در کنکور امسال (1400) سوالات ریاضی هر سه رشته (ریاضی، تجربی و انسانی) خیلی سخت بود، حال همۀ دانش‌آموزان و معلم‌ها و حتی مولفان کتاب‌های درسی را گرفت و دست بکار شدم نامه‌هایی به مولفان زدم و خوشبختانه پاسخ هم دادند و پیگیری کردند و به سازمان سنجش اعتراض خود را اعلام کردند. امیدواریم که کنکور در سال آینده استاندارد برگزار شود.
Embedded Files
یادداشت هفته – 7 مرداد 1400
جمع‌بندی من در مورد پیامدهای تغییر در کنکور
در این یادداشت به به پیامدهای مثبتی که در روند تغییر در کنکور می‌تواند ایجاد شود پرداخته‌ام.
به وسیلۀ محمد رضائی
مدرس و سازنده فیلم‌های آموزشی ریاضی و فیزیک
برخی موقع‌ها دوست دارم در مورد خیلی چیزهای اینقدر حرف بزنم که دیگر چیز نگفته‌ای نماند. در گذشته، به این تمایل عمل می‌کردم و نتیجۀ دقیقا خوب از آن نگرفتم، بنابراین اخیرا به این فکر می‌کنم که "حرف‌زدن در مورد آن چه فایده‌ای می‌تواند داشته باشد؟" حالا که تب و تاب واکنش‌ها در مورد کنکور 1400 خوابیده است و من هم – مثل خیلی از شما کنکوری‌ها با این درد نه چندان آسان، کنار آمده‌ام – به خوبی‌ها و امیدها در مورد آینده فکر می‌کنم. باورتان نمی‌شود که چه چیزهای خوبی از همین اتفاق – و جالب‌تر اگر تکرار شود – می‌تواند به وجود آید.
اول از همه آنچه که مهم است اینست که آن کسانی که حق‌شان رفتن به هر دانشگاهی هست با سخت‌تر شدن کنکور پایمال نمی‌شود به این معنا که ظرفیت دانشگاه‌ها کاهش نیافته است، پس قبولی‌هایی که قرار بوده قبول بشوند همچنان قبول می‌شوند. ممکن است بگویید افراد بهم ریخته‌اند، که البته در مورد برخی این بهم‌ریختگی موجب می‌شود که حق‌شان اگر درصد بیشتری بوده اگر کنکور استاندارد بود بیشتر از کسانی که توانستند خودشان را کنترل کنند و فیزیک و شیمی را بزنند تضییع شود اما در کل اگر در نظر بگیرید برای عموم اینچنین نیست. به طور خلاصه هر کی قرار باشد همیشه رقابت سنگین میان چند هزار نفر بالا برای ورود به دانشگاه‌های دولتی بوده و همچنان هست و بقیه برای سایر دانشگاه رقابت می‌کنند و دانشگاه‌ها به همۀ افراد – فارغ از اینکه کنکور در چه سطحی باشد – برای پر کردن ظرفیت نیاز دارد، خصوصا در رشته‌های مهندسی که ظرفیت هم زیاد است.
دوم تاثیر سوابق تحصیلی باعث شیفت توجهات از کنکوری و تستی کار کردن به مفهومی کار کردن می‌شود. اگرچه قبل از این هم چیز جعلی به نام کنکوری و تستی کار کردن وجود داشت و هیچ‌کس با آنچه در این موسسات آموزش داده شده وارد دانشگاه‌های دولتی نشده و خودش درس خوانده و به سبب تسلط توانسته تست خوب بزند، اما حالا دیگر آن پوشش که چون کنکور تست است و در مدرسه تست کار نمی‌کنند پس بیایید از ما تست بخرید دیگر آنچنان خریداری ندارد.
سوم نقش مدارس و معلمان مدارس در امر تدریس بسیار بیشتر خواهد بود و این باعث برگشتن نقش تعلیم و تربیت به جایگاه خود، یعنی مدرسه می‌شود که امیدواریم با این حجم از جوانان فارغ‌التحصیل دانشگاه فرهنگیان و دانشگاه‌های دولتی که ذوق و هنر تدریس را در کنار علم آن دارند، شاهد رونق و جذابیت در تدریس در مدارس باشیم. شنیده‌ها حاکی است موسسات کنکوری تحت عنوان "مفهومی‌کار کردن" تدریس از روی کناب درسی را در کار امسال خود گنجانده‌اند و این نشانه‌ای است از اینکه آنها هم فهمیده‌اند که باید تغییر رویکرد بدهند.
چهارم که مهمترین نتیجۀ آن است اینست که اکنون همه می‌دانند که درس را باید بخوانند و دیگر کسی به بهانۀ اینکه من پول کلاس ندارم و کتاب تستی و ... نمی‌تواند برای خود بهانه بیاورد. شصت درصد در همان مدرسه‌ای که درس می‌خوانند بسته می‌شود و این یعنی "اگر دانش‌آموزی در سه سال نشان بدهد اهل درس‌خواندن نیست، خودش برود دنبال کار خودش" پذیرش در دانشگاه در یک رویداد چهار ساعته رقم نمی‌خورد و این خودش خیلی خوب است.
امیدوارم که با استفاده از فیلم‌های آموزشی رایگان – از جمله فیلم‌های آموزشی ریاضی و فیزیک من – کتاب‌های بسیار ارزان‌تر نسبت به قیمت اصلی که می‌توانید برای کتاب‌های واقعا نو و دست‌نخورده از طریق خرید از پیج‌های اینستاگرامی معتبر که روند دریافت وجه بعد از تحویل هم دارند، همچنین درس‌خواندن در مدرسه – که الان دو ماه در تابستان برای پی‌ریزی آن زمان خوبی است – اتفاق‌های خوب را برای خودتان رقم بزنید.
با تشکر
محمد رضائی
یادداشت هفته: جمعه 25 تیر
ذهن چیزهایی که دوست داریم را بهتر به یاد می‌آورد
پس از سالها که از دوران دبیرستان‌ام گذشته است وقتی به آن سالها فکر می‌کنم، چیزهای خاص خوب افراد را یاد می‌آید. جالب است این کارکرد مغز که سعی می‌کند به انسان همیشه حس و حال خوب بدهد – منتهی این خود آدم است که گیر می‌دهد به چیزهای منفی و بد. شده خیلی وقت‌ها یک اتفاق بد بیفتد و با یک چیز که همزمان برای‌تان اتفاق می‌افتد سعی می‌کنید احساس بهتری پیدا کنید، این همان کارکرد مثبت ذاتی ذهن است. نمی‌دونم من اینطور هستم و یا چون تغییر کردم اینطوری فکر می‌کنم، اما به نظرم همۀ ما خاطرات خوب را بهتر از خاطرات بد یادمان می‌آید. جالب نیست اسم معلم‌هایی که دوست داشتیم را خیلی خوب یادمان هست، بله می‌دونم الان می‌گویید که یه معلم داشتیم که اتفاقا نمرۀ خیلی بدی به ما داد و اسم اون را هم خوب یادمان هست. بله من هم این را قبول دارم اما باید طرف خیلی خیلی بد بوده باشد و شما هم هنوز دل‌تان از او پر باشد.
در این سال‌های طولانی تدریس‌ام که به اندازۀ نصف سن‌ام هست (چون من از دوم – سوم دبیرستان به دوستان و آشنایان درس ریاضی و برخی موقع‌ها درس‌های دیگر را یاد می‌دادم) یک تجربۀ گرانبهایی بدست آوردم، اینکه قبل از اینکه به فکر این باشیم که چه چیزی را درس می‌دهیم، باید به این فکر کنیم که چگونه آن را ارائه دهیم. هنوز برای فیلم‌ساختن در مورد یک درس ساده، مثل کسر، ساعت‌ها پیش تولید و فکر بر روی محتوا و فرم آن دارم تا اولا چیزی باشد که قبلا نبوده باشد و ثانیا بتوانم به خودم بگویم که ارزش دیدن برای خودم را دارد. اگر شما هم بتوانید طوری درس بخوانید که به خودتان بگویید که من این مطلب را یاد می‌گیرم تا بتوانم یاد بدهم – به برادر، خواهر و یا دوست و آشنایی، مطمئنا خیلی بهتر و با علاقه‌تر درس می‌خوانید.
پس برای اینکه مانند همۀ مطالبی که تاکنون گفتم از این یادداشت هم بتوانید استفادۀ کاربردی داشته باشید، پیشنهاد می‌کنم شروع کنید به یاددادن درس به برادر و خواهر و نزدیکان‌تان، حتی اگر از شما بزرگ‌تر هستند به جای صحبت در مورد چیزهای دیگر، بحث در مورد مباحث ریاضی داشته باشید. من یادم هست که برادرم که یک سال از من کوچک‌تر است چقدر با سوال‌های دقیقی که در حسابان از من می‌پرسید تا حد کُفر درآوردن من پیش می‌رفت اما من از کوره در نمی‌رفتم و واقعا یک احساس غیر قابل وصفی داشتم. (نه از نوعی که خوب یا بد باشد، غیر قابل وصف به معنای واقعی! اصلا نمی‌دانستم با این احساس چه کنم) چالش‌های ریاضی هنوز هم با من هست و وقتی فیلم‌های فیزیک را ساختم این چالش‌ها به اوج خود می‌رسید.
سوال و بحث اساس یادگیری است اگر نتوانستید در نزدیکان خود کسی را پیدا کنید در دوستان‌تان در محافلی که کنار هم می‌نشینید از این چیزهایی که یاد گرفتید صحبت کنید. یادم هست در پارک که تدریس رایگان داشتم یک دانش‌آموز ششمی در مورد نمایش تقسیم کسرها گفت که چطور معلم‌اش از راه‌های مختلفی آن را توضیح داده و من را به این فکر انداخت که آن مطلب را به طور عمیق‌تری بررسی کنم. جالب است از میان همۀ آن افراد، این پسر یک منش دیگری در کل داشت.
سوال اینجاست آیا چون متفاوت است، نسبت به ریاضی اینچنین است و یا چون ریاضی را اینچنین دوست دارد متفاوت است. من می‌گویم تاثیر هر دو بر یکدیگر است، در حقیقت چون او به چیزی واقعی و درست علاقه دارد و این علاقه با معلم خوب و اطرافیانی که داشته به خوبی تحریک شده، رشد کرده. من اعتقاد دارم همه این را در خود دارند اما بیشتر خودشان نسبت به آن کم لطفی دارند و البته مقداری که دیگران هم باید آن را تشویق کنند هم شاید کم است. اما در نهایت این خود فرد است که انتخاب می‌کند که به علم و شیرینی و سختی آن بچسبد و یا به مسخره‌بازی‌های شیرین و مستاصل‌کننده. البته همۀ ما به تفریحاتی جدا از ریاضی و فیزیک سخت نیاز داریم اما حتی در آنها نیز، یک ذهن علاقه‌مند به ریاضی، تعادل را بهتر نگه می‌دارد.
یادداشت هفته: چهارشنبه 16 تیر
به بهانۀ تصویب تاثیرقطعی معدل در پذیرش در دانشگاه
اهمیت نقش مدارس در قبولی در کنکور
با تاثیر قطعی سوابق تحصیلی در پذیرش در دانشگاه‌ها، باید درس‌های دبیرستان را خیلی جدی‌تر بخوانید.
هر اتفاقی می‌تواند جنبه‌های مثبتی داشته باشد و اصلا انسان با مثبت‌نگری می‌تواند پیشرفت کند. اهمیت آموزش مفهومی حتی از قبل هم بیشتر شده است.
پس درس را در سطح کتاب اگر یاد بگیرید به نوعی خیلی بیشتر از قبل هم در کنکور احتمال قبولی‌تان بیشتر می‌شود با اینکه کنکور سخت‌تر می‌شود. چون نمره‌گرفتن از درس‌های مدرسه اولا در سطح کتاب و استانداردهای بیشتری دارد، ثانیا در طی یک روند است و اتفاقات و سلیقه‌ها بر آن کمتر تاثیر می‌گذارد.
امیدواریم که با نظارت و بازرسی شرایط برگزاری امتحانات در مدارس با دقت انجام شود. من که این روند را خیلی بیشتر می‌پسندم.
تابستان بسیار مهمی برای دوازدهمی و یازدهمی و دهمی‌ها در پیش است. این روزهای طولانی را قدر بدانید.
آموزش ریاضی مانند مکانیکی است، شما ممکن است خیلی از چیزها را بدانید اما تا دست به آچار نشوید تعمیرکاری‌تان قابل قبول نیست، پس خودتان باید مغزتان را برای حل آنچه آموختید بکار بگیرید و خوشبختانه کتاب‌های آموزش و پرورش در دبستان و متوسطۀ اول طوری هست که دانش‌آموزان این مقاطع بتوانید پیش‌خوانی داشته باشید. در متوسطۀ دوم هم وقتی دانش آن را از فیلم‌های من یاد گرفتید شروع کنید برای خودتان مثال‌های حل‌شده را توضیح دهید. اینقدر چیز یاد می‌گیرید که برابر چندین جلسه تدریس خصوصی است.
ریاضی مثل شطرنج است وقتی حرکت مهره‌ها را بلد شدید خودتان باید بازی کنید تا هم لذت بردن را داشته باشید و هم مهارت‌تان افزایش یابد. تلخی باخت به شیرینی بردش می‌ارزد.
یادداشتی در سه شنبه 15 تیر
وقتی احساس بدی دارم ...
به یاد یک توصیۀ روانشناسی افتادم و با تکیه بر تجربۀ خودم این نکته را خواستم عرض کنم.
وقتی ما غمگین هستیم؛ چون چیزی از دست دادیم و یا چیزی برای‌مان اتفاق افتاده که ناخوشایند است اگر به ما بگویند که ”غصه نخور! درست میشه“ و یا ”مهم نیست“ و نظایر اینها حال‌مان را واقعا خوب نمی‌کند.
یاد خودم افتادم در طول زندگی که چه چیزی حالم را در چنین زمان‌هایی بهتر کرده.
· خلوت کردن با خودم و خدا و صحبت با او
· برخی موقع‌ها یک موسیقی خوب بوده
· خیلی از زمان‌ها رفتن پیاده‌روی و حتی دویدن و ضمن آن موسیقی گوش‌کردن بوده
· حتی برخی زمان‌ها بوده که شروع به مظالعه یک مطلب کردم
· فکر کردن به چیزهای خوبی بوده که دارم
اما راستش در بدترین وقت‌ها، نوشتن بوده که خیلی کمک کرده و در نوشتن علاوه بر اینکه ابعاد آنچه رخ داده خیلی واقعی می‌شود و موجب می‌شود ما بفهمیم هنوز خیلی امکانات و موقعیت‌ها داریم که می‌توانیم ازش استفاده کنیم، تونستم خودم را پیدا کنم اینکه دقیقا چی شده و چرا شده و این تحلیل و نقد خود و موقعیت موجب شده بهتر شوم.
مغز ما با بیکاری، خسته می‌شود و این خستگی پدر در می‌آورد بیاییم خودمان حال خودمان را خوب کنیم.
من که کنکور خراب کردم اولش بهم ریختم بعدش تونستم با نوشتن، موسیقی، فکر کردن و ... سر و سامانی به وضعیت‌ام بدهم. در طول این سالها هم کم نبوده که اتفاق‌های بد افتاده بوده. به نظرم نگذارید بیکاری و انفعال شما را خسته کند. یک کار مثبت – هر چه باشد – حال شما را خوب می‌کند.
موفق باشید
محمد رضائی
سخن هفته - 6 تیر 1400
هنوز به این اعتقاد دارم که کتاب ریاضیات گسسته بسیار دقیق نگاشته شده است، اما برای یک معلم! اگر یک دانش آموز، حتی رشته ریاضی و فیزیک و در سطح متوسط به بالا این کتاب را با دقت بخواند، مطالبی از کتاب را یاد می گیرد و می تواند تمرینات بسیاری را حل کند اما این با فهمیدن عمیق آن متفاوت است. البته خوشبختانه بخش های زیادی از کتاب این ویژگی را ندارند و نویسندگان این دقت را داشته اند. یکی از مباحث تا اندازه ای پیچیده مربوط به تعداد توابع پوشا است که در توزیع n شی متمایز میان k نفر کاربرد دارد.
در فایلی به توضیحاتی مفصل کاربرد تعداد توابع پوشا در بدست آورد پاسخ سوال که توزیع خودکارهایی به عنوان جایزه های مرحله های یک مسابقه میان نفرات شرکت کننده را ارائه داده ام.
سخن هفته - 31 خرداد 1400
به بهانه سوالی خوب که یکی از دانش آموزان خوبم در کلاس مطرح کرد این نوشته را تهیه کردم. لینک دانلود
سخن هفته - 10 خرداد 1400
کلاس های تابستانی من در درس ریاضی و فیزیک (متوسطه اول و دوم)
محمد رضائی
در این تابستان کلاس های ریاضی و فیزیک ام را آغاز می کنم. کسانی که جزو ده نفر اول هر پایه باشند هر جلسه دو ساعته را می توانند با بیست هزار تومان ثبت نام کنند. یعنی یک دوره ده جلسه ای را تنها با دویست هزار تومان ثبت نام کنند. کلاس ها در دو سطح متوسط و پیشرفته خواهند بود و قبل از کلاس از شما تعیین سطح صورت می گیرد.
برای ثبت نام کافی است که شماره موبایل، نام و پایه تان را به شماره ام (09128576049) از طریق تلگرام و واتس آپ ارسال کنید به محض اینکه ظرفیت کلاس ها به حد نصاب رسید با شما مکاتبه از طریق شماره موبایل تان خواهد شد.
سخن هفته - 22 خرداد 1400
توصیۀ مهم به دانش‌آموزان نسبتا آماده کنکور:
محمد رضائی
چند سوال ممکن است همیشه ما را طوری مشغول خود کنند که کل امتحان را از دست بدهیم، از جمله مسائلی که که به نظرمان می‌آید از عهده‌اش بر می‌آییم – چون ساده‌تر از آن چیزی که هستند به نظر می‌آیند – اما واقعا ما را در دام می‌اندازند و وقتی حسابی تاب و توان ما را گرفتند و ما به نشانۀ تسلیم آنها را رها کردیم، کار از کار گذشته است. برای دانش‌آموزان رشتۀ ریاضی و فیزیک در سطح متوسط و نسبتا خوب بیشتر اتفاق می‌افتد.
چرا برای دانش‌اموزان رشتۀ ریاضی و فیزیک بیشتر رخ می‌دهد؟
البته گفتیم بیشتر، تصور من اینست که دانش‌آموزان رشتۀ ریاضی و فیزیک به دلیل اینکه همواره به دنبال حل مسائل هستند – تا حفظ‌کردن – یا صرفا به پاسخ رسیدن، بنابراین حسابی به یک مساله پیله می‌کنند. حالا در نظر بگیرید یک دانش‌آموز رشتۀ ریاضی و فیزیک که در طول سال تحصیلی تمامی مسائل کتاب درسی در درس حسابان و هندسه را به خوبی حل کرده است و شبیه به آنچه در کتاب درسی تمرینی حل کرده است – و با توجه به اینکه کنکور نیز بر مبنای کتاب و تمرینات آن طراحی می‌شود – سوالی را در کنکور ببینید و آنچنان در آن غرق شود که اصلا دیگه مساله از کنکور داشتن برای او خارج می‌شود و تبدیل می‌شود به یک زورآزمایی برای حل یک مساله. طراح کنکور با هدف‌های متعددی سوالاتی اینچنین به صورت پراکنده در لابه‌لای سوالات قرار می‌دهد تا علاوه بر اینکه یک فرد را از لحاظ میزان دانش و تسلط بسنجند، از لحاظ روانی و کنترل بر روی وضعیت نیز بررسی کند. در طول سال‌های کنکور این اتفاق افتاده و باز هم خواهد افتاد. در زمان کنکور خود من اتفاق افتاد و خود من قربانی این موضوع شدم، چون این موضوع را به اندازۀ کافی جدی نگرفته بودم.
می‌خواهم برای شما دانش‌آموزان نکاتی را که در کنکورتان بسیار حیاتی است بیان کنم:
اولا اینکه حتما حتما تا روز کنکور به صبح زود بلند شدن عادت کنید، چون کنکور در صبح برگزار می‌شود و هیچ چیز مثل یک خواب‌آلود مستعد بهم‌ریختن اعصاب نیست. برای عادت‌کردن به صبح بیدار شدن، کافی است چند نکته ساده را رعایت کنید، اینکه شب زودتر بخوابید و یکی – دو ساعت قبل از خواب، از اشعه‌های موبایل و تبلت دوری کنید تا خواب عمیق‌تر و با کیفیت‌تری داشته باشید.
دوم اینکه آنچه تاکنون یادگرفتید برای‌تان کافی است! به این معنا که شما در روزهای باقی‌مانده که زیاد هم نیست، باید به مرور روی سوالات کنکور بپردازید. حل ریاضی و فیزیک دو سال اخیر که در سایت خود من هست و می‌توانید همینطور که دارید فیلم‌های حل را می‌بینید کلی مرور نکات را داشته باشید. سایت‌های زیادی هم هستند که کنکورهای سال‌های اخیر را به صورت آرشیو دارند و می‌توانید با جستجویی ساده در گوگل به کنکور و پاسخ تشریحی آن دسترسی پیدا کند.
سوم به این موضوع اعتقاد داشته باشید که کنکور را خوب خواهید داد و این را به خودتان بارها و بارها بگویید. در این زمینه نقش خانواده، یعنی پدر و مادر و خواهر و برادر بسیار مهم است. برخی از خانواده‌ها این روزها که روزهای مهمی است به مثابۀ یک مسابقۀ ورزشی فکر می‌کنند اگر تحریک کنند و او را مورد تخطئه قرار دهند ممکن است اثر خوب داشته باشند، اما کنکور یک مسابقۀ وزنه‌برداری و یا کشتی نیست که مربی با زدن توی صورت بخواهد او را برانگیزاند، بلکه صرفا به یک ذهن آرام نیاز دارد.
چهارم اینکه اگر به این فکر کنید که بعد از اینکه در کنکور قبول شدید تازه باید مثل چی درس بخوانید آن‌وقت اگر خیلی اهل درس‌خواندن نبوده باشید دیگر خودتان را سرزنش نمی‌کنید و می‌روید دنبال کاری که بهش علاقه دارید. اما اگر درس نخواندید که مثلا از سال دیگر خیلی با انرژی شروع کنید، من باور دارم خیلی باید فردی خاص باشید که این اتفاق برای شما بیفتد. باید دلیل خاصی داشته باشید که امسال نتیجه نگرفته‌اید تا برای نتیجه‌گرفتن در سال بعد انتظار و امیدی داشته باشید.
باز هم مهمترین نکته را به همۀ شما یادآوری می‌کنم، همۀ شما که در سطح متوسط و نسبتا خوبی کار کرده‌اید، یاد بگیرید که از سوالات خیلی سخت بگذرید. سوال خیلی سخت، سوالی است که فقط یک دانش‌آموزی که آنقدر تست زده که با ظاهر و فرم سوالات آشناست می‌توانند سریع تشخیص دهد. حدود شصت درصد سوالات کاملا سوالاتی در سطح کتاب درسی هستند و بیست درصد نسبتا مشکل و ده درصد حقیقتا مشکل هستند، خصوصا در درس ریاضیات گسسته و هندسه شما باید بتوانید از این سوالات صرف‌نظر کنید و اصلا خودتان را درگیر نکنید. یک موضوع خیلی در این سالها برای من پر رنگ شده است و آن روانشناسی‌کردن داوطلبان کنکور توسط سوالات است. اینکه یک طراح تا چه اندازه روی سوال بررسی می‌کند تا دقت، تسلط، کنترل هیجان و ... را بررسی کند.
و آخر اینکه شما مطمئن باشید که آنچه حق‌تان است بدست می‌اورید، من به شما بسیار امیدوارم مانند بسیاری از امتحاناتی که موفق شدید امیدوارم که در کنکور هم به آنچه شایستگی دارید برسید.
یادتان باشد همیشه گیردادن به یک مساله نشانۀ باهوشی نیست، بلکه برخی مواقع رهاکردن یک مساله در یک زمان – موکول‌کردن آن به زمانی دیگر – از هوشمندی است.
موفق و سلامت باشید
محمد رضائی
-------------
https://s18.picofile.com/file/8436303934/toseyeh_konkor.pdf.html
سخن هفته - 29 اردیبهشت 1400
چگونه برای امتحانات آماده شویم؟
محمد رضائی
خیلی راحت می‌توان در پاسخ به این پرسش – در مورد چگونگی آماده‌شدن برای امتحانات پایان‌ترم – گفت که”باید نشست و درس خوند“ اما همه می‌دانیم این پاسخ به همان اندازه جواب می‌دهد که به یک نفر که اضافه‌وزن دارد بگوییم ”رژیم بگیر و یا ورزش کن و این راهش است“ بله! واقعا در عمل اینست و هیچ چیز سختی آن را کم نمی‌کند، اما می‌توان این سختی را شیرین‌تر کرد. مثلا من برای ورزش‌کردن از گوش‌دادن به آهنگ استفاده می‌کنم و دیدم می‌گویند اگر یک نفر همراه داشته باشی هم خیلی کمک می‌کند. همانطور که شما توصیۀ ورزش‌کردن را دارید انجام می‌دهید در انجام آن می‌توانید دست به خلاقیت بزنید و سختی آن را با چیزی که قابل‌تحمل‌ترش کند همراه کنید. خبر خوب اینست که در مورد درس‌خواندن هم این وجود دارد، خبر بد اینست که نسبت به ورزش‌کردن، سخت‌تر است چون خیلی درونی و ذهنی است.
شما برای ورزش‌کردن آهنگ را گوش می‌کنید و شاید برای دقایقی هم برای هیجان‌دادن به خودتان، بلندتر از معمول هم گوش کنید تا بتوانید با بیس‌های آهنگ خودتان را تنظیم کنید؛ یعنی عدم تمرکز! اما در مورد درس‌خواندن درست برعکس، باید تمرکز روی یادگیری داشته باشید. خبر خوب اینست که آهنگ‌هایی برای مطالعه وجود دارد که می‌تواند حس و حال بهتری از مطالعه به شما بدهد، امتحان کنید.
مکان، زمان و نحوۀ نشستن و ... برای مطالعه
مکان مطالعه، نور و زمان مطالعه و نحوۀ نشستن سر درس، همۀ اینها مهم است. در مورد مکان مطالعه باید گفت که مهمترین نکته اینست که باید حتی‌الامکان ساکت و آرام باشد، مثلا در حال و پذیرایی که رفت و آمد است و یا در جائی که تلویزیون روشن است، خیلی سخت می‌شود تصور کرد کسی ریاضیات گسسته و هندسه یاد بگیرد، شاید معادلۀ درجۀ دو را بشود! در آشپزخانه که آن هم بسیار بعید است. نور اتاق طبیعی باشد خیلی خوب است، استفاده از چراغ مطالعه برای وقتی که بخواهید تنوع بدهید خوب است. دراز کشیدن و مطالعه‌کردن به خوابیدن منجر نشود، بهره‌وری خیلی کمی دارد و بهترین وضعیت اینست که اگر میز دارید و صندلی از آن استفاده کنید ولی می‌شود از میز سماور و یک پشتی یا متکا برای تکیه‌دادن استفاده کرد و خیلی هم خوب است.
زمان مطالعه به نظرم خیلی مهم است. شما باید بتوانید خودتان را مقید کنید که شب‌ها استراحت کنید و الا امتحانات که هیچ، باید خیلی از موفقیت‌های دیگر زندگی‌تان را هم دور بدانید. وقتی خوب استراحت کنید، فقط زود بلند شدن نیست، بلکه کیفیت کارکرد ذهنی و جسمی‌تان آنقدر شگفت‌انگیز می‌شود که خودتان تعجب می‌کنید. الان درک می‌کنم که چرا تنبل‌ها دیر می‌خوابند و زرنگ‌ها و موفق‌ها شب زودتر می‌خوابند. امتحان کنید
زمان مطالعه به نظرم خیلی مهم است. شما باید بتوانید خودتان را مقید کنید که شب‌ها استراحت کنید و الا امتحانات که هیچ، باید خیلی از موفقیت‌های دیگر زندگی‌تان را هم دور بدانید. وقتی خوب استراحت کنید، فقط زود بلند شدن نیست، بلکه کیفیت کارکرد ذهنی و جسمی‌تان آنقدر شگفت‌انگیز می‌شود که خودتان تعجب می‌کنید. الان درک می‌کنم که چرا تنبل‌ها دیر می‌خوابند و زرنگ‌ها و موفق‌ها شب زودتر می‌خوابند. امتحان کنید. البته اگر از اوایل شب شروع به مطالعه می‌کنید و تا حدود یک می‌خوانید و نتیجه گرفته‌اید حتما خوب است اما اینکه از سر شب تا آخر شب به دیدن فیلم و اینستاگرام‌چرخی و دیگر فضاهای مجازی و واقعی گشتن بپردازید و بهانۀ درس‌خواندن تا صبح بیدار بمانید هیچ فایده‌ای ندارد که هیچ خودش ضرر برای اعتبارتان پیش خودتان و سابقۀ بد برای صداقت‌تان به خودتان است.
یک «زمان مطالعه» داریم که منظور موقع‌هایی است که مطالعه می‌کنیم، این هرچه در صبح و ساعت روز باشد بهتر است. بنا به آنچه رسیده‌ام، اگر یک مطلب را برای یادگیری قصد دارید به خوبی و در کمترین زمان انجام دهید در زمان روز باشد خیلی بهتر از شب است. (برای تمرین و تکرار و مرور شب هم می‌تواند مورد استفاده قرا گیرد. اما تصور اینکه فیزیک، حسابان و ریاضی (3) و هندسه و ریاضیات گسسته و درس‌های مفهومی و حتی حفظ‌کردنی را شب اولین برخورد را داشت، برای من که خوشایند نبوده است و خاطرات خوبی از تجربۀ نتایج آن ندارم.
مـدت‌زمان مطالعه
همانطور که هرکس یک ریتم مخصوص به خودش برای دویدن و یا حتی راه‌رفتن دارد، یک نحوۀ خاص مطالعه را برای خودش – البته اگر تا اینجای زندگی‌اش مطالعه‌ای جدی داشته باشد – پیدا کرده و می‌داند چطوری باید مطالعه کند تا یاد بگیرد و چقدر باید مطالعه کند. اما به صورت کلی می‌توانیم مدت زمان حدود یک ساعت را برای مطالعه در نظر بگیریم و یک وقفۀ نیم ساعت و بعد مجددا شروع کنیم. کمتر دیده‌ام که کسی واقعا اهل مطالعه نباشد و شب‌امتحان – با وجود ادعای مطالعۀ زیاد – واقعا چیزی یاد گرفته باشد. اگر کسی نتیجه می‌گیرد، اهل مطالعه بوده اما مطالعه نکرده که تعداد آنها نسبت به کل شب‌امتحانی بسیار کم است.(به دلیل آسانی امتحانات دبستان و متوسطۀ اول، شاید تا اندازه‌ای این تصور غلط شب‌امتحانی نتیجه‌گرفتن به ذهن‌ها متبادر شود اما این یک دروغ است. تازه بسیاری از آنها واقعا خودشان پاسخ امتحانات را از ذهن‌شان می‌نویسند!)
یک دانش‌آموز متوسط – که پایۀ قبلی‌اش را خوب بلد است – اگر در متوسطۀ اول است، حداقل باید برای امتحاناتی چون ریاضی و علوم سه روز و هر روز چهار ساعتی مطالعه داشته باشد تا بتواند از عهدۀ امتحانات به خوبی بر آید و اگر دانش‌آموز متوسطۀ دوم با چنین شرایطی باشد باید علاوه بر این مدت زمان، در طول ترم تمرینات کتاب درسی را خودش حل کرده باشد و الا دو برابر کار کردن شاید بتواند به او برای نتیجۀ متوسط کمک کند.
از کجا شروع کنیم؟
اگر واقعا هیچ مطالعه‌ای در طول ترم نداشتید، اگر دانش‌آموزی هستید که قبلا کار مهمی در زندگی انجام دادید، مثلا یک ورزش حرفهای را تا جایی رساندید، چند روزی کاری سنگین داشتید که همیشه به خودتان برای آن مغرور هستید، خب! امیدوار باشید، مخصوصا اگر دورۀ متوسطۀ اول هستید. از فیلم‌های آموزشی من شروع کنید که خیلی دقیق فصل‌ها را آموزش داده است. سعی کنید بعد از اینکه یک بار فیلم‌ها را با دقت دیدید، برای بارهای بعد، تمرین به تمرین خودتان سعی کنید، سوالات را حل کنید.
اما اگر آموزشی نصف و نیمه داشته‌اید، شروع کنید به دیدن فیلم‌های تمرینات تکمیلی و آزمون‌های نوبت اول و نوبت دوم. این سری فیلم‌ها یک‌راست رفته سراغ حل تمرین. اگر هم مدرسه‌تان سوال سطح بالاتر از کتاب می‌دهد، علاوه بر تمرینات تکمیلی، اگر فیلمی با عنوان تست در صفحۀ مربوط به شما در سایت هست، حتما ببینید.
اما در هر سطحی که هستید، حتما طوری تنظیم کنید که چندین ساعت فقط تمرینات کتاب را حل کنید. حتما حل‌المسائل هم داشته باشید تا پاسخ خود را بررسی کنید. اگر وقت دارید که بتوانید نمونه سوال بیشتر هم حل کنید که خیلی بهتر.
چطور به پیش ببریم؟
مگر می‌شود کتاب ریاضی دست گرفت و یا فیلم ریاضی – حتی آموزش ریاضی توسط فیلم‌های من – را دید و بعد رفت سر جلسه و نتیجه گرفت! یعنی خود دانشمندانی که این فرمول‌ها را کشف کرده‌اند هم اینطوری راحت برخورد نمی‌کنند! باید قلم و کاغذ دست‌تان باشد و حداقل مثلا ده تا تمرین کامل معادۀ درجۀ دوم از سبک‌های مختلفی که در امتحانات آمده (یا تمرینات کتاب درسی) تمیز و مرتب بنویسید و درست هم باشد بعد امیدوار و با اعتماد به نفس بروید سر جلسۀ امتحان.
اشتباه متداولی که وجود دارد اینست که شما وقتی یک مبحث را خوب یاد گرفته‌اید، انتظار دارید که نمرۀ شما خوب شود. آن مبحث دو نمره و شاید چند نمره از کل نمره را دارد. پس سعی کنید تمامی مطالب کتاب درسی را و آن هم با تمرینات متنوع یاد بگیرید. مثلا اگر ریاضیات گسسته در مورد شمارش توزیع چند قلم شی یکسان بین چند نفر را خوب یاد گرفتید و دیدید که در امتحان توزیع اشیا مختلف بین چند نفر است به این علت است که تنوع مطالب زیاد بوده و طراح اگر می‌خواست به تعداد مباحث سوال بدهد، آن‌وقت به جای چهار برگه، ده برگ سوال باید می‌بود و زمان دو ساعته که هیچ، چهار ساعته هم کفایت نمی‌کرد.
هنوز زمان دارید که تنظیم کنید که مباحثی که مسلط هستید را مرور کنید و برای برخی دیگر برنامه‌ریزی کنید.
از هر موقعیتی استفاده کنید
می‌دانستید از هر صد نفری که رژیم می‌گیرند و موفق می‌شوند وزن خود را تا حدود زیادی کم کنند، بعد از سه – چهار سال، نود و هفت نفر به وزن قبلی‌شان باز می‌گردند! خیلی از ما اسیر عادات هستیم و وقتی اراده کنیم و موفق شویم بر ماندن بر آنچه تغییر داده‌ایم، استقامت لازم را نداریم. سوال به جای اینکه متمرکز بر ناکامی آن نود و هفت نفر باشد، به نظرم باید روی دلیل موفقیت آن سه درصد باشد. به نظرم وضعیت برای آنها هم سخت بوده و می‌خواسته‌اند به عادات خود بازگردند، شاید هم واقعا خیلی هم از آن نود و هفت نفر دیگر بااراده‌تر نبوده باشند و فقط «روش کار» را بهتر بلد بوده‌اند و ذهن‌شان را خوب کنترل و مدیریت کرده‌اند. اگر می‌خواهید مطالعه کنید به خودتان فرصت لازم را بدهید و به خودتان برای موفقیت – هرچند به نظر کوچک – انرژی مثبت بدهید. بگویید من تونستم این را یاد بگیرم پس بقیه‌اش را هم می‌تونم.
در مورد درس‌خواندن خوبیه قضیه اینست که شما بلافاصله می‌توانید با یادگیری مطلب، لذتی را تجربه کنید که شبیه هیچ چیز دیگری نیست. شاید کسی نسبت به مطالعه رغبتی نداشته باشد، اما عادت‌کردن به آن خیلی راحت‌تر از عادت به ورزش است. بله! اگر قرار به کشف فرمول ریاضی و درک عمیق از فیزیک باشد کار سخت‌تری نیاز است، اما مطالعه و خواندن هم خودش شیرین است. خواندن یک مساله مکانیک حل‌شده هم به انسان می‌آموزاند.
اگر یک وقت یک مساله ذهن‌تان را درگیر کرد سعی کنید به آن فکر کنید. چند دقیقه به آن فکر کنید و فوری پاسخنامه را نبینید. (البته این برای در طول سال است، نه در شب امتحان) اینطوری است که ذهن درگیر می‌شود و بعد از مدتی ایده‌ها به ذهن‌تان می‌رسد. در شب‌های امتحان هم باید از هر فرصتی برای خواندن و تمرین استفاده کنید. قاعدۀ نیم‌ساعت و یا یک‌ساعت مطالعه را اگر شکستید و مثلا ده دقیقه خواستید مطالعه کنید باز هم خوب است، مهم است بدانید که هرچقدر بیشتر یاد بگیرید، برای امتحان‌تان خوب است. این منطق که «یا من نمرۀ خوب و عالی باید بگیرم و یا رفوزه بشوم» را بگذارید کنار! منطق «اگر نباشه دریا، به قطره اکتفا کن!» را جایگزین آن کنید.
برای درس‌های حفظ‌کردنی و برای زبان و عربی هم می‌توانید از خواندن قواعد و گرامر و بعد لغات شروع کنید. اما اگر باز هم می‌بینید حجم کار خیلی زیاد است، خواندن تمرینات کتاب با حل آن – طوری که حفظ شوید – هم خیلی مفید است. اصلا خیلی از یادگیری این دروس، چیزی جز حفظ‌کردن نیست. مهم اینست که باید با درس، مشغولیت داشته باشید.
هر وقت در طول این مدت ایام امتحانات خواستید وقت تلف کنید، یاد جلسۀ امتحان بیفتید و اینکه اگر کسانی می‌توانند پاسخ دهند، فقط بخاطر اینست که از وقت‌شان درست استفاده کرده‌اند، آنها هم فیلم دیده‌اند، گشت و گذار کرده‌اند اما نه آنطور که از حد آن خارج شود. ریاضی و فیزیک برای این است که به شما زندگی بهتری بدهد و بهتر ه؛ یعنی «ذوق و آگاهی» و نه «ملنگی و غفلت».
نتیجه:
زمان، مکان، نور، نحوۀ نشستن و مدت‌زمان مطالعه و ... در یادگیری ما بسیار موثر است ولی مهمترین عامل، انگیزۀ ماست و اگر بتوانیم اشتیاقی برای یادگیری در خود ایجاد کنیم – که عواملی همچون معلم خوب، تشویق پدر و مادر و اطرافیان و ... – هم می‌تواند تاثیرگذار باشد، اصلی‌ترین کار را انجام داده‌ایم. یادگیری، امری درونی است و تا حدی سطحی و اندک می‌توان با تحمیل و زور کار را پیش برد.
سعی کنیم از زمان‌هایی که داریم برای مشغولیت با یادگیری استفاده کنیم. انجام هر کاری به روشی منطقی، یک گام در یادگیری ریاضی و فیزیک است، یعنی اگر کسی حتی ورزش را با قاعده و منظم انجام می‌دهد، در حقیقت به طور غیر مستقیم دارد به تقویت ریاضی‌اش کمک می‌کند، اما البته به طور غیر مشهود در یادگیری ریاضی او – وقتی که آن را شروع کند – قابل رویت است.
درست است که فرآیند یادگیری ریاضی و فیزیک در سطح متوسطۀ دوم، در شب امتحان بعید است، اما می‌توان با تکنیک‌هایی همچون استفاده از مسائل حل‌شده، معلم‌خصوصی، مطالعۀ بیشتر – البته عمدتا در زمان روز – تا اندازه‌ای به کسب نمرۀ قبولی امیدوار بود. اما آنهایی که در طول زمان درس را می‌خوانند، غیر از نتیجه، از مسیر یادگیری هم لذت می‌برند و در ادامۀ یادگیری هم درک بسیار عمیق‌تری نسبت به مفاهیم بدست می‌آورند.
-------------
https://s18.picofile.com/file/8434033000/emtehan_sokhan_rooz.pdf.html
سخن هفته - 23 اردیبهشت 1400
معلّمی؛ برترین شغل است
سخن هفته
معلمی؛ یک عنوان شغلی که از طرف یک نهاد، به همراه یک کد پرسنلی داده می‌شود نیست که اگر کسی آن را داشته باشد، معلم باشد و آن کس که آن را ندارد، معلم نباشد. معلمی یک "تعهد" است و این، یعنی: معلمی، "عشق" است.
از نظری معلمی یه جورایی نیاز به یک جوهرۀ ذاتی دارد، اما متفاوت از یک استعداد موسیقی و یا نقاشی و از یک لحاظ یک مهارت است، نه شبیه یک مکانیک و ورزشکار. معلمی اصلا شبیه هیچ شغل دیگری نیست. ظرافت، مهارت می‌خواهد، استعداد و ذات درست هم می‌خواهد.
یک معلم، درست راه می‌رود، باید خوب بیان کند، باید صبر و حوصلۀ زیادتری نسبت به دیگران داشته باشد، عادات زشت نداشته باشد، خود انتقادی داشته باشد، در یک کلام یک "الـگو" باشد.
صبر معلم در برابر بی‌احترامی و بی‌ادبی است، و الا دانش‌آموزانی که رعایت ادب و احترام را دارند که صبر نمی‌خواهد. اما آیا صبر معلم به معنی سکوت است؟ آیا معلم همانگونه که یک مادر صبر می‌کند، صبر می‌کند؟
من به عنوان کسی که در شرایط بسیار سختی وارد معلمی شدم، یعنی به عنوان یک تازه‌کار، کاری را پذیرفتم که افراد با سابقه از آن سر باز می‌زدند عرض می‌کنم – و نه به عنوان کسی که دستی بر آتش ندارد – معلمی از آن شغل‌هایی است که میوه‌اش سالها بعد به ثمر می‌رسد. یادم می‌آید که با مدیر دبیرستان در مورد الگو بودن معلم و اینکه «معلم، جانشین پیامبر است» بحث داشتیم و خیلی از معلم‌ها که شاهد گفت‌و گو بودند در مخالفت با من، یکسری حرف‌ها می‌زدند، من آن زمان گفتم که ده – بیست سال دیگر، کار من نتیجه می‌دهد.
خوشحالم که این را دیدم که فراتر از آن هم بود. من اصلا تصور نمی‌کردم روی همین معلم‌های مخالف خود هم اینقدر تاثیر بگذارم. خدا را شکر.
اگر هر کاری ایده‌آلی دارد و ما مثلا مکانیک خوب و مکانیک بد داریم، معمار خوب و معمار بد داریم و بقال خوب و بقال بد داریم، اما معلم خوب و نامعلم داریم. معلم یا درست است و یا دیگر معلم نیست و آنچه دارد یک عنوان سازمانی است. معلم، یک وظیفۀ روشن دارد و آن تعلیم و تربیت به صورت توأمان است. جالب است که در هر جایی از دنیا باشیم، رعایت اخلاق، جزو شوؤن یک معلم است.
یک معلم خوب، یک تاثیرگذار اساسی در زندگی یک فرد است. ارزش‌های درست را به او می‌آموزد. (از آنجایی که قرار است در مورد جنبه‌های مثبت صحبت کنیم و اساسا معلم، از نظر من فقط کسی است که واقعا برای هدف درست تلاش می‌کند، بنابراین تمرکز در این نوشته بر اینست که معلم را همان معلم درست و یا در مسیر درست – یعنی تلاش‌کننده برای انجام وظیفه بدانیم) بنابراین یک معلم، باید خودساخته باشد، اهل تغییر برای بهترشدن باشد، خودانتقادی داشته باشد، انتقادات را بپذیرد، اخلاق را رعایت کند، اهل حاشیه نباشد و از همه مهم‌تر حرف بزند. این موارد را در کاربرد آن توضیح می‌دهیم.
خودساختگی: آیا یک معلم باید یک ورزشکار سخت، یک هنرمند عالی و یا یک فیلسوف زندگی باشد که بگوییم خودساخته است؟ خیر! همۀ ما داریم در زندگی روزمره کارهایی انجام می‌دهیم، چالش‌هایی داریم، یک معلم در برابر چالش‌هایش طوری عمل می‌کند که بتواند از خود در برابر خودش دفاع کند و «شرمنده» خودش برای آنچه انجام داده نباشد.
بسیاری از افراد در زندگی کارهای قهرمانانه کرده‌اند که خیلی هم افتخارآمیز است، مثلا ممکن است یک نفر را از جلوی ماشین که در حال تصادف بوده کشیده باشند، اما در برابر خودشان یک «تاسف» دارند.
بله! من علاوه بر اینکه ارزش‌های درستی را برای سالها حفظ کرده‌ام، در زندگی کارهای ارزشمندی کرده‌ام، اما نکتۀ قضیه اینجاست که یک معلم همیشه سعی می‌کند کار درست را انجام دهد، نه برخی مواقع. او یک تقریبا خوب نیست، او خوب است و یا سعی می‌کند بی‌نقص باشد، هرچند ممکن است، اما چیزی که مهم است، اینست که یک احساس بُـردن همیشگی نیاز یک معلم است.
پذیرش تغییر: عادت‌ها، چیزی است که انسان‌ها را اسیر می‌کند. وقتی وارد معلمی شدم، از دومین چیزی که می‌ترسیدم (اولین چیزی که ازش می‌ترسیدم این بود که خراب شوم!) این بود که به روال‌های نادرست تن بدم و بعد هم این به عادت تبدیل شود.
انرژی زیادی صرف این کردم که خود منحصر به فردم را ارائه کنم. نوع تدریس، آماده‌سازی و شکل ارائه و همه را متعلق به خودم کردم. نگاهم به این بود که آنچه برای بهتر شدن را با معیارهایی که دارم به سرانجام برسانم.
تنبلی‌ها، ترس‌ها و هوس‌ها و خیلی چیزها ما را از پذیرش اینکه بخواهیم تغییر دهیم باز می‌دارد. دوست داریم چیزی انجام دهیم و هدفی برای خود داریم، اما میل‌ها، ما نع می‌شود. معلمی اگر این حس زنده و جاری تغییرپذیری و مبارزه‌گری با عادات را نداشته باشد، آنچنان می‌کند که بعد از چند سال، چیزی جز سال‌های رفته و گچ‌خوردن ثمرۀ آن نیست.
معلمی برای کمال بیشتر خود فرد باید موثر باشد و این یعنی معلمیِّ پویا.
خود انتقادی: اینقدر کارها هست که یک فرد می‌تواند انجام دهد و دلیلش از دیگران پنهان بماند که در مقابل آنچه آشکار است چیزی به حساب نیاید. یک معلم، یک رو دارد و آن همان چیزی است که نشان می‌دهد. او با خودش، تکلیفش مشخص است، درست است در تلاش و کوشش و تقلا است، اما بلا تکلیف و سرگردان نیست. می‌داند چه می‌کند، حتی اگر هیچ‌کس درک نکند. برای همین‌هاست که ترسی از مواجهه با خود ندارد و مدام به چیزی برای مشغول‌شدن پناه نمی‌برد.
خود انتقادی، از تفکر انتقادی نشات می‌گیرد. او خود را سرزنش نمی‌کند، بلکه مورد ارزیابی و بررسی و تحلیل قرار می‌دهد. مدام در حال بالا و پایین کردن خود در مورد فکر، خیال، رفتار و حتی آرزو و هدف‌اش است.
چنین کسی نسبت به کارهایش مطمئن است، هرچند به ظاهر غمی داشته باشد، این ناشی از وضعیت و شرایط است و نه از خودش. او مستاصل و درمانده نیست، حتی اگر کسی و یا چیزی نداشته باشد. او ایمان دارد به راهش.
اخلاق‌مدار: خیلی صحبت از رعایت اخلاق می‌شود، می‌دانیم که این با ادب بسیار متفاوت است. ادب، یعنی رعایت احترام در ظاهر، اما اخلاق یعنی آنچه که دوست داریم کسی نسبت به ما باشد، خودمان نسبت به او باشیم. ادب، برخی مواقع یک سیاست است، اما اخلاق، یک تعهد است که هیچ‌کس جز خود طرف آن را نمی‌تواند تضمین کند.
من معتقدم که معلم‌هایی می‌توانند واقعا اخلاق را رعایت کنند که به خدا اعتقاد داشته باشند و معتقدم که کسی که به خدا اعتقاد داشته باشد نمی‌تواند رعایت ادب نسبت به خدا را نداشته باشد و اینها در انجام نماز، روزه، زکات، تعهد کاری، صداقت و ... نمایان می‌شود.
یک کسی که برای یک موضوع احساسی گریه می‌کند، یک موضوع است، اینکه نسبت به مسائل، تعهد اخلاقی برای خود در نظر می‌گیرد چیزی فراتر است. اخلاق برای همه مهم است، برای معلم، بسیار واجب‌تر. دریچۀ واردشدن به قلب افراد، رعایت اخلاق است و محبت، شعاعی از اخلاق‌مداری است.
متانت: حاشیه، آفت کار علمی و تربیتی است. اینقدر مسائل علمی و تربیتی وجود دارد که به آن پرداخته شود که هر چیزی جز آن را می‌توان حاشیه دانست. می‌گویند برای ارتباط بهتر باید اردو و کلاس‌های پرورشی و ... گذاشته شود. من اعتقاد دارم که اگر برای یادگیری ریاضی و فیزیک سرمایه‌گذاری اساسی در مدارس انجام شود، روی تربیت دینی هم اثر بیشتری نسبت به چیزهایی که شاهد هستیم به اسم ترویج معنویت و امور فرهنگی می‌شود، خواهد گذاشت.
حاشیه آنقدر بد است که من به عنوان « آفت » از آن در زمینۀ تربیتی نام می‌برم. دیدید پارچه‌ای که با خون آغشته شده است را اگر با آب گرم بشورید بدتر به تثبیت‌شدن آن کمک کردید، برخی فکر می‌کنند هر چقدر بیشتر از مسائل دینی و اعتقادی علنی بگویند که "این کار را بکن" و "این کار را نکن" بهتر است و بعد هم برای اینکه جا بیاندازند، جایزه هم می‌گذارند. این خوب است، اما یک بحث کمکی است و نباید این حاشیه، اصل شود.
اصل اینست که یک معلم، کارش که انجام تدریس عالی است انجام دهد.
حرف‌درست‌زدن: مقایسه‌ای که در دفتر معلم‌های خارج از ایران با آنچه به تجربه در دوران دانش‌آموزی و هم معلمی خود داشتم، دریافتم که بله، همانطور که یک معلم در کلاس درس درست درس نمی‌دهد در دفتر معلم هم بدتر، حرفهای بسیار زشت می‌زند. در خارج از ایران، حرف بد می‌زنند، اما دو تا حرف بدرد بخور هم می‌زنند در مورد وضعیت آموزشی دانش‌آموزان، تبادل‌نظر می‌کنند با هم تعامل سازنده برای بهبود کار تعلیم و تربیت دارند و خیلی از هماهنگی‌ها را که لازم است در جریان آموزش به موقع و سریع انجام شود، صورت می‌دهند.
معلم، اهل سکوت نیست، سکوت می‌کند اما بجا. اینکه اگر پدر و مادری را در جریان موضوعی قرار دهیم ممکن است فرزندشان را از مدرسه ببرند و ما نیاز به بودجه داریم، این موضوع آموزش نیست، موضوع یک بنگاه مالی است. در فیلم‌های مستند خارجی می‌بینیم و من تحقیق کردم دیدم که می‌گویم که برای موضوعاتی بسیار ساده‌تر از توهین به یک دانش‌آموز دیگر بخاطر ظاهرش، شغل اولیاء و ... برخورد صورت می‌گیرد و دستورالعمل دارند. البته ما هم داریم ولی باید عملی کنیم.
همۀ اینها و بسیاری از مطالب دیگر با داستان‌هایی از شما معلمان و دانش‌آموزان، این را نشان می‌دهد که رابطۀ معلم و شاگرد، یک رابطۀ بسیار قدیمی و دارای ظرافت‌های تعیین‌کننده در شخصیت و سرنوشت است.
یادمان باشد ما از خیلی از افراد چیزهایی یاد می‌گیریم، از خدای خود هم بیشترین چیزها را یاد می‌گیریم، از طبیعت، از نزدیکان‌مان و حتی از افراد عادی که با آنها مواجه می‌شویم. اینها به ما یاد می‌دهند، اما معلم ما نیستند، معلم ما آن فردی است که کامل است و یا در جهت کمال و خوبی حرکت می‌کند، پس اشتباه کنیم که اگر کسی در یک چیز، مثلا ورزش، هنر و ... قابل تقدیر بود، الگوی ماست، الگو را کسانی قرار دهیم که در علم و تقوا صاحب جایگاه هستند. اینچنین تناقض‌های شخصیتی کمتری برای افراد اینجا می‌شود. درست است که چنین افرادی ممکن است همواره نباشد، اما بودن اندک‌شان را غنیمت بشماریم.
برای یادگیری از هر چیزی، زمینۀ آن را در خود ایجاد کنیم، این طلب را با تلاش و استقامت به سرانجام برسانیم و شیرینی زندگی خوب و آگاهانه را بچشیم. معلم این را به ما نزدیک می‌کند.
سخن هفته - 9 اردیبهشت 1400
چرا شب قدر مهم است؟
سخن هفته
اگر در خانواده‌ای که خیلی مقید به شعائر دینی نیستند متولد شده باشید، حتی اگر در ایران نباشید، احترام به اعتقادات دینی را درک می‌کنیم. وقتی افراد غیر مسلمانی وجود دارند که برای اینکه تا اندازه‌ای احساس "خوشایند" را تجربه کنند، روزه می‌گیرند، حتما خیلی از افرادی که در ایران حتی یک روز هم در سال نماز کامل‌شان را نخواندند، پیدا می‌شوند که روزهایی از این ماه را روزه بگیرند. این خیلی مهم است که باور داشته باشیم همۀ اینها مهم است. سالیان گذشته من در این خط فکری بودم که افرادی که هیئت می‌روند، نماز نمی‌خوانند، گناهانی بسیار بد انجام می‌دهند را وعدۀ عذاب جهنم بدهم، اما آیا فایده‌ای دارد؟ دلایل زیادی دارم که رویکرد خود را تغییر داده‌ام، پس بهتر دیدم از تغییرات خودم در این شب‌های رمضان که منتهی به دهۀ آخر که شب قدر در آنها قرار دارد (شب روزهای فرد دهۀ آخر: بیست و یکم، بیست و سوم، بیست و پنجم، بیست و هفتم و بیست و نهم) را با تفکراتی در مورد بهتر رعایت کردن آنچه از "تقوا" به من الهام می‌شود و دوری از "فجور" (گناه) سر کنم. (فالهمها فجورها و تقواها) که دین اسلام، دین تفکر است و یک ساعت عبادت در چرایی آفرینش و تعقل و استدلال برترین عبادات است.
ما در زندگی‌مان به اعتبارات فکر می‌کنیم
زندگی در روزگار امروز چیزهایی عجیب در برابر ما نمایان می‌سازد، روزی نیست که از پیشرفت‌های علمی در زمینه‌های مختلف خبر نشود. وقتی امروز دیدم که چطور با "هوابرد" پرواز می‌کنند، ابتدا حیرت کردم و بعد گفتم چند روز دیگر احتمالا شاهد این خواهیم بود مثل چیزهای آنتیک دیگری که پولدارهای تهران دارند، این را هم می‌خرند. نه! این دفعه از این احساس مثل قبل ناراحت نشدم، چون چیزهای دیگری هم درک کردم. می‌خواهم آنها را با شما در میان بگذارم، که شما شاگردانم و عزیزترین افرادی هستید که می‌شناسم و وقت‌ام و انرژی‌ام را برای یاد دادن شما صرف کرده‌ام و مطمئن هستم که که برای شما و زندگی‌تان از ریاضی و فیزیکی‌ای که از سایت‌ام می‌آموزید، کمتر مهم نیست.
چون ما انسان هستیم و بُعد جسمی داریم، بنابراین نیازهایی داریم و چون احساس داریم غیر از اینکه به صِرف برطرف‌کردن نیازهای حداقلی‌مان بسنده کنیم، تمایلاتی دیگر هم داریم. انسان‌ها اجتماعی هستند و حتی افرادی که به ظاهر منزوی هستند و یا رفتارهای فردی زیادی دارند، ذاتا به جمع نیازمند هستند. همۀ اینها، انسان‌ها را موجوداتی محدود، قالبی و در جهاتی کلیشه‌ای می‌کند. برایم بسیار حیرت‌آور بود وقتی نزدیک به ده سریال روز و برخی چند سال گذشتۀ دنیا را دیدم که تا چه اندازه با ما که در این طرف دنیا هستیم نزدیک از لحاظ روح و روان هستند. دریافتم که انسانیت انسان‌ها به زبان و دینی که پدر و مادرشان دارند و یا حتی جامعه‌شان چندان مربوط نیست و این همان تایید تعیین‌کنندگی نهائی سرنوشت توسط خود انسان است.
ما در این سوی دنیا با چیزهایی مشغول هستیم و آن سوی دنیا با چیزهایی دیگر که وقتی دقت می‌کنیم فحوا و محتوی درونی‌شان بر چند محور اصلی که نیازهای جسمی و روانی و روحی است متمرکز است. بعد از آن نوع پرداخت افراد است. ممکن است در آن سوی دنیا سیستم اجتماعی و روال زندگی متفاوت باشد، اما باز هم ته ته آن به چیزهایی می‌رسیم که می‌گوییم "این خوب است، این بد است". خیانت، بدجنسی، حسادت، ظلم و ... بد است و پاکی، خویشتن‌داری، کف‌ّنفس، صداقت و ... خوب است. اما اینها در لایۀ بیرونی به چیزهایی در زندگی مربوط می‌شود که قابل مشاهده است.
خداوند ما را بیشتر از یک انسانی که برای همسایه‌های خود خوب است، قدری عبادت می‌کند، وقتی گناه می‌کند ناراحت می‌شود و چیزهای دیگر می‌خواهد. آیا از خودمان سوال کردیم ما که نسبت به گذشتگان در شرایط بسیار بالاتری از لحاظ‌های مادی و برخورداری‌ها هستیم، از لحاظ افتخار به خودمان چه جایگاهی داریم؟
من می‌توانم همیشه غصۀ این را داشته باشم که چه چیزهای مادی ندارم و دست‌آخر هم آنها را نداشته باشم و با این حسرت هم بمانم، اما عاقلانه اینست – چیزی که از ریاضی برای زندگی یاد می‌گیریم – که خودمان را با گذشتگان مقایسه کنیم که حتی آب برای خوردن نداشتند، حتی اروپایی‌ها در دوره‌ای سیب‌زمینی نداشتند بخورند و بعد شکرگزار آنچه داریم باشیم و تازه اگر به این فکر کنیم که چند دهه بعد که نیستیم چه چیزهای شگفت‌آوری را نداریم، آن‌وقت می‌بینیم که اگر قرار بر غصه‌خوردن باشد، خیلی بیشتر از غصۀ نداشتن آیفون ایکس و هوابرد پرنده خواهیم داشت.
امروز می‌خواهم از امید صحبت کنم، امیدی برای داشتن بی‌نهایت خوشبختی که حتی بسیاری از آیندگان از آن محروم خواهند بود. ما برای داشتن تقوا می‌توانیم آن را بدست بیاوریم. خیلی خوشحالم که افراد آگاهی در کانال تلگرامی‌ام هستند که بسیاری مایۀ افتخارم هست که سالها معلم‌شان هستم، وقتی چند وقت قبل یک نظرسنجی گذاشتم که کدامیک از این موارد به نظر شما سخت‌تر است؟
1) اینکه کسی مریض باشد و در بستر بیماری زجر بکشد
2) اینکه در شرایط سخت اقتصادی باشد و به عسر و حرج افتاده باشد
3) اینکه در مبارزه با نفس خود تقلا کند
بیشتر افراد (نزدیک به دو سوم) گزینۀ سوم را انتخاب کردند. می‌دانم داشتن صبر و تقوا آنچنان که شما تصور می‌کنید با تصوری که من دارم متفاوت است، اما خوشحالم که تا اندازه‌ای همدیگر را درک می‌کنیم.
این تاییدی است بر همان آیۀ قرآن که بیان می‌کند "ما به انسان گناه و تقوایش را الهام کرده‌ایم" همانطور که می‌دانید قرآن روشن است و بیان آن طوری است که افراد درک می‌کنند و اگر سراغ قرآن بروند حتما چیزهایی در می‌یابند.
ما هر روز را طی می‌کنیم و بعد روز و بعد شب و همینطور. اعلامیه‌های مرگ را می‌بینیم و آنقدر عادی از کنار آن می‌گذریم که حیرت‌انگیز است. کسانی را که روزی قبل در کنار آنها بودیم زیر خاک می‌کنیم اما انگار نه انگار. آیا ما تسلیم شده‌ایم و هیچ کاری برای خودمان از دست‌مان بر نمی‌آید؟
ما از خیلی جهات شانس داریم که زندگی داریم می‌کنیم و با این نعمت باید سرنوشت ابدی خود را بسازیم. می‌توانیم خیلی سرسری از آن بگذریم اما یک بار به طوری دیگر فکر کردن هم فکر کنیم.
من به عنوان کسی که سالیان سال به شما در مورد خیلی از مسائل هشدار و تحذیر کرده‌ام، امسال با رویکرد امید می‌خواهم صحبت کنم. بسیاری از ما گناهانی داریم و در برابر چیزهایی دل‌مان ممکن است بلرزد، اما بدانیم اگر اینچنین نبود، پرهیز از گناه چه ارزشی داشت؟ شیطان از یکسو وسوسه به گناه می‌کند و بعد کسی مرتکب شده است را بر آن پایدار می‌خواهد و بلکه سرسختانه در مسیر نادرست می‌طلبد و از سوی دیگر وقتی قرار است که قدری گناه را رها کند و به راه درست بیاید، استدلال‌های سفسطه‌آمیزی می‌آورد که چه فایده که تا فرق سر در گناهی و به قول معروف آب که از سر گذشت چه یک وجب، چه صد وجب. این استدلال شیطان است! اگر زنده هستید و می‌توانید حتی یک گناه نکنید، این یک نعمت است، نعمت بسیار بزرگی هم هست. من گفته بودم که فرعون در زمانی که رود نیل بر او هوار شد توبه کرد و توبه او پذیرفته نیست! آیا ما اکنون در این وضعیت هستیم؟ قطعا نه! چون اگر بودیم که می‌دیدیم همه دارند توبه می‌کنند.
اگر می‌بینیم که افرادی حرص دنیا را دارند، یعنی راه نادرست دارند. اگر می‌بینیم که نماز خدا را نمی‌خوانند یعنی راه نادرست دارند، اگر کم‌فروشی و احتکار و گران‌فروشی و دلالی و ظلم و ستم می‌کنند یعنی راه نادرست دارند، با خودتان هم فکر نکنید ما که خیلی هم وضع‌مان بد نیست. از خودتان سوال کنید که چه می‌خواهید می‌خواهید مثلا کنار فرعون نباشید، خب! از این لحاظ اگر در نظر بگیرید از هیتلر و صدام و ... بهتر می‌توانید باشید اما این به معنی در بهشت بودن نیست.
رکوردی برای خودتان قرار دهید. این رکوردها است که شما و زندگی‌تان را می‌سازد. شما وقتی به خودتان فکر می‌کنید و یا حتی وقتی قرار است برای کسی خودتان را تعریف کنید، همواره از این صحبت می‌کنید که مثلا من فلان حرکت ورزشی را چند بار زده‌ام، من چند ساعت به طور مستمر مطالعه کرده‌ام، من یکسره چند تست زده‌ام، من فلان بازی را تا چه مرحله‌ای رفته‌ام، من چند ساعت چیزی نخورده‌ام، من چند کیلو لاغر کرده‌ام و ... اینها چیزهایی است که از ارادۀ شما نشات گرفته و شما برای معرفی‌تان از آنها به عنوان چیزهایی که افتخار می‌کنید یاد می‌کنید. اما همۀ اینها بعد از مدتی رنگ می‌بازد. من به عنوان یک رکوردار این را می‌گویم و البته کسی که خیلی از رکوردارها در رشته‌های مختلف را دیده است. مستندهای زیادی از زندگی یک هنرمند درجۀ یک، ورزشکار درجۀ یک و عالم و فیلسوف دیده‌ام، گذشت زمان آنها را محبوب‌تر کرده است در ظاهر، اما نه کسانی که کسی برای بودن در جای آنها غبطه‌آور باشد.
من چون می‌خواهم به زبان اعتبار و بازار و کاسبی با شما صحبت کنم و می‌دانم این چیزی است که برای ما انسان‌ها معنی بیشتری دارد اگر بخواهیم سریع‌تر مطلب دست‌مان بیاید این را می‌گویم. هیچ‌کس حسرت زندگی یک فرد ته خط زندگی را ندارد، حتی اگر یک فیلسوف و یک هنرمند باشد، چه رسد به یک کسی که عمرش را در گناه سر کرده. دلیلش چیست؟ چون خود را اول خط می‌داند و فکر می‌کند می‌تواند زندگی بهتری بسازد. آیا در مورد ساختن زندگی دنیا بیشتر از یک تاجر معروف برای خود رویابافی می‌کند؟ آیا برای اینکه از یک ورزشکار تراز اول بالاتر برود – با وجودی‌که هیچ چیزی از تلاش در خود نمی‌بیند – برای خود کاخی از آرزو را می‌سازند؟ من اعتقاد دارم نه! او از اینکه می‌تواند برای آخرت خود چیزی بسازد که بیشتر از یک فیلسوفی که فقط برای فلسفه، یک تاجری که فقط برای سود و تجارت بیشتر و یک هنرمندی که برای شهرت و افتخار در دنیا کار کرده؛ باشد روی خود شرط می‌بندد. واقعیت اینست که ما حسرت زندگی دنیا را عمیقا در درون خود نخواهیم یافت اگر منطقی باشیم و اینهمه رفتارهای متناقض که از افراد سر می‌زد نشانه‌ای از جنگ میان نفس‌های درونی ماست.
این نفس‌های درونی ما یک چیزی موهوم نیست، بلکه واقعیتی است که بسیاری از چیزها از آن نشات می‌گیرد. بیاییم به نفس خوب‌مان در این زمان تعیین شده (شب قدر) فرصتی بدهیم که به اعتباری که خداوند مقرر کرده، انرژی بیشتری برای رساندن آن به اوج قدرت‌اش و ثبت رکوردی که در مسیر زندگی از آن قدرت برای ماندن در راه می‌گیریم استفاده کنیم.
شب قدر را به عبادت، نماز، خواندن قرآن و اگر نه نوشتن آنچه انجام داده‌ایم و تحلیل آن و اینکه می‌خواهیم در زندگی کجا باشیم و هنگام مرگ خود را چطور می‌بینیم و تصورمان در پس از مرگ‌مان چیست بپردازیم. (حتی اگر این کارهای دارای ثواب را نمی‌کنیم، دوری از گناه را در این شب‌ها داشته باشیم، ما از حضرت آدم و گذشتگان امکانات بیشتری برای مشغولیت غیر گناه‌آلود داریم، از این استفاده کنیم)
عبادت خدا آنقدرنزدیک است که کافی است بخواهیم. کاری کنیم که وقتی دهه‌های عمر بر ما گذشت چیزی برای افتخار بیش از تعداد لباس‌هایی که پاره کردیم، خوارکی‌هایی که خوردیم، لذت‌هایی – که البته حلال بودند – داشتیم داشته باشیم، و اینها تازه اگر ظلم و حق‌خوری و دلالی نبوده باشد است و الا که حسرت و حسرت و حسرت و چه جان‌کندنی برای آنکه وابسته به این دنیاست.
به قول آن شاعر(باباطاهر) در دو بیتی زیبایش:
به قبرستان گذر کردم کم و بیش
بدیدم قبر دولتمند و درویش
نه درویش بی‌کف بر خاک خفته
نه دولتمند برد جز یک کف بیش
ادامه‌ای بر این شعر نوشته‌اند:
کسی با خود نبرد از مال دنیا
بجز یک پیرهن تنهای تنها
همان پیراهنی کز جیب عاری
که آن پیراهن از نقدینه خالی
سخن هفته - 24 فروردین 1400
تصورات اشتباه در مورد کنکور
خیلی از ما فکر می‌کنیم در مورد موضوعی شناختی درست و دقیق داریم، اما این یک تصور است و وقتی متوجه می‌شویم که تا چه اندازه این تصورات با واقعیت‌ها فاصله‌ها دارد که شاید خیلی دیر باشد. من در چند تجربه در زندگی‌ام این را لمس کردم و گزندگی آن را دوست دارم قبل از اینکه شما تجربه کنید به شما بچشانم تا شما دچار آن صدمات نشوید. یکی از آنها تصوری بود که در مورد کنکور داشتم.
یادم هست که خیلی به من می‌گفتند "تست" باید کار کنم و من هیچ جوری تو کَتم نمی‌رفت که اصلا تست را آدم حساب کنم، چه برسد به اینکه بروم راه‌های تستی را مسلط شوم و تست‌های سال‌های قبل کنکور را مرور کنم. چوب این محل نذاشتن را هم بدجور خوردم. سال اول که نشد، اما برای سال بعد فقط نشستم تست و تست و تست زدم تا جایی که حتی یادگیری را با تست انجام می‌دادم و این کار جواب داد. اما اگر بر می‌گشتم خیلی اصولی‌تر تست می‌زدم.
سال اول اشتباهات بزرگی کردم:
کنکور یک آزمون جامع و چهار ساعته و بسیار بسیار سخت و طاقت‌فرسا است. مطمئنا برای نسل جدید که نسل اینستاگرام و تلگرام و لایک و فرستادن استیکر هستند خیلی سخت‌تر هم هست. نسل من از اینترنت خیلی متفاوت استفاده می‌کرد. خب من امسال بیستمین سالی است که از اینترنت استفاده می‌کنم از اینترنت تلفنی dial up تا Wifi و adsl اینترنت موبایل را دیدم. من با بلاگ و صفحات فروم (بحث) وارد اینترنت شدم و حال و حوصله خواندن و نوشتن مطلب‌های طولانی را مدت‌ها تمرین کردم. برای نسل ما حتی بازی‌های کامپیوتری به نوعی دیگر بود. الان کسی از یک بازی بدون گرافیک بالا اصلا لذت نمی‌برد. اینها را گفتم که بدانید حتی نشستن چهار ساعت برای افرادی که به آن عادت ندارند – اما مثل من دارای صبر و حوصله هستند – هم بسیار سخت است و سخت‌تر می‌شود اگر در ماهی گرم و اگر با عادت نداشتن به زود بلند شدن از خواب همراه شود. پس از همین حالا عادت‌های زیادی را باید ایجاد کنید و بسیاری را باید ترک کنید. از جمله مهمترین عادت‌ها، نشستن سر درس برای ساعت‌های طولانی است که به اعتقاد من نقش کلیدی در رتبه‌شدن افراد نخبه و رقابت بین خودشان را دارد، درست مثل رقابت دونده‌های ماراتن که چند صدم ثانیه با هم فاصله دارند، اونی که خودش را خوب‌تر مدیریت می‌کند بهتر نتیجه می‌گیرد، و الا در رتبه‌ها زیر هزار و شاید زیر دو سه هزار، معلومات تقریبا چندان فاصله‌ای ندارد. نمی‌خوام ناامیدتان کنم و خیلی از شما سر جلسه اینقدر اعصاب‌تان خرد می‌شود که همان بیست دقیقه اول اگر می‌توانستید برگه را می‌دادید و بیرون می‌آیید، چون اصلا حوصله حتی خواندن سوالات را ندارید. من هم اگر صبح‌ام با اینستاگرام و شب‌ام با ماهواره و وسط روزم با چیزهای مزخرف دیگر پر می‌شد، حوصلۀ اینکه بیایم سوالاتی را بخوانم که حتی درست از روی‌شان بلد نیستم بخوانم چه رسد حل کنم را نداشتم. واقعیت اینست که خیلی از همین افراد میلیون‌ها تومان پول خود را به اساتیدی داده‌اند که مثلا اسم در کرده‌اند و قرار بوده شرکت کردن در کلاس‌های آنها منجر به اتفاقی در این افراد بشود.
اشتباه دوم‌ام این بود که سطح سوالات کنکور را دست‌کم گرفتم. اصلا کنکور یک درجه و یا چند درجه بالاتر از کتاب نیست، بلکه بهتر است بگوییم انگار یک کنکور دیگری برای اساتید و معلمان طراح کنکور به موازات کنکور دانش‌آموزان در جریان است که چطور می‌توانند از این مواد خام (سه سال متوسطۀ دوم) سخت‌ترین سوالات ممکن را طراحی کنند. آنچه در ریاضیات گسسته سراسری 99 رخ داد آنچنان وحشتناک بود که کسی که برترین کتاب تست مهمترین انتشارات در مورد ریاضیات گسسته را نوشته بود بیشتر از دو ساعت وقت گذاشت تا بتواند پاسخی منطبق با کلید سازمان سنجش پیدا کند! در مورد برخی از سوالات هندسه هم وضعیت همینطور بود. من در سال دوم، با شرکت در کنکورهای آزمایشی کانون، هم از لحاظ آمادگی برای استقامت (مورد اولی که به تفصیل در مورد در جلوتر گفتم) و هم از لحاظ آشنایی با سطح سوالات، به وضعیت بهتری رسیدم.
هیچ چیز خود به خود اتفاق نمی‌افتد، مگر اینکه تلاش جدی کنیم. در سال دوم هم اشتباهاتی داشتم، شاید همین است که برخی چند سال پشت کنکور می‌مانند تا بهتر نتیجه بگیرند، البته برای برخی هم نتیجه برعکس می‌شود. من دریافتم که برای نتیجه گرفتن در کنکور حتما باید سخت تلاش کرد و اینکه در سطحی متوسط در کنکورهای آزمایشی باشیم و فکر کنیم با تلاشی بیشتر در کنکور واقعی می‌توانیم سطح‌مان را بالا بیاوریم، یک توهم است. چون برخی فکر می‌کنند این یک نرمش برای یک حرکت ورزشی است، حال آنکه رکورد زدنی اگر در کار باشد در همان کنکور آزمایشی است. البته ظاهرا برای امید دادن به افراد شرکت‌کننده در کنکورهای آزمایشی، سوال‌های بعضا خیلی ساده می‌گذارند!
اشتباه مهمی که داشتم این بود که نقاط قوت‌ام را خیلی پر رنگ‌تر از آنچه که بود دیدم و در عوض آنچه در آن ضعیف بودم را به چشم نیاوردم. الان نسبت به زمان ما خیلی از مشاوران و پشتیبانان بهتر عملکردها را زیر نظر دارند. من یادم نمی‌آید خیلی پشتیبان‌ام با من صحبتی کرده باشد، تعداد شرکت‌کنندگان در زمان ما به مراتب بیشتر و ظرفیت دانشگاه‌ها به مراتب کمتر و برای همین پشتیبانان شانس خود را روی افرادی که واقعا درس‌خوان بودند امتحان می‌کردند. الان اینقدر تعداد افراد شرکت‌کنندۀ جدی کم شده است که برخی چندین مشاور و پشتیبان دارند و اصلا برخی برای همین امکانات جانبی است که دارند کنکور شرکت می‌کنند. بخشی از مکالمه یک نفر را شنیده‌اید که به دوست‌اش می‌گوید چی کار کنیم؟ دوست‌اش می‌گوید خب بریم کنکور پزشکی شرکت کنیم، دکتر بشویم!
اینکه می‌توانم خودم ر سر جلسۀ امتحان کنکور به خوبی از لحاظ روانی مدیریت کنم (این با مواردی که گفتم کمی متفاوت است) منظورم در مورد اتفاقات غیر قابل پیش‌بینی است. من در سال اول در جایی کنکور دادم که صندلی‌ام گوشۀ گوشۀ دیوار بود و این یعنی شکنجه، اصلا برخی را که می‌خواهند شکنجه کنند مقابل یک دیوار سفید می‌نشانند و من بعد از حدود بیست دقیقه اصلا حالم خوب نبود و از لحاظ روانی بهم ریخته بودم. باید می‌گفتم جایم را عوض کنند اما این هم نیاز به تمرین داشت. پس حتما اگر به چنین مشکلاتی برخورد کردید بیان کنید. بعدا از برخی شنیدم که خیلی راحت گفته‌اند مثلا جایشان نامناسب بوده و باد کولر مستقیم بهشان می‌خورده، جایشان را تغییر دادند، برای آن خوشحال شدم!
بسیاری از ما فکر می‌کنیم برخی از دروس اهمیت دارند و برخی بی‌اهمیت هستند که همین موضوع باعث می‌شود بسیاری از رتبه‌ها برای برخی تنزل کند. همۀ درس‌ها مهم هستند و اگر بدانید یک تست ادبیات نزدن چقدر تاثیر دارد حتی به این فکر نمی‌کنید که راحت می‌توانید تست‌های ادبیات را غلط بزنید و به جایش در ریاضی و فیزیک جبران کنید. اتفاقا این دروس محل اصلی رقابت برای رتبه‌ها نیستند، چون همۀ رتبه‌ها، عمومی‌ها را بسیار خوب می‌خوانند و حتی متوسط‌ها هم در آن متوسط هستند پس مطمئن باشید در کنکور خراب خواهید بود اگر فقط به چند درس آن هم نه عالی، بلکه نسبتا خوب مسلط هستید و بقیۀ درس‌ها هیچ. خود من در کنکور آزاد توانستم برای همین ایدۀ بد البته تا نتیجه بگیرم – چون خوب‌های کنکور سراسری که آزاد نمی‌آیند بروند و اگر در سراسری و آزاد قبول شوند، سراسری را ترجیح می‌دهند – و در کنکور سراسری بسیار بسیار بد شد.
البته در کنار بسیاری از تصورات اشتباه، خیلی از موارد خوب هم داشتم و مهمترین آنها این بود که کار خودم را بدون حاشیه انجام می‌دادم، یعنی همان ریاضی و فیزیک که می‌خواندم را واقعا عاشقانه می‌خواندم و رویش مسلط می‌شدم و نه در پی گشت و گذار و صحبت و نه مقایسه، چیزی که همین الان هم دارم.
امیدوارم این تجربیات در این چند هفته به شما کمک کند لااقل از چیزی که حق شما هست کمتر نشوید. تمرین روی استقامت و نشستن برای مطالعه در همین چند هفته فقط به آمادگی برای این آزمون به شما کمک نمی‌کند، بلکه به مثابۀ همان "موفقیت، موفقیت می‌آورد"، بسیاری از آنچه در این مطالعات می‌آموزید به کارتان در کنکور می‌آید، شاید هم تمرینی برای هر کاری باشد که در آینده برای خودتان انتخاب می‌کنید و بلکه کاری که هر روز به آن می‌پردازید که "صبر و تلاش، چیزی است که هر کاری را به موفقیت می‌رساند".
سخن هفته - 16 فروردین 1400
چه موقع می‌توانیم مطمئن شویم ریاضی را یاد گرفته‌ایم؟
بسیاری از دانش‌آموزان در مدرسه نمرات خیلی خوب در ریاضی می‌گیرند، اما واقعا در حد قابل قبول هم نیستند! جدا از نمرات کیلویی و بی‌قاعده‌ای که داده می‌شود، آنچه در ارزیابی‌ها ملاک است هم چندان قابل اعتماد نیست. باید امتحاناتی در چند نوبت و به صورت متناوب و به گونه‌های مختلف انجام شود تا مشخص شود کسی مطلبی ریاضی را فهمیده است. ضمنا بدانیم که یک نمره در یک درس تا اندازه‌ای می‌تواند نشان دهد که چیزهایی دانسته شده است و نه همه آنچه مربوط به آن مطلب است.
بسیاری از دانش‌آموزان متوسطۀ اول و متوسطۀ دوم گمان می‌کنند که کسرها و نسبت و تناسب را بلد هستند – تا حدی که هر مساله‌ای مربوط به کسرها و نسبت و تناسب به آنها بدهند از عهدۀ آن بر می‌آیند و حتی می‌توانند آن را تدریس کنند. حال آنکه مسائلی وجود دارد که بسیاری از معلم‌ها نیز در آن می‌مانند. ریاضیات با یک مفهوم ساده می‌تواند آنچنان تنوعی از مسائل را در برابر ما ایجاد کند که خارج از تصور است و یکی از جنبه‌های سخت‌بودن و برای بسیاری زیبا بودن – به دلیل چالشی که قابل انجام است – همین است.
در هنگامی که تست‌های مربوط به کسرها برای فیلم "120 تست – ریاضی چهارم دبستان" را می‌ساختم، یک مساله در میان همۀ مسائل بسیار جالب و سطح متفاوتی داشت. "اگر دو ظرف داشته باشیم که در یکی از آنها پنج لیوان شیر و در دیگری پنج لیوان قهوه باشد. اگر یک لیوان شیر از ظرف شیر به ظرف قهوه اضافه کنیم و سپس از ظرف قهوه – که حالا دارای پنج لیوان قهوه و یک لیوان شیر است که با هم مخلوط شده است – یک لیوان برداریم و به ظرف شیر اضافه کنیم، نسبت قهوه به شیر در ظرف شیر و نسبت شیر به قهوه در ظرف قهوه چقدر است؟"
این مساله در یک آزمون می‌تواند تمامی اعصاب یک فرد را بهم بریزد اگر حتی با نوع مسائل چالشی خوب برخورد کند. واقعیت اینست که بایست در امتحانات ورودی و حتی کنکور از این دست مسائل به ظاهر ساده اما عجیب و غریب گذشت و اگر وقت اضافه آمد به آنها بازگشت، اما من که نمی‌توانستم در این فیلم از این مساله چشم‌پوشی کنم، به صورت اساسی چالش خود را به تصویر کشیدم تا اولا آموزشی در مورد نحوۀ یک تلاش ریاضی‌وار را نشان دهم و ثانیا نشان دهم که چطور می‌توان یک مساله را به یک فرد آموزش مفهومی داد. انتظار اینست که بارها و بارها برای خودتان روش حل شده این مساله را بیان کنید و این ذهن را درگیر روند حل کنید و وقتی می‌توانید مطمئن شوید که کاملا آن را فهمیده‌اید که اگر مساله به این صورت باشد نیز بتوانید برای حل آن، راه‌حلی متقاعد کننده ارائه دهید: در ظرفی شش لیوان قهوه و در ظرفی دیگر شش لیوان شیر وجود دارد. از ظرف محتوی شیر، یک لیوان شیر بر می‌داریم و به ظرف قهوه اضافه می‌کنیم. حالا ار ظرف قهوه – که اکنون با یک لیوان شیر مخلوط شده است – یک لیوان (شیر و قهوه) بر می‌داریم و به ظرف شیراضافه می‌کنیم. نسبت قهوه به شیر در ظرف شیر و نسبت شیر به قهوه در ظرف قهوه را پیدا کنید.
سخن هفته - 11 فروردین 1400
معلم خصوصی خوب، ماهی‌گیری یاد می‌دهد!
وقتی یکی از شاگردهایم که حسابی انگیزه برای کنکور داشت خواست با من شروع به کلاس‌گرفتن کند، با خودم گفتم احتمالا تعداد جلسات زیادی با هم خواهیم داشت، اما واقعا همان ابتدا هم مطمئن بودم که با روش تدریسی که دارم و یادگیری‌ای که او دارد به سرعت به نقطه‌ای می‌رسیم که برای جلسات سطح بالا باید آماده شویم.
اصولا من به یک چیز اساسی در کارهایم اعتقاد دارم، اینکه همه باید خودشان کارشان را انجام دهند. من به عنوان معلم باید راه را نشان دهم و نه اینکه راه را با دانش‌آموز طی کنم. این برای او فایده‌ای ندارد و من هم – اگر که واقعا مثل برخی دنبال پول نباشم – باید به این فکر کنم که وقت‌ام را برای یادگیری‌های خودم صرفه‌جوئی کنم تا برای کمی مادیات، وقت گرانبهایی که بسیار ارزشمند است صرف کاری کنم که خیلی بیشتر از کمی پول ارزش دارد. (البته پول هم خوب است اما در مقابل چقدر پول، چقدر وقت می‌ارزد؟)
شاگردم بعد از جلساتی خودش راه افتاد و یاد گرفت و با فیلم‌هایم پیش می‌رود. این خوب است. نمونه‌های زیادی در این مدت داشتم که توانستم به این طریق ماهی‌گیری – منظورم همان حس و حال درس‌خواندن است – راه بهشان نشان بدهم. من مطمئنم که بهترین معلم خصوصی هستم، چون در عین‌حال که علاقه به تدریس دارم، اما خودم را در آن تعریف نمی‌کنم، بلکه این یکی از کارهایی است که انجام می‌دهم.
امیدوارم همۀ معلم‌ها به این فکر کنند که وقتی دارند به کسی درس می‌دهند، برادر و یا خواهر کوچک‌ترشان است و یا یکی از عزیزانشان است، اینچنین باشد، حتما بهتروبا حوصله و دقت و البته مطالعه بیشتر درس می‌دهند.
محمد رضائی – معلم ریاضی و فیزیک
سخن هفته - 5 فروردین 1400
از کجا بفهمیم نیاز به معلم خصوصی داریم یا خیر؟
خیلی از پدر و مادرها و حتی بچه‌ها برای خورد و خوراک و پوشاک و حتی تنقلات حاضرند ماهی چند صد هزار تومان پول بدهند، با اینکه خیلی از آنها اصلا ضرورتی ندارد، اما در مورد فرهنگ، بجز خرید کردن کتاب – که آن هم یک جور حس خریدن را راضی می‌کند – زور دارد که خرج کنند. مثلا اگر دکتر به پدر و مادری بگوید که فرزندتان باید این قرص را برای رشد قدش بخورد، حاضر می‌شوند خرج کنند – با اینکه همه می‌دانند که اکثر بچه‌ها – اگر که اگر آت و آشغال نخورند و تحرک کافی داشته باشند – همه چیزشان رو روال است. می‌خواهم در پاسخ به سوال بالا (از کجا بفهمیم که معلم خصوصی لازم هستیم یا نه؟) بگویم اینقدر بار منفی نسبت به گرفتن معلم خصوصی وجود دارد که من می‌گویم، همه معلم خصوصی لازم هستند، مگر آنکه عکس‌اش ثابت شود.
بیایید به دقت بررسی کنیم که بچه‌هایی که درس نمی‌خوانند به چه دلیل است؟ اکثریت قریب به اتفاق آنها "انگیزۀ کافی ندارند". حتی من دیده‌ام که بچه‌هایی بودند که در دبیرستان در جمع و تفریق کسرها مشکل داشتند، اما در بازی‌های کامپیوتری و یا ورزشی مهارت داشتند و کاملا مشخص بود که برای درس اصلا وقت نمی‌گذارند. متاسفانه پدر و مادرها خیلی دیر به فکر وضعیت فرهنگی بچه‌هایشان می‌افتند، وقتی که تقریبا کار از کار گذشته است و آنها مستاصل شده‌اند. در این شرایط است که آنها یک معلم خصوصی می‌گیرند و گاهی هم چند معلم خصوصی، متاسفانه این کار آنها تاثیر چندانی ندارد مگر اینکه معلم دارای چیزی بیشتر از مهارت کلاس‌داری و درس دادن باشد و بتواند چیزی را بیشتر از فرمول‌های ریاضی و فیزیک و شیمی و ... بیان کند.
من در این کار مهارت دارم و بارها انجام داده‌ام. من مطمئنم اگر کسی بتواند وضعیت فرزندان بی‌انگیزه را درست کند و چیزی به آنها یاد دهد، من هستم. ممکن است کسی بیاید که دانش‌آموز بی‌انگیزه با او احساس خوبی داشته باشد، اما این لزوما به معنی خوب بودن کار معلم نیست. باید پیشرفت در همۀ زمینه‌ها در حین جلسات مشخص باشد.
من اعتقاد دارم که معلمی که برای کار خود برنامه‌ای دارد و براساس مهارت و تجربۀ کاری به صورت دقیق کار می‌کند، اثر خود را خواهد گذاشت، ممکن است این تاثیر برای یک فرد مستعد بیشتر نمایان شود و برای یک فرد خیلی دور از فضای درسی، کمتر. مهم اینست که کار را باید به کاردان سپرد.
اگر شما به عنوان پدر و مادر و یا به عنوان دانش‌آموز، احساس می‌کنید که معلم مدرسه‌تان خوب درس نمی‌دهد – و یا همچنان که همه تجربه داریم از معلمان مدارس، وقت کافی برای شما نمی‌گذارد – اگر می‌توانید حتما تجربۀ داشتن یک معلم خصوصی را داشته باشید. من خود بسیاری از مطالب را از معلممان خصوصی‌ام یاد گرفته‌ام، حتی از آنهایی که همۀ جلسات را با مسخره‌بازی سر می‌کردند، اگر به اندازۀ کافی باهوش باشید می‌توانید هم معلم خوبی بگیرید و هم از او خوب استفاده کنید. زمان در حال حاضر با زمان ما بسیار متفاوت شده است. در آن زمان معلمان خصوصی مطرح و تحصیل‌کرده مشهور خیلی بازار داغی داشتند نه مانند امروزه که فارغ‌التحصیلان بهترین دانشگاه‌ها با قیمت‌هایی بسیار به مراتب آن روزها کمتر تدریس می‌کنند و خیلی بیشتر احساس مسئولیت دارند. امیدوارم که فرصت داشتن یک معلم خصوصی خوب را به خودتان بدهید و بتوانید از او یاد بگیرید.
محمد رضائی – معلم ریاضی و فیزیک
سخن هفته: پیام اولین هفتۀ سال 1400
(نسخۀ صوتی نیز در زیر متن قرار داده شده است)
برای یکبار امتحان کنیم راهی که به ما الهام شده است
خداوند به هر یک از ما آنچه باید انجام دهیم و آنچه نباید انجام دهیم را الهام می‌کند. خداوند اینقدر با محبت و با لطف است که سعادت ما را در تقوا (پرهیز کردن از آنچه که می‌توانیم انجام ندهیم) قرار داده است. او می‌توانست در "انجام" آنچه که برای‌مان بسیار سخت است قرار بدهد، او مالک همه چیز و فرمانروای مطلق است.
وقتی که برای خود آنچنان شویم که او می‌خواهد – البته حتما سختی‌هایی دارد – اما او در هر سختی، یاری متناسب خواهد کرد و اینچنین است که او دقیق و روی حساب برای هر کدام از ما تدبیر کرده است.
ماه رمضان و شب‌های قدر در پیش است، اگر از الان این آمادگی (اخلاص) را ایجاد کنیم در آن شب، تقدیر خود را خیلی به نفع خودمان خواهیم کرد.
زندگی را می‌توانیم بسیار راحت و سرسری بگیریم، اما این دنیا "بازی" نیست که هر چقدر از آن لذت بیشتری ببریم بهتر باشد، یادمان باشد حضرت عیسی به صلیب کشیده شد، پیامبران با سختی زندگی کردند، اما این به معنای بدبختی آنها است؟
برنامۀ دقیق برای زندگی، موجب می‌شود وقتی به سن بالایی برسیم، احساس پشیمانی نکنیم، ریاضی و فیزیک در تنظیم این برنامه کمک می‌کند.
عشق به خدا لذت دارد. حتما چیزی داشته که سختی‌ها را افراد بزرگی که ما امروز می‌خواهیم از آنها دنباله‌روی کنیم بر آن صبر کرده‌اند. لازمۀ این مسیر هم جنگیدن و مبارزه با شرایط و مبارزه با افراد غیر حق نیست، روش پیامبران اثباتی و ایجابی است و نه نفی و سلبی. پیامبر در جامعه حضور دارد تا بگوید که خدا را عبادت کنید که این برای شما بهتر است. البته او از کارهای بد نهی می‌کند اما اهل بیان است، اهل استدلال و منطق است و دعوت به تفکر می‌کند و مدام سوال می‌کند که چه چیزی از این مسیر نادرست جز مقداری مادیاتی که با خودتان نمی‌توانید ببرید آن دنیا نصیب‌تان کرده؟
من به این مسیر به سبب صبر و تقوا وارد شده‌ام و در آن طی راهی کرده‌ام و چیزهایی دیده‌ام و دوست دارم که بگویم که خیلی لذت دارد که در اوج هوس، تقوا پیشه کنی! در اوج خشم و غضب، کظم غیض کنی. در اوج خواستن خواب، بیدار شوی و نماز بخوانی. در اوج گرسنگی به لقمه‌ای برای برطرف کردن اشتها، بسنده کنی. از دنیا به کم قناعت کنی. حیف است که این زندگی محدود را به یک روش از ابتدا تا انتها سر کرد که راهی باشد که همه‌اش ترس از مکافات باشد. باور کنیم که حتما قلب‌مان درست می‌گوید که ما می‌توانیم راه آدم‌هایی چون پیامبر، امام حسین و حضرت عیسی و موسی و نوح و ... را طی کنیم و در عین‌حال زندگی کنیم. باور کنیم که این راه را باید شروع کنیم و وقتی شروع کنیم خدا در پیش‌رفتن آن کمک‌مان می‌کند.
payam_norozi.mp3سخن هفته: 26 اسفند 99
کلاس‌های ویژه برای دانش‌آموزان کنکوری
پس از اینکه دیدم بسیاری از افراد هستند که در کلاس‌های کنکور ثبت‌نام می‌کنند و دست‌آخر نتیجه که نمی‌گیرند هیچ، کلی پول و انرژی و امید از دست می‌دهند، تصمیم گرفته‌ام که کلاس‌های آن‌لاین حل تست ریاضی و فیزیک کنکور را برای افرادی که می‌خواهند سال 1400 کنکور بدهند داشته باشم. مثل هر کلاس دیگری، تعداد افراد در هر کلاس سه نفر بیشتر نخواهد بود و هزینه هم سرشکن بین افراد تقسیم می‌شود، یعنی صد تقسیم بر 3.
اگر این فرصت خاص را از دست ندهیم خیلی خیلی جلو خواهیم رفت. اگر خواستید در کلاس کنکور من ثبت‌نام کنید، می‌توانید فرم ثبت‌نام کلاس را پر کنید.
سطح‌تان ممکن است به نظر خودتان خیلی بالا نباشد که تست کنکور را بتوانید حل کنید، من متناسب با شما تست‌ها را از منابعی که دارم انتخاب می‌کنم.
سخن هفته (18 اسفند) : به بهانه قراردادن سوالات آزمون های جامع (لینک تلگرام فایل این آزمون ها)
یه جورایی سوالات این آزمون‌ها شبیه به آن چیزی است که می‌تواند در کنکور مطرح شود. من اعتقاد دارم که اگر چند سوال سخت و درست و حسابی را خوب یاد بگیرید به اینکه صدتا تست آسون (تستی که در سطح پایین و تالیفی برای یادگیری اولیه است) بزنید ترجیح دارد. می‌خواهید یک راز را در مورد کسانی که در کنکور قبول می‌شوند بگویم اینست که آنها روزانه ساعت‌ها به مرور تست‌های خیلی سخت می‌پردازند (درست مثل یک المپیکی که هر روز تمرین‌های خیلی سخت می‌کند) تا بتوانند در روز کنکور خوب عمل کنند.
بیایید من امضا دهم که تا روز کنکور قرار نیست هیچ معجزه‌ای رخ دهد. اگر می‌خواهید یاد بگیرید یک راه بیشتر ندارد، از کتاب بخوانید از فیلم من یاد بگیرید از صدها فایل و کتاب تستی، تست بزنید. البته این راه الزاماتی دارد اینکه روزانه یک ساعت بیشتر در فضای مجازی نباشید، یک ساعت بیشتر تلویزیون و فیلم نبینید و اینکه اینقدر با دوستان و آشنایان وقت نگذرانید. نه برای اینکه کنکور خیلی مهم است و اگر قبول شوید به همه چی می‌رسید و اگر قبول نشید هیچی به هیچی می‌شود، بلکه برای اینکه این زندگی شماست که دارد صرف چیزی می‌شود که باید مهم باشد. باید زندگی را صرف چیزی کرد که ارزش دارد، حتی اگر فقط و فقط برای خودتان ارزش داشته باشد. من تمام هدف‌ام اینست که به شما بگویم که آیا آگاه هستید و یا فکر می‌کنید آگاه هستید. من مطمئن هستم اگر آگاه باشید خیلی بهتر از این عمل می‌کنید.
اگر از من بپرسند چه چیزهایی در این مسیر کمک می‌کند من پاسخ می دهم نماز، عبادت خدا، دوری از گناه، ورزش، تعادل در پرداختن به روابط دوستانه و ... به طور کلی زندگی درست است که نتایج درست ایجاد می‌کند.
Page updated
Google Sites
Report abuse