Δράσεις

   Μόλις 8 χιλιόμετρα από την πόλη της Καστοριάς  βρίσκεται το χωριό Δισπηλιό ,που παρουσιάζει ιδιαίτερο ιστορικό ενδιαφέρον, καθώς στην ευρύτερη περιοχή του και στις όχθες της λίμνης Ορεστιάδας έχουν ανακαλυφθεί τα ίχνη ενός οικισμού που ανάγεται στην εποχή του λίθου και συγκεκριμένα γύρω στο 5200 π.Χ

            Συγκεκριμένα, στην περιοχή υπήρχε πασσαλόπηκτος οικισμός του νεολιθικού ανθρώπου, που κατοικούσε σε αυτοσχέδιες καλύβες, εδραιωμένες σε ξύλινες πλατφόρμες, οι οποίες στηρίζονταν σε πασσάλους, στηριγμένους στο βυθό της λίμνης .Η κατοίκηση αυτού του τύπου προσέφερε ασφάλεια από κάθε κίνδυνο με προέλευση την ξηρά, καθώς και κάλυψη των βασικών βιοτικών αναγκών από το ίδιο το οικοσύστημα της λίμνης και της γύρω περιοχής. Ίχνη των πασσάλων βρέθηκαν τη δεκαετία 1930, όταν τα νερά της λίμνης υποχώρησαν λόγω κλιματικής αλλαγής.

Οι ανασκαφές που ξεκίνησαν λίγο αργότερα διακόπηκαν στη διάρκεια του Β Παγκοσμίου πολέμου, ενώ συνεχίστηκαν τη δεκαετία 1960 και εντάθηκαν στα χρόνια μεταξύ 1992-1994.Τελικά ήρθαν στο φως σημαντικά ευρήματα, όπως νεολιθικά εργαλεία και καρποί της ίδιας εποχής, αλλά και ξύλινη πινακίδα με επιγραφή, η εύρεση της οποίας συνιστά ιδιαίτερα σημαντικό αρχαιολογικό επίτευγμα, αφού αποδεικνύει την προσπάθεια των ανθρώπων της περιόδου εκείνης να αποτυπώσουν γραπτά σύμβολα.     

            Η σημασία της ανακάλυψης διευρύνεται με τη βάσιμη θεωρία που έχει αναπτυχθεί, σύμφωνα με την οποία ο συγκεκριμένος οικισμός υπήρξε κόμβος επικοινωνίας των κατοίκων του ελλαδικού χώρου και αυτών που διαβιούσαν την ίδια περίοδο στη χερσόνησο του Αίμου και στην κεντρική Ευρώπη.

            Σήμερα ,λειτουργεί στον ίδιο χώρο ένα είδος βιωματικού μουσείου ,με αναπαράσταση κατοικιών ,όπως αυτές του νεολιθικού ανθρώπου ,αλλά και έκθεση αντικειμένων που ανακαλύφθηκαν από την αρχαιολογική έρευνα.