BARTA
საუკეთესო წლიური ანგარიშის
და გამჭვირვალობის ჯილდო
მსოფლიო ბანკის და ევროკავშირის ფინანსური ჩართულობის და ანგარიშვალდებულების ერთობლივი პროექტი[1] ბუღალტრული აღრიცხვის, ანგარიშგების და აუდიტის რეფორმების მხარდაჭერის ეროვნულ ფონდთან თანამშრომლობით (RSF) აცხადებს გაფართოებულ ყოველწლიურ კონკურსს ანგარიშგების და გამჭვირვალობის ხარისხის ასამაღლებლად.
2019 წელს საქართველომ დააწესა საუკეთესო წლიური ანგარიშის და გამჭვირვალობის ჯილდო (BARTA) მსოფლიო ბანკის და ევროკავშირის ფინანსური ჩართულობის და ანგარიშვალდებულების ერთობლივი პროექტის ფარგლებში, ბუღალტრული აღრიცხვის, აუდიტის და ანგარიშგების რეფორმების მხარდაჭერის ეროვნულ ფონდთან თანამშრომლობით. 17 დეკემბერს საქართველოს ეროვნული ბიბლიოთეკის შენობაში გაიმართა დაჯილდოების საზეიმო ცერემონია, რომელსაც ესწრებოდნენ საპატიო სტუმრები ადგილობრივი და საერთაშორისო კომპანიებიდან და მარეგულირებელი ორგანიზაციებიდან. ღონისძიებაზე მოხდა სანიმუშო ანგარიშგების და გამჭვირვალე პრაქტიკის მქონე, საფონდო ბირჟის ლისტინგში შემავალი ქართული კომპანიების აღიარება. ორგანიზატორები მოხარულნი არიან განაცხადონ, რომ კონკურსის პირველი წლის წარმატების გათვალისწინებით ის 2020 წელსაც ჩატარდება.
დაჯილდოება კოორდინირებული ძალისხმევის ნაწილია იმისათვის, რომ საქართველო ბიზნესსა და ინვესტორებზე ორიენტირებული ქვეყანა გახდეს, რაც აუცილებელია მდგრადი ეკონომიკური ზრდის მისაღწევად. საქართველოს ეკონომიკის წარმატება მნიშვნელოვანწილად იქნება დამოკიდებული კერძო სექტორის მიერ როგორც ადგილობრივი, ისე უცხოელი ინვესტორების მოზიდვის უნარზე. მსოფლიო ბანკის ბიზნესის წარმოების გლობალურ რეიტინგში საქართველოს სახარბიელო მე -7 ადგილი უკავია. თუმცა, ქვეყანა ინვესტორებისთვის კიდევ უფრო მიმზიდველი უნდა გახდეს. 2016 წლის ბუღალტრული აღრიცხვის, ანგარიშგების და აუდიტის შესახებ საქართველოს კანონის ამოქმედების შემდეგ პერიოდში საუკეთესო წლიური ანგარიშის და გამჭვირვალობის ჯილდოს (BARTA) დანიშნულებაა ანგარიშგების ახალ წესებთან შესაბამისობის წახალისება, კომპანიებს შორის ჯანსაღი კონკურენციის ხელშეწყობა და კორპორაციული ანგარიშგების საერთო სტანდარტის გაუმჯობესება ინვესტორთა ნდობის მოსაპოვებლად ადგილობრივ და საერთაშორისო დონეებზე.
კონკურსი ფართოვდება და ახლა უფრო მეტ კომპანიას მოიცავს. 2019 წელს მასში მონაწილეობის მიღება მხოლოდ საქართველოს საფონდო ბირჟის (GSE) A და B სალისტინგო კატეგორიებში შემავალ კომპანიებს შეეძლოთ, 2020 წელს კი ის ღია იქნება საჯარო დაინტერესების მქონე ყველა პირისთვის (PIEs), რომელთა შორისაა A და B სალისტინგო კატეგორიების ყველა კომპანია, სავაჭროდ დაშვებული კომპანიები, ბანკები, სადაზღვევო კომპანიები და ა.შ. ლისტინგში შემავალ ყველა კომპანიას ავტომატურად მიენიჭება ქულები შესაფერისობის კრიტერიუმების დაკმაყოფილების შემთხვევაში, მაგრამ საზოგადოებრივი დაინტერესების მქონე სხვა პირებს სავაჭროდ დაშვებული ფირმების[1] ჩათვლით დასჭირდებათ თვითწარდგენა. პოტენციურად 116 კომპანია შეიძლება ჩაერთოს კონკურსში და სათანადოდ შეფასდეს ქულებით (2019 წელს კონკურსში მხოლოდ 16 კომპანია მონაწილეობდა). თვითწარდგენილი კომპანიების რაოდენობა კი შემოფარგლული იქნება პირველი 20 კომპანიის განაცხადით, რომლებიც შესაბამისობაშია კონკურსში მონაწილეობის მოთხოვნებთან და მიღებული იქნება 2020 წლის 1 -ლ ოქტომბრის დღის 12 საათის შემდეგ 2020 წლის 15 ნოემბრამდე (წარდგენის ბოლო ვადა განისაზღვრება ბუღალტრული აღრიცხვის, ანგარიშგების და აუდიტის შესახებ საქართველოს კანონის თანახმად შემუშავებული Saras.gov.ge ვებგვერდის რეგულაციის მიხედვით). ეს კომპანიები უნდა აკმაყოფილებდნენ აუდიტის არაკვალიფიცირებულ დასკვნასთან და კომპანიის კატეგორიასთან დაკავშირებულ კონკრეტულ სავადო მოთხოვნებს, რომლებიც განმარტებულია ქვევით. მონაწილეობის მისაღებად კომპანიებმა წლიური ანგარიშის ფარგლებში ასევე უნდა წარმოადგინონ მმართველობითი, კორპორაციული მართვის და არასაფინანსო ანგარიშგებები.
ისევე როგორც 2019 წელს დაწესებული იქნება სამი ძირითადი ჯილდო „მსხვილი საფინანსო კომპანიებისთვის“, „მსხვილი არასაფინანსო კომპანიებისთვის“ და „მცირე და საშუალო საწარმოებისთვის“. 2020 წლის კონკურსში წარმოდგენილი იქნება ახალი ჯილდო - კომპანიების წლიურ ანგარიშებში შემავალი საუკეთესო ინტეგრირებული ანგარიშგებისთვის. ინტეგრირებული ანგარიშგება წარმოადგენს მოკლე კომუნიკაციას იმის შესახებ თუ როგორ განაპირობებს ორგანიზაციის სტრატეგია, მართვა, ეფექტიანობა და პერსპექტივები ღირებულების შექმნას მოკლე, საშუალო და გრძელვადიან პერიოდში. მსოფლიოს ბევრი წამყვანი კომპანია აქვეყნებს ინტეგრირებულ ანგარიშებს, რომლებშიც აღნიშნულია ანგარიშგების მიმართულებით არსებული ძირითადი ინოვაციები.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
[2] იხ. https://gse.ge/en/securities
შეფასების პროცესი
შეფასების პროცესი ძირითადად ისეთივე იქნება როგორც 2019 წელს.
ჯილდოს გადაცემა მოხდება 3 -ეტაპიანი შეფასების საფუძველზე, რომელიც მოიცავს თავდაპირველ გაცხრილვას, წინასწარი შერჩევის შედეგად გამოვლენილი კომპანიების დეტალურ შეფასებას, და ბოლოს, ადგილობრივი და საერთაშორისო ექსპერტებისგან შემდგარი ჟიურის მიერ გამარჯვებული კომპანიების გამოვლენას.
თავდაპირველი შერჩევა
თავდაპირველი გაცხრილვა დამოკიდებული იქნება იმაზე, არის თუ არა კომპანია ლისტინგში შემავალი საზოგადოებრივი დაინტერესების მქონე პირი. ბირჟაზე ლისტინგში დაშვებული კომპანიებისთვის თავდაპირველი შერჩევა გულისხმობს საფონდო ბირჟაზე ლისტინგში შემავალი კომპანიების გამოვლენას, რომლებიც ასრულებენ ფინანსური ანგარიშგების მიმდინარე მოთხოვნებს, რაც დასტურდება აუდიტის არაკვალიფიცირებული დასკვნით და წლიური ანგარიშის დროული წარდგენით ბუღალტრული აღრიცხვის, ანგარიშგების და აუდიტის ზედამხედველობის სამსახურში (SARAS), რომლებიც www.reportal.ge ვებგვერდზე ქვეყნდება 2020 წლის 1- ლი ოქტომბრისთვის. ამ კომპანიებს შემდეგ ეცნობებათ რომ მათ შეასრულეს საწყისი შერჩევის კრიტერიუმები და ავტომატურად სათანადო ქულით შეფასდებიან.
საზოგადოებრივი დაინტერესების ყველა სხვა კომპანიამ, რომელიც არ შედის საფონდო ბირჟის სალისტინგო კატეგორიაში, თვითონ უნდა წარადგინოს საკუთარი თავი. მაგრამ ლისტინგში შემავალი სდპ-ების მსგავსად ისინიც უნდა აკმაყოფილებდნენ ფინანსური ანგარიშგების მიმდინარე მოთხოვნებს, რაც დასტურდება აუდიტის არაკვალიფიცირებული დასკვნით და წლიური ანგარიშის დროული წარდგენით ბუღალტრული აღრიცხვის, ანგარიშგების და აუდიტის ზედამხედველობის სამსახურში (SARAS), რომლებიც www.reportal.ge ვებგვერდზე ქვეყნდება 2020 წლის 1- ლი ოქტომბრისთვის. იმ კომპანიებმა, რომლებიც ასრულებენ მოთხოვნებს, თვითწარდგენა უნდა განახორციელონ ფონდის წინაშე თავიანთი წლიური ანგარიშის ელექტრონული ასლის გაგზავნით. სდპ-ების ჩამონათვალი, რომლებიც არ შედიან საფონდო ბირჟის სალისტინგო კატეგორიაში და რომლებსაც შეუძლიათ თვითწარდგენა მოცემულია დანართში.
ყველა ბანკი, საფინანსო დაწესებულება, სადაზღვევო კომპანია და სახელმწიფოს მფლობელობაში არსებული გარკვეული საწარმოები კლასიფიცირდებიან როგორც საზოგადოებრივი დაინტერესების მქონე პირები. ზემოაღნიშნულთან ერთად, მათ უნდა გაითვალისწინონ, რომ ჯილდოს მისაღებად მათი განხილვისთვის საჭიროა ისინი ასევე აკმაყოფილებდნენ შესაბამისი მარეგულირებლის საანგარიშგებო სავადო მოთხოვნებს[3].
[3] დამატებითი დეტალებისთვის იხ: https://www.nbg.gov.ge/uploads/legalacts/nonbanking/legal_acts/15.pdf and http://insurance.gov.ge/
დეტალური შეფასება
გამარჯვებულის გამოვლენა მოხდება კომპანიების მიერ ბუღალტრული აღრიცხვის, ანგარიშგების და აუდიტის შესახებ საქართველოს კანონის მე-7 მუხლის შესაბამისად მომზადებული მმართველობის ანგარიშგების, კორპორაციული მართვის ანგარიშგების, არასაფინანსო ინფორმაციის და სხვა ფაქტორების (მაგ. ანგარიშების გამოქვეყნება ვებგვერდზე, წლიური ანგარიშის წარდგენის დროულობა და წარდგენილი ფინანსური ანგარიშგებების ხარისხი) შეფასების საფუძველზე. ამდენად, ჯილდოს დანიშნულებაა სამართლებრივ მოთხოვნებთან შესაბამისობის ხელშეწყობა. თითოეულ კომპანიას მიენიჭება შესაბამისი ქულა 100-დან (100%), ზევით წარმოდგენილ ცხრილში ნაჩვენებ კატეგორიებში.
ჟიური
ჟიურის წევრები ადგილობრივი უნივერსიტეტების და კონსულტანტების დახმარებით განახორციელებენ ქულების მინიჭებას. შემდეგ ჟიური შეიკრიბება გამარჯვებულ და მეორე ადგილზე გასულ კომპანიასთან დაკავშირებით გადაწყვეტილების მისაღებად თითოეულ კატეგორიაში - „მსხვილი საფინანსო კომპანიები“, „მსხვილი არასაფინანსო კომპანიები“ და „მცირე და საშუალო კომპანიები“, და ახალ ჯილდოსთან მიმართებით, რომელიცაა „საუკეთესო ინტეგრირებული ანგარიში“. ჯილდოების გადაცემა მოხდება ვირტუალურ, რეალურ დროში მიმდინარე ღონისძიებაზე, რომელიც გაიმართება 2020 წლის 14 დეკემბერს დაწყებულ კვირაში.
სამომავალი გეგმები
დაჯილდოება უკვე რეგულარული ყოველწლიური ღონისძიებაა. მომდევნო წლებში დაჯილდოების სქემა კიდევ უფრო განვითარდება, კერძოდ, ის უფრო მასშტაბური გახდება (კომპანიების რაოდენობა, რომლებიც აკმაყოფილებენ კონკურსში მონაწილეობის მოთხოვნებს გაიზრდება) და შერჩევის და შეფასების პროცესიც მეტად დაიხვეწება.
გრაფიკი (ძირითადი თარიღები)
1. 1. 2020 წლის დაჯილდოების სქემის შესახებ საჯარო განცხადების გამოქვეყნება – მაისი, 2020
2. კომპანიების მიერ სამსახურისთვის (SARAS) წარსადგენი და გამოსაქვეყნებლად გამზადებული ანგარიშები – 1 -ლი ოქტომბერი, 2020[1].
3. სდპ- ების ჩამონათვალი, რომლებიც არ შედიან საბირჟო ლისტინგში და აკმაყოფილებენ თვითწარდგენის მოთხოვნებს ქვეყნდება დაჯილდოების ვებგვერდზე https://sites.google.com/view/award20en/home – მაისი 2020
4. სამსახურის მიერ www.reportal.ge ვებგვერდზე გამოსაქვეყნებელი ანგარიშები - 31 ოქტომბერი
5. ლისტინგში შემავალი სდპ კომპანიების ინფორმირება თავდაპირველი შერჩევის შესახებ / სხვა სდპ-ების თვითწარდგენა - 15 ნოემბერი, 2020
6. დეტალური შეფასება – 2020 წლის 15 ნოემბრიდან 10 დეკემბრამდე
7. დაჯილდოების ცერემონია (ვირტუალური) – დაიწყება 2020 წლის 14 დეკემბრის კვირაში.
2020 წლის დაჯილდოების რეგისტრაციისთვის უფლებამოსილი კომპანიების ჩამონათვალი:
ჟიურის წევრები
საერთაშორისო ჟიურის წევრები არიან ქართველი და უცხოელი ექსპერტები:
ბუღალტრული აღრიცხვის, აუდიტის და ანგარიშგების რეფორმების მხარდაჭერის ეროვნული ფონდის საბჭოს საკონსულტაციო ჯგუფის წევრი და მსს ბუღალტერთა და აუდიტორთა ევროპული ფედერაციის დირექტორი
ბელგია (ჟიურის თავმჯდომარე)
ფინანსთა მინისტრის ყოფილი მოადგილე და ბუღალტრული აღრიცხვის, აუდიტის და ანგარიშგების რეფორმების მხარდაჭერის ეროვნული ფონდის აღმასრულებელი თავმჯდომარე
საქართველო
ბუღალტრული აღრიცხვის, აუდიტის და ანგარიშგების რეფორმების მხარდაჭერის ეროვნული ფონდის დირექტორი
საქართველო
მსოფლიო ბანკის და საერთაშორისო საფინანსო კორპორაციის უფროსი კონსულტანტი მართვის სფეროში
საქართველო
კომისიის წევრი
საქართველოს ენერგეტიკისა და წყალმომარაგების მარეგულირებელი ეროვნული კომისია
საქართველო
ბუღალტრული აღრიცხვის, აუდიტის და ანგარიშგების რეფორმების მხარდაჭერის ეროვნული ფონდის გამგეობის წევრი, საქართველოს დამოუკიდებელ დირექტორთა გაერთიანება
საქართველო
ზედამხედველობის დეპარტამენტის უფროსი
სსიპ საქართველოს დაზღვევის სახელმწიფო ზედამხედველობის სამსახური
საქართველო
საინვესტიციო და საპენსიო ფონდების ზედამხედველობა,
საქართველოს ეროვნული ბანკი
საქართველო
yes.com AG -ს ოპერაციული დირექტორი (შვეიცარია) და Pensionskasse vom Deutschen Roten Kreuz VVAG -ს აუდიტის კომიტეტის თავმჯდომარე
გერმანია
საქართველოს საპენსიო სააგენტოს საინვესტიციო საბჭოს ვიცე - თავმჯდომარე
საქართველო