14.07.2020 / Koronawirus, Badania

Publikujemy wyniki badania "Przeciwdziałanie COVID-19 w placówkach dla osób bezdomnych w okresie marzec-czerwiec 2020". Badanie zostało przeprowadzone w okresie 1-15 czerwca 2020 r. Wzięło w nim udział 83 respondentów reprezentujących 98 placówek dla osób bezdomnych. Celem badania było pozyskanie zbiorczych informacji dot. przebiegu epidemii wśród osób bezdomnych oraz w placówkach udzielających tym osobom schronienia obrazujących zmiany w funkcjonowaniu polskiego systemu pomocy osobom bezdomnym związane przede wszystkim z licznymi restrykcjami sanitarnymi, w tym ograniczeniami w poruszaniu się spowodowane epidemią.

Pobierz raport z badania

Kluczowe wnioski z badania:

• Odsetek osób zarażonych koronawirusem wśród mieszkańców placówek objętych badaniem był stosunkowo niewielki. Wzrósł jednak gwałtownie (kilkukrotnie przekraczając średnią krajową) po włączeniu do wyników badania wieloosobowego ogniska wirusa w jednej z placówek w Warszawie. Pokazuje to kluczowe znaczenie zapobiegania szerzeniu się epidemii w placówkach – testowania osób bezdomnych oraz tworzenia miejsc „buforowania” osób nowoprzyjmowanych.

• Bardzo niski był wskaźnik osób bezdomnych przetestowanych na obecność koronawirusa. Odsetek ten także uległ znacznemu zwiększeniu po ujawnieniu w czerwcu nowych ognisk w kilku placówkach, alarmujący jest jednak przykład placówki, w której ujawniono osobę zarażoną, objęto tą placówkę kwarantanną, a mimo to żaden z mieszkańców nie został poddany testowi. Zaledwie 23,5% placówek objętych badaniem stwierdziło że regularnie testuje osoby nowoprzyjmowane. Testy prewencyjne wśród pracowników przeprowadzono zaledwie w 11,3% badanych placówek.

• Znanych jest przynajmniej 9 przypadków objęcia kwarantanną placówek dla osób bezdomnych.

• Stosunkowo niewiele gmin uruchomiło alternatywne miejsca schronienia. Miejsca te służą przede wszystkim „buforowaniu” osób nowoprzyjmowanych – miejsca dla osób wychodzących regularnie do pracy czy też dla osób zamieszkujących w przestrzeni publicznej należą do rzadkości. Usługi te uruchomiono głównie w istniejących placówkach. 38,1% respondentów z miejscowości, które zdecydowały się na uruchomienie takiej formy pomocy uważa, że liczba miejsc alternatywnego schronienia jest niewystarczająca.

• Wśród zastosowanych w placówkach środków zaradczych najczęstsze (90-100% badanych placówek) są: wywieszanie informacji pisemnych o epidemii i ograniczeniach, dezynfekcja rąk i powierzchni, zakaz wstępu osób z zewnątrz i pomiary temperatury ciała. Nieco mniejszą popularnością cieszyły się ograniczenia w przyjmowaniu nowych mieszkańców, ograniczenia wyjść, zawieszenie form pracy grupowej w placówce oraz nakaz stosowania środków ochrony osobistej (stosowany częściej wobec pracowników niż samych osób bezdomnych). Zaledwie 52,0% placówek było w stanie uruchomić pomieszczenia izolacyjne. Jeszcze mniej, bo 34,7% – możliwość spotkania z terapeutą lub psychologiem w celu łagodzenia napięć związanych z przedłużającymi się ograniczeniami. Aż w 37,8% placówek całkowicie zabroniono mieszkańcom wychodzenia na zewnątrz. 30,6% placówek całkowicie wstrzymało przyjęcia nowych osób.

• Problemy w zaopatrzeniu dotknęły 38,8% badanych placówek, w szczególności dotyczyły one środków dezynfekujących i środków ochrony osobistej, jednak 9,2% zgłosiło problemy z zaopatrzeniem w żywność. Problemy z zaopatrzeniem prawdopodobnie nasilały się jednak na początku epidemii – w chwili prowadzenia badania już 87,8% badanych placówek nie zgłaszało już żadnych problemów z zaopatrzeniem.

• Epidemia bardzo poważnie wpłynęła na możliwość korzystania przez osoby bezdomne z usług medycznych. Aż 56,1% placówek zgłosiło problemy z leczeniem chorób przewlekłych, a 46,9% z dostępem do lekarza pierwszego kontaktu. Łącznie odwołania zaplanowanych wizyt specjalistycznych, terminów zabiegów i rehabilitacji dotknęły w badanych placówkach 743 osoby. Zaledwie 5 placówek stwierdziło, że ten problem nie dotyczył ich mieszkańców.

• Epidemia ma również bardzo duży wpływ na psychikę i funkcjonowanie osób bezdomnych w placówkach – pojawiają się liczne napięcia związane z nałożonymi ograniczeniami. Aż 67,5% respondentów zaobserwowało problemy w tym obszarze.

• Nie udało się zaobserwować korelacji pomiędzy epidemią, a zmianą liczebności osób bezdomnych w placówkach.

• Stosunkowo niewielki odsetek respondentów (8,5%) zna przypadki karania osób bezdomnych za łamanie ograniczeń związanych z epidemią.

• Epidemia stanowi także zagrożenie dla funkcjonowania organizacji pozarządowych świadczących pomoc osobom bezdomnym. Aż 60,6% respondentów reprezentujących sektor pozarządowy zgłosiło, iż epidemia spowodowała trudną sytuację finansową w ich organizacji. Niemal połowa zgłaszających problemy finansowe stwierdza, iż mogą one stanowić zagrożenie dla funkcjonowania świadczonej pomocy.

• Aktualne potrzeby podmiotów prowadzących placówki dla osób bezdomnych obejmują przede wszystkim: zaopatrzenie w testy i środki ochrony osobistej, tworzenie alternatywnych miejsc schronienia, ustalenie jasnych zasad funkcjonowania placówek dla osób bezdomnych w czasie epidemii i dobrą komunikację ze strony organów administracji publicznej oraz poprawę dostępu do usług medycznych.

• Bardzo licznie wyrażone zostały także obawy osób kierujących placówkami związane zarówno z sytuacją finansową podmiotów prowadzących placówki, jak i sytuacją zdrowotną osób bezdomnych i personelu placówek.

Pobierz raport z badania