Phiên Dịch

Phiên dịch chủ yếu là công tác chuyển đổi từ một ngôn ngữ nói này sang một ngôn ngữ nói khác, bao gồm dịch đồng thời, dịch tuần tự,.... Phiên dịch viên là người thực hiện công việc phiên dịch đó. Phiên dịch có đặc tính là chú trọng lời nói, có nhiều hoạt động ngôn ngữ cơ thể bổ trợ, cấu trúc câu dịch không cần quá chặt chẽ, tương tác hai chiều cao và khó ghi nhớ, ghi chép, khó lưu trữ. Công việc phiên dịch thường được thực hiện ở không gian rộng có tương tác, yêu cầu tốc độ phản ứng nhanh, khả năng tập trung cao độ trong ngắn hạn. Để trở thành Phiên dịch viên giỏi, bạn cần trau dồi cả kiến thức chuyên môn và kỹ năng xử lý, ngoài ra bạn cần phải:

1. Có sức khỏe và tính kiên trì

• Thời gian một lần phiên dịch ít nhất có thể là 3 tiếng, cũng có thể là 1 ngày, có khi kéo dài 5-7 ngày hoặc hơn. Việc dịch sẽ tiêu tốn cảu bạn năng lượng khá lớn và thông thường sau khi dịch xong một chương trình, bạn sẽ cảm thấy kiệt sức. Ngoài ra, phiên dịch là một nghề yêu cầu sự bền bỉ, kiên nhẫn vì để thành thạo nghề, bạn sẽ gặp khá nhiều thử thách và trở ngại.

2. Thích và giỏi ngoại ngữ

• Yêu thích ngoại ngữ giúp bạn có thể nhanh chóng tìm ra cách dịch hay, cách chuyển ngữ tinh tế và hiệu quả nhất. Khi bạn dồn sự quan tâm của mình vào ngoại ngữ, bạn sẽ trau chuốt và trau dồi nhiều hơn. Từng câu chữ, lời nói ngoại ngữ sẽ mang lại cho bạn sự tò mò, phấn khích, khích lệ bạn tìm hiểu, giải mã về nó.

3. Có khả năng giao tiếp, ứng biến linh hoạt và diễn đạt

• Thân chủ của bạn có thể có sai sót, có khi tùy hứng, có khi xảy ra những trường hợp đột xuất, có khi không điều khiển được cảm xúc, có khi do khác biệt về văn hóa, có khi mâu thuẫn cơ bản về ý thức hệ, có khi là khoảng cách về trình độ văn hóa, học thức,..... Và kể cả lí do chủ quan của phiên dịch viên như không nhớ, không hiểu,....thì phiên dịch viên cần phải là người tinh tế, có khả năng giao tiếp và ứng biến linh hoạt, ứng xử nhanh để có thể xử lí tình huống một cách tốt nhất.

4. Phản xạ và tập trung cao độ

• Do đặc tính của nghề phiên dịch là cần phải chuyển ngữ ngay, không chờ đợi và công việc diễn ra liên tục, vì thế khả năng phản xạ là yêu cầu rất quan trọng. Phản xạ bao gồm cách lựa chọn từ vựng, cách diễn đạt, khả năng điều chỉnh, xử lí tình huống,... Để hình thành khả năng phản xạ, ngoài yêu tố thiên bẩm, bạn hoàn toàn có thể tự luyện tập vì đây là những phản xạ có điều kiện. Chỉ cần lặp đi lặp lại nhiều lần sẽ thành thạo.

5. Trí nhớ tốt

• Trí nhớ tốt giúp bạn sắp xếp, chọn lọc các câu dịch theo thứ tự rõ ràng và mạch lạc, đúng theo trình tự đã được trình bày. Đặc biệt đối với trường hợp gặp phải các con số, các câu dài hoặc nhiều ý thì bạn phải có trí nhớ thật tốt thì mới có thể sắp xếp liền mạch. Ngoài ra, đối với một buổi phiên dịch kéo dài và phức tạp, một trí nhớ tốt cũng sẽ giúp bạn sử dụng tốt từ vựng vừa mới học, xâu chuỗi các khối kiến thức vừa nghe được, ứng dụng tốt cấu trúc câu mà mình đã học hoặc đã dùng trước đây một cách dễ dàng.

6. Trình độ tiếng Việt tốt

• Trong nhiều trường hợp, chúng vẫn nghe người học phiên dịch nói rằng em nghe hiểu nhưng không diễn đạt được. Thật sự đó là do bạn nghe không hiểu hết, không đủ vốn từ để diễn đạt. Bạn cần có vốn từ vựng, cách diễn đạt, ngữ pháp tiếng Việt tốt thì mới có thể phiên dịch tốt. Rất nhiều trường hợp phiên dịch viên bị phản hồi rằng nói tiếng Việt mà người Việt chẳng hiểu gì cả. Tóm lại, giỏi tiếng Việt là yêu cầu cần thiết để trở thành phiên dịch viên giỏi.

7. Cầu tiến và tỉ mỉ, cẩn thận

• Người phiên dịch cần tỉ mỉ, chu đáo và hết sức cẩn thận trong từng lời chuyển ngữ. Bất cứ sự sơ xuất nào đều phải trả giá, sự thất bại của phiên dịch đồng nghĩa với sự thất bại của các bên tham gia. Một từ chuyển nghĩa sai lệch cũng có khi gây thiệt hại lớn đến kinh tế, quan hệ ngoại giao, gây hiểu lầm hay bất cứ vấn đề tiềm ẩn nào. Tính cách tỉ mỉ giúp bạn có một quá trình chuẩn bị hoàn thiện và tốt nhất trước khi bước vào phiên dịch.

8. Giỏi về chuyên môn

• Để trở thành một phiên dịch viên chuyên nghiệp, bạn nên tìm hiểu một số chuyên ngành mình thường xuyên dịch. Nhu cầu phiên dịch thường xuất hiện ở các ngành như kinh tế, đầu tư, tư vấn luật, hay trong nhà máy, công xưởng chế tạo.... Bạn sẽ rất tự tin với những chuyên môn mình đã từng dịch qua, đã học qua hoặc hiểu chính xác về nó.

9. Đạo đức nghề nghiệp

• Đây là một yếu tố cực kỳ quan trọng. Giống như bất cứ nghề nào, nghề phiên dịch cũng cần có những chuẩn đạo đức hay quy tắc ứng xử riêng. Chuẩn đạo đức này chú trọng tới sự trung thành của người phiên dịch đối với tài liệu và ý tưởng của ngôn ngữ nguồn; không thể hiện thái độ, quan điểm cá nhân vào lời dịch.