ผ้าไหม ใส่สนุก "บ้านหนองหญ้าปล้อง"

ตำบลชมพู อำเภอเนินมะปราง จังหวัดพิษณุโลก

กลุ่มทอผ้าบ้านหนองหญ้าปล้อง หมู่6 ตำบลชมพู อำเภอเนินมะปราง จังหวัดพิษณุโลก

กลุ่มทอผ้าบ้านหนองหญ้าปล้อง ตั้งอยู่หมู่ที่ 6 ตำบลชมพู อำเภอเนินมะปราง จังหวัดพิษณุโลก ก่อตั้ง เมื่อปี พ.ศ.2538 มี นางอ้อย ทุเรียนไธสง ได้รับเลือกให้เป็นประธานได้ใช้ศูนย์จัดแสดง จำหน่ายและกระจายสินค้า OTOP ตำบลชมพู เป็นที่รวมกลุ่มทอผ้า จนถึงปี 2560 และในปัจจุบันได้คัดเลือกให้ นางบ่อเชียง เขียวกระเบื้อง เป็นประธานและผู้นำกลุ่มและใช้บ้านเลขที่ 7 หมู่ 6 บ้านหนองหญ้าปล้อง ของประธานเป็นที่รวมกลุ่มทอผ้า และใช้บ้าน เลขที่ 85 หมู่6 ของนางโฮม รอมไธสง รองประธาน เป็นสถานที่ ให้สมาชิกมารวมกันเพื่อทอผ้า

บ้านหนองหญ้าปล้อง เป็นหมู่บ้านเก่าแก่แห่งหนึ่งของอำเภอเนินมะปราง มีจำนวน 290 หลังคาเรือน สมาชิกในหมู่บ้านส่วนใหญ่มีอาชีพหลักคือทำไร่ทำนา สำหรับการทอผ้า เป็นอาชีพเสริม แต่สามารถสร้างรายได้ที่ดี จากการบอกเล่าของนางบ่อเชียง เขียวกระเบื้อง ประธานกลุ่มคนปัจจุบันจุดเริ่มต้นของการทอผ้าไหม จะทอเพื่อใช้ในครัวเรือนและป็นของฝาก ตามขนบธรรมเนียนของประเพณีไทย เมื่อมีงานบุญประเพณีในท้องถิ่น สตรีในหมู่บ้านจะแต่งกายด้วยชุดผ้าไหมเข้าร่วมงานบุญประเพณีจนได้รับการชมจากผู้ที่ได้พบเห็นว่าชุดไหมที่สวมใส่ ทอได้สวยงามจนทำให้มีคนมาซื้อผ้าไหมที่ทอในหมู่บ้านทำให้ผู้ที่ทอผ้าไหมมีความภาคภูมิใจ และมีกำลังใจที่จะพัฒนาผลิตภัณฑ์ให้สวยงามและมีคุณภาพ จึงมีผู้สนใจเข้าร่วมเป็นสมาชิกของกลุ่มโดยสมาชิกในกลุ่มมีจำนวน 25 คน และส่วนใหญ่จะนำผ้ากลับไปทอที่บ้าน และเมื่อมีกิจกรรมรวมกลุ่ม ก็จะมาทอรวมกัน ในระยะแรกก็ยังไม่ได้เป็นกลุ่มที่ ชัดเจน แต่การทอผ้าของบ้านหนองหญ้าปล้อง ได้ทอผ้ากันมาหลายชั่วอายุคน ชาวบ้านหนองหญ้าปล้อง ส่วนใหญ่ได้อพยพถิ่นฐานมาจากจังหวัดนครราชสีมา และได้รับการถ่ายทอดภูมิปัญญาในการทอผ้า มาจากบรรพบุรุษ จึงจะเห็นได้ว่าเมื่อเดินทางเข้าไปใน หมู่บ้านหนองหญ้าปล้อง จะพบกี่อยู่ใต้ถุนบ้านเกือบทุกหลังคาเรือน

จนแทบจะเรียกได้ว่าการทอผ้า เป็นส่วนหนึ่งของวิถีชีวิตชาวบ้านหนองหญ้าปล้อง

สำหรับการตั้งกลุ่ม เริ่มจากการที่ชาวบ้าน มาคุยกัน มีการประชุมกัน และประกอบกับหน่วยราชการองค์การบริหารส่วนตำบลชมพูได้มีการจัดตั้งศูนย์จัดแสดง จำหน่ายและกระจายสินค้า OTOP ตำบลชมพู เพื่อให้สมาชิกมีสถานที่รวมกลุ่มกันอย่างมั่นคง ปลอดภัย และจัดหาอุปกรณ์การทอผ้าให้แก่ทางกลุ่มทอผ้า อาทิเช่น จักรอุตสาหกรรม กี่ทอผ้าพร้อมทั้งยังมี กศน.อำเภอเนินมะปราง และทางหน่วยงานราชการอื่น ก็ให้แก่กลุ่มด้วยดีมาโดยตลอด

ลักษณะการดำเนินงานของกลุ่ม

1. ด้านการผลิต ทางกลุ่มจะมารวมกันทอผ้าที่ศูนย์จัดแสดง จำหน่ายและกระจายสินค้า OTOPตำบลชมพู กลุ่มในระยะแรก จนถึง ปี 2560 เพราะสามารถควบคุมคุณภาพและปริมาณที่ต้องทำให้เสร็จตามการสั่งซื้อของลูกค้าได้ และยังสามารถสอนกันได้ ทำให้การทอผ้าได้เร็วกว่าที่บ้าน ทำให้มีรายได้ และในปีต่อมาสมาชิกส่วนหนึ่งก็จะแบ่งไปทอที่บ้านของสมาชิก เพื่อความสะดวกในการทำการทอผ้าให้อย่างต่อเนื่อง สมาชิกทุกคนจะทอผ้าอยู่ที่บ้าน เพราะจะ สะดวกกว่ามารวมกันที่ศูนย์กลาง นอกจากเวลามีงานสั่งมามากๆ ก็จะมารวมกันที่กลุ่ม เพราะจะได้ไม่ต้องห่วงเรื่องงานภายในบ้าน โดยจะใช้เวลาทำงานบ้านและทอผ้าไปด้วย

2. ด้านการพัฒนามาตรฐานผลิตภัณฑ์ ผลิตภัณฑ์ของกลุ่มปีที่ผ่านมา ได้ 4 ดาว และได้รับการฝึกอบรมความรู้จากกลุ่มหม่อนไหมของมหาวิทยาลัยนเรศวร จังหวัดพิษณุโลกบวกกับภูมิปัญญาของสมาชิกที่สามารถทอผ้าไหมได้มากกว่า 20 ลายจนได้รับรางวัลชนะเลิศระดับประเทศ ในการแข่งขันสาวไหม ทำให้กลุ่มมีชื่อเสียงในด้านการทอผ้ามาจนทุกวันนี้ และทางกลุ่มมีความตั้งใจที่จะปรับปรุงพัฒนาให้ดีขึ้นกว่าที่เป็นอยู่อย่างต่อเนื่องและสม่ำเสมอ โดยทางกลุ่มมีการคัดเลือกคุณภาพผ้า ทั้งเรื่องของลวดลายและสีสันของผ้าให้ได้ตามสมัยนิยมความนิยม

3. ด้านการตลาด สำ ห รั บ ก า รจำ ห น่ า ย ปั จ จุ บัน มี การจัดจำหน่าย ในงานเทศกาลต่างๆ และนอกจากนั้น ตลาดก็เป็นหน่วยงานราชการ เช่น ทางอำเภอ โรงเรียน มาสั่งทอผ้าและนำไปจำหน่ายตาม สถานที่ต่าง ๆ อีกทางหนึ่ง ไม่ว่าจะเป็นการไปร่วมในงานที่มีการเชิญไป หรือการนำไปฝากขายร้าน ในจังหวัดพิษณุโลก และตามจังหวัดต่างๆ ข้างเคียง สำหรับราคา ที่ตั้งขึ้น ผืนหนึ่งประมาณ 450 – 500 บาท ทั้งนี้ ขึ้นอยู่กับลวดลาย ความแคบ ความกว้าง ของผ้า แต่จะตั้งราคาเป็นราคากลาง ผ้าพื้น เมตรละ 200 บาท และผ้าลาย เมตรละ 300 บาท

4. ด้านการบริหารจัดการ ทางกลุ่มมีการรวมหุ้น ตั้งประธาน รองประธาน คณะกรรมการ สมาชิกทุก คนต้องสมัครเข้ามา ทุกคนรู้สึกมีส่วนร่วม รักใคร่ปรองดองกัน มีความคิด มีกิจกรรมร่วมกัน อยากพัฒนาเรื่อง เงินทุน ของกลุ่มและ เงินหุ้นของกลุ่มคือเงินสมาชิก การสร้างเครือข่ายในจังหวัดพิษณุโลก มีการเชื่อมโยงกันด้านการตลาด การสื่อสารติดต่อ แต่การดำเนินการของกลุ่มได้ยกเลิกการรวมหุ้น เนื่องจากมีการเปลี่ยนประธานและผู้นำกลุ่ม เนื่องจากที่ผ่านมาไม่ดีเพราะหลังจากที่มีการประชุมและตั้งคณะกรรมการเรียบร้อยแล้ว ไม่มีการ ดำเนินการต่อ การประสานงานได้ไม่ทั่วถึง เพราะไม่มีทุนดำเนินงาน และสมาชิกกลุ่มส่วนใหญ่มีงานประจำ งานบ้านที่ต้องทำและสมาชิกกลุ่มส่วนใหญ่ก็จะทำนาเต็มเวลา เมื่อเสร็จ หน้านาถึงจะทอผ้า ไม่ได้ทอผ้าทุกวัน ยกเว้นหน้าแล้ง หรือมีการสั่งซื้อ จำนวนมาก

จัดทำโดย

นางสาววิลาวัณย์ กลิ่นจันทร์

ครู กศน.ตำบลชมพู