ภูมิลักษณ์ภาคเหนือ

เขตเทือกเขาและหุบเขาตะวันตก ได้แก่ พื้นที่เทือกเขาและหุบเขาด้านตะวันตกของภูมิภาค ครอบคลุมบริเวณจังหวัดแม่ฮ่องสอนและบ่างส่วนของจังหวัดเชียงใหม่ ประกอบด้วยเทือกเขาถนนธงชัย ซึ่งแทรกสลับด้วยหุบเขาและแอ่งที่ราบระหว่างภูเขา ที่สำคัญได้แก่ แอ่งแม่แจ่ม แอ่งปาย แอ่งแม่ฮ่องสอน และแอ่งแม่สะเรียงเขตภูมิลักษณ์นี้มีโครงสร้างธรณีของหินแกรนิตเป็นหินฐาน ซึ่งถูกปิดทับด้านบนด้วยหินตะกอน และหินแปรต่างๆเช่น หินทราย หินปูนเนื้อต่างๆ หินกรวดมน หินดินดาน หินเชิร์ต นอกจากนี้ยังมีหินแปรชนิดหินไนส์และหินชีสต์ปิดประกบ แทรกสลับอยู่เป็นตอนๆ ขณะที่ตามหุบเขาและแอ่งที่ราบระหว่างภูเขาสะสมด้วยตะกอนน้ำพายุควอเทอร์นารีที่มีความอุดมสมบูรณ์สูง เหมาะสำหรับการทำเกษตรกรรมในแอ่งที่ราบ ดังนั้นจึงพบแหล่งชุมชนขนาดใหญ่ในแอ่งที่ราบต่างๆ เช่น แอ่งแม่ฮ่องสอน แอ่งแม่สะเรียง เป็นต้น