ก่อนจะไปดูวิธีการย้อมผ้า เรามาดูวิธีการเตรียมผ้ากันก่อน โดยเริ่มจากตัดผ้าตามขนาดที่ต้องการ เสร็จแล้วก็นำไปซักด้วยน้ำเปล่า เพื่อเอาคราบแป้งและสิ่งสกปรกออกไปก่อน จากนั้นค่อยหมัด พับ หรือหนีบผ้า เพื่อให้เกิดลายที่ต้องการ จะมัดด้วยยาง เชือก หรือไม้หนีบก็เลือกใช้ได้ตามสะดวกเลย

วิธีทำผ้ามัดย้อม

1. วิธีทำผ้ามัดย้อมเย็น

หนึ่งในวิธีย้อมผ้าที่ผู้คนนิยมกัน เพราะขั้นตอนการทำไม่ยุ่งยาก ซับซ้อน แถมยังทำผ้ามัดย้อมที่มีสีสันและลวดลายสวยงามอีกด้วย แต่หากจะใช้วิธีนี้แนะว่าควรศึกษาเรื่องการจับคู่สีสักนิด เพราะหากระบายคู่สีตรงข้ามไว้ใกล้กัน แล้วสีไหลไปรวมกัน จะทำให้เกิดสีเน่า และผ้าที่ย้อมออกมาก็จะไม่สวยได้ค่ะ ส่วนวิธีทำผ้ามัดย้อมเย็นก็มีขั้นตอนดังนี้

1. นำสีผ้าบาติกมาผสมน้ำ

2. จุ่มพู่กันลงในสีที่ผสมไว้แล้วระบายลงไปบนผ้า

3. ผึ่งลมให้สีแห้ง

4. แกะอุปกรณ์มัดผ้าออก คลี่ผ้าแล้วเอาผ้าไปตากให้แห้งสนิทอีกรอบ

5. นำผ้าแห้งไปแช่ในโซเดียมซิลิเกตทิ้งไว้ 1 คืน เพื่อทำให้สีติดทนนานและไม่ลอก

6. นำกลับมาซักอีกรอบ ก็จะได้ผ้ามัดย้อมสวย ๆ มาใช้แล้ว

3. วิธีทำผ้ามัดสีธรรมชาติ

อีกหนึ่งทางเลือกของการทำผ้ามัดย้อมที่มาจากภูมิปัญญาชาวบ้าน แถมสีที่ได้ก็มีความหลากหลาย สวยงาม และสดใสไม่แพ้สีเคมีเลยล่ะ เอาเป็นว่าใครชอบวิธีการนี้ก็ตามไปดูขั้นตอนกันเลยค่ะ

1. ต้มน้ำให้เดือด พร้อมใส่เกลือลงไปเพื่อช่วยให้สีติดผ้านานและสีสดขึ้น

2. นำวัตถุดิบที่จะใช้สกัดสีใส่ลงในถุงผ้าหรือถุงตาข่าย จากนั้นนำไปต้มในน้ำเดือด รอจนกว่าสีจะออกมาเข้มพอใจ

3. ใส่ผ้าลงไปต้ม หมั่นพลิกผ้าบ่อย ๆ เพื่อให้สีติดทั่วกันอย่างสม่ำเสมอ เสร็จแล้วก็นำผ้าออกมาวางทิ้งไว้จนเย็น

4. นำผ้าไปขยี้เบา ๆ ในน้ำตัวทำปฏิกิริยา เช่น น้ำด่างขี้เถ้า น้ำปูนใส น้ำสารส้ม และน้ำสนิม เพื่อให้เกิดเป็นสีใหม่ที่อาจจะเข้มขึ้น จางลง หรือเปลี่ยนสีไปเลยก็ได้ (แต่ยังอยู่ในโทนเดียวกัน)

5. แกะเชือกหรือหนังยางออก พร้อมนำไปตากแดดให้แห้ง ก็เป็นอันเสร็จเรียบร้อย

4. วิธีทำผ้ามัดย้อมง่าย ๆ

สำหรับคนที่กำลังมองหาวิธีทำผ้ามัดย้อมแบบง่าย ๆ ไม่ต้องต้มหรือไม่ต้องใช้เทคนิคอะไรมาก เราขอแนะนำให้ทำการย้อมผ้าด้วยน้ำแข็ง ซึ่งเป็นวิธีการย้อมผ้าที่ไม่ยุ่งยาก แถมยังใช้ของใกล้ตัวและใช้เวลาแค่เพียง 1 คืน รับรองว่าทุกคนสามารถทำได้แบบสบาย ๆ แน่นอน

1. เติมน้ำเปล่า 1 แกลลอน ลงไปในภาชนะขนาดกำลังพอเหมาะ

2. โรยโซเดียมคาร์บอเนตลงไป 1 ถ้วยตวง พร้อมคนให้ละลายเข้ากัน โดยโซเดียมคาร์บอเนตหรือโซดาแอชจะช่วยให้ย้อมสีติดผ้าได้ดียิ่งขึ้น

3. นำผ้าที่เตรียมไว้ใส่ลงไปในน้ำ กดให้จม และแช่ทิ้งไว้ประมาณ 15 นาที

4. บิดผ้าให้พอหมาด แล้วนำตะแกรงวางจานมาตั้งเอาไว้บนภาชนะเพื่อตากผ้าและรองรับน้ำ

5. นำผ้าไปวางบนตะแกรง สามารถบิด พับ ม้วน และจัดรูปทรงของผ้าได้ตามต้องการ

6. วางน้ำแข็งบนผ้าให้ทั่ว

7. โรยผงสีย้อมผ้าตามความพอใจ สามารถใช้หลายสีได้ตามต้องการ

8. ปล่อยทิ้งไว้ 24 ชั่วโมง เมื่อน้ำแข็งละลายสีก็จะค่อย ๆ ซึมเข้าสู่เนื้อผ้าเอง

9. นำผ้าไปล้างด้วยน้ำเย็น จากนั้นซักกับผงซักฟอกหนึ่งที ตากให้แห้ง เสร็จแล้วก็จะได้ผ้ามัดย้อมสวย ๆ มาแบบง่าย ๆ แล้วค่ะ

ขอขอบคุณข้อมูลจาก มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตภูเก็ต, คลินิกเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยราชภัฏเทพสตรี และ jojotastic

รวมรูปภาพ 4 วิธีทำผ้ามัดย้อมเองง่าย ๆ งานคราฟต์สุดเท่ที่ใครเห็นก็ต้องหลงรัก