đại nghĩa dân tộc được tổ chức tại Liên Bang Nga. Khoá Xuất Gia Gieo Duyên ở Tu Viện Trúc Lâm - Canada (Và trong năm 2020,Ôn có kế hoạch đến khoá Xuất Gia Gieo Duyên lần 2).

Với một đời đời vì Đạo Pháp - Dân Tộc, vì Tương Lai Đạo Pháp là GĐPTVN, Ôn được tiến cử làm thành viên của Hội Đồng Tăng Già Chứng Minh (Hội Đồng Tăng Già Bản Thệ), Ôn cũng từng tham dự rất nhiều đợt trại, Đại Hội Huynh Trưởng của GĐPTVN (Truyền Thống) từ Thừa Thiên, Trung Ương cho đến Đại Hội GĐPTVNTTG (2012, 2016).

Vào ngày Mùng 3 tháng 10 năm Mậu Tuất [nhằm 09/11/2018], Nhân dịp Lễ kỷ niệm huý nhật lần thứ 82 (1936-2018) Đức Tổ sư Khai sơn Tổ đình Trúc Lâm, Tông môn Pháp phái Trúc Lâm đã tổ chức phiên họp và hoàn toàn nhất trí cung thỉnh Ôn lên ngôi vị Phương Trượng Tổ đình Trúc Lâm và cung cử Ôn Lưu Hoà lên ngôi vị trú trì Tổ đình Trúc Lâm, để làm bậc thầy hướng dẫn Thiền quy, là bậc tùng lâm cho đàn hậu học nương theo Đạo phong của chư Tổ, duy trì phát triển nghiệp Tổ. Kể từ đó, nhị vị Hoà thượng đã đồng tâm hiệp lực để hướng dẫn Tăng chúng tu học và lo toan mọi Phật sự trong chốn Tổ ngày càng xương minh phát triển.

IV. NHỮNG THÁNG NGÀY CUỐI CÙNG

Trong dịp đón Giao thừa mừng Xuân Canh Tý (2020), Đại chúng Trúc Lâm đã vân tập Thiền đường để đảnh lễ khánh tuế lên nhị vị Hoà thượng, trước giờ phút đầu năm, Hoà thượng đã ân cần huấn thị rằng:

“Mỗi năm trôi qua, mỗi người được thêm một tuổi, cứ như thế mà cuộc đời chúng ta sẽ tàn phai theo năm tháng, là hàng đệ tử của Đức Phật chúng ta phải hiểu rõ điều này để nỗ lực tinh tấn trên bước đường học đạo, hành đạo mới mong có ngày đạt đạo. Các anh em trong đại chúng phải luôn luôn thực hiện tinh thần lục hoà cộng trụ, biết đoàn kết hoà hợp, thương yêu nhau. Tôi mong những vị lớn cố gắng dìu dắt mấy anh em trẻ ở sau. Vì mình ngoài tình thầy trò ra, tình đồng một Bổn sư ra thì còn có tình ‘Linh Sơn cốt nhục’ nữa nên các anh em cố gắng tu tập, sống với nhau cho thật tình, thật lòng. Mọi Phật sự dầu của Giáo hội hay tại Môn phái, Tổ đình anh em hãy đem nhiệt tâm, thiện ý mà lo toan, phục vụ, phải biết giữ trọn đức tánh khiêm cung, thừa thượng tiếp hạ, có như thế mới mong thành tựu trên bước đường tu, lợi Đạo ích đời.”

Trong lễ kỷ niệm huý nhật Đức Cố Đại lão Hoà thượng Bổn sư vào ngày 14 tháng Tư năm Canh Tý mùa Phật đản PL.2564, Ôn vẫn còn khoẻ mạnh cung tiếp chư vị Tôn túc đến dự lễ và trò chuyện rất hoan hỷ thân mật. Sau đó, Ôn đã đi viếng mộ phần song thân phụ mẫu, dâng hương tưởng niệm tại Từ đường gia tộc. Đến vấn an các bậc Tôn túc Trưởng lão tại một số Tổ đình tự viện, khuyến tấn đàn hậu học và dặn dò một số công việc trong chương trình hậu sự của Cố Hoà thượng.

Thế rồi: “Sinh như thể đắp chăn bông

Tử như cởi áo hạ nồng khác chi

Xưa nay các pháp hữu vi

Không sao tránh khỏi biệt ly vô thường.”

Mùa Phật Đản cuối cùng của Hòa Thượng là Mùa Phật Đản 2564 tạo Chùa Hà cảng khi mà Bệnh tinh của Hòa Thượng vẫn còn rất nặng, chân vẫn rất đau, và trí nhớ của Ôn đã kém dần.Hòa thượng Khai Hạ cho Đạo Tràng Chùa Hà Cảng năm 2020 và vẫn còn rất nhiều dự định.

Dòng thời gian dần trôi, nhật nguyệt đắp đổi, bước chân Hoà thượng ngày càng mệt mỏi, thân tứ đại hiện lý vô thường.

Nhưng sau thời gian lâm bệnh Hòa Thượng chăm lo chữa chân nhưng không để ý rằng đau đầu, một cục máu đông đã làm tắc mạch máu não, hòa thượng hôn mê nhập viện ngày 15/6/2020 và trải qua các cuộc phẫu thuật đến ngày 18/6/2020 được đưa về chùa Trúc Lâm - Huế, mặc dầu đã được sự tận tình lo lắng săn sóc của Hoà thượng Trú trì và Tăng chúng Tổ đình Trúc Lâm, sự chăm sóc của chư đệ tử, Phật Tử, Đoàn Sinh GĐPT cũng như sự nhiệt tâm chữa trị của quý vị Y Bác sĩ nhưng do tuổi cao sức yếu, Hoà thượng đã thuận thế vô thường thâu thần viên tịch đúng vào lúc 11 giờ 45 phút ngày 28 Tháng Tư Nhuận năm Canh Tý (nhằm ngày 19.06.2020), trong tiếng trợ niệm của Chư tôn Thiền đức Tăng ni trong Môn phái Tây Thiên, chư Tăng tại Tổ đình Trúc Lâm, môn đồ thế quyến và thiện nam tín nữ Phật tử, trụ thế 80 năm, 55 Hạ lạp.

“Ôi thôi! Trưa nay cánh hạc lưng trời

Đón người sứ giả lên đường hồi hương

Tổ đình chuông điểm sầu vương

Môn đồ Pháp quyến hoa hương lệ thầm.”

Thế là từ đây Cố Hoà thượng đã từ bỏ huyễn thân trong cảnh hồng trần, đi vào cõi Tây phương Tịnh Độ bất diệt bất sanh Nê Hoàn nhập diệu. Cố Hoà thượng đã đi thật xa, nhẹ gót hài về nơi vô trụ. Chùa Hà Cảng vẫn ở đó, Đạo Tràng vẫn ngày ngày lui tới tụng kinh, và các em Đoàn Sinh GĐPT Hà Cảng vẫn sinh hoạt nhưng thiếu, thiếu đi hình ảnh, tiếng nói và nụ cười của Ôn.

Tổ đình Trúc Lâm Đại Thánh ngày ngày chuông mõ sớm chiều vẫn còn đó, chốn Tổ Tây Thiên, Đức liệt Tổ rạng ngời ý đạo vẫn còn đây, đồng môn Pháp lữ, đệ huynh Pháp phái, môn nhơn thế quyến đang quy tụ về đạo tràng thế mà Cố Hoà thượng đã từ giã tất cả, để ra đi về miền Tịch tịnh.

Hơn 60 năm tu tập hành Đạo, Hoà thượng suốt một đời dấn thân cho sự nghiệp hoằng dương chánh pháp, giáo dục cho hậu thế không ngưng nghỉ, với đức hạnh khiêm cung, Ngài luôn hoà nhã gần gũi với Tăng ni Phật tử. Hoà thượng viên tịch, Phật giáo nước nhà mất đi một bậc tùng lâm. Ngôi Tổ đình Trúc Lâm mất đi một người Pháp huynh, một bậc Giáo thọ ân cần và Tăng ni Phật tử mất đi một bậc Thầy khả kính, và Đạo Tràng chùa Hà cảng mất đi người thầy, người Ông thương mến. GĐPT Việt Nam mất đi vị ân sư hết mực thương yêu cho Tổ chức Áo lam truyền thống.

o0o