แหล่งเรียนรู้วัดหนองพลวง

วัดหนองพลวง

วัดหนองพลวง ตั้งอยู่ เลขที่ 1 หมู่ที่ 2 ตำบลหนองขาหย่าง อำเภอหนองขาหย่าง จังหวัดอุทัยธานี ไม่มีหลักฐานว่าพระรูปใด โยมอะไร เป็นผู้ก่อตั้งแต่หลักฐานที่ค้นได้จากศาสนสมบัติว่าก่อตั้งขึ้นเมื่อ พ.ศ.2232 และได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมา เมื่อปีพ.ศ.2262 มีเนื้อที่ทั้งหมดประมาณ 28 ไร่ ราษฎรสร้างขึ้นสังกัดคณะสงฆ์มหานิกาย

ศิลปกรรม องค์พระอุโบสถ จากหลักฐานทางประวัติศาสตร์เป็นศิลปกรรมสร้างขึ้นสมัยกรุงศรีอยุธยา คือการก่อสร้างใช้ก่ออิฐถือปูนมีฐานข้างล่างกว้างใหญ่ สูงขึ้นแคบลงจนถึงหลังคาปราศจากเสา หน้าต่าง เป็นช่อง ทรงจั่วหน้าบันด้านหน้าประดับลวดลายปูนปั้นและเครื่องถ้วยเคลือบ แต่ด้านหลังเรียบไม่มีลวดลาย เป็นปูนสีขาวฉาบเกลี้ยงๆ ดูเรียบง่ายงามตา มีทางเข้าทางเดียว ไม่มีช่อฟ้า เสมาโดยรอบเป็นหินสลักสวยงามบนฐานรูปดอกบัว มีลักษณะทางสถาปัตยกรรมเป็นโบสถ์ท้องสำเภาระบายลมไม่มีบานหน้าต่างและสันนิฐานว่ามีการบูรณะขึ้นใหม่ในต้นสมัยรัตนโกสินทร์ สังเกตได้จากเครื่องใช้เบญจรงค์ บนจั่วด้านหน้าองค์พระอุโบสถ และยังค้นพบตะปูสี่เหลี่ยมเมื่อคราวรื้อถอนเพื่อทำการบูรณะใหม่เมื่อปี พ.ศ.2538 ในการบูรณครั้งนี้ได้ใช้ช่างจากกรมศิลปากรเป็นผู้มารื้อถอน แล้วทำการสร้างโดยคงรูปแบบศิลปกรรมเดิมทุกประการ องค์อุโบสถมองจากด้านนอกคล้ายเก๋งเรือสำเภาจีน ภายในประดิษฐานพระพุทธรูปเก่าแก่ ชาวบ้านเรียกว่า "หลวงพ่อวังบ่าง" ปัจจุบันเรียกว่า "หลวงพ่อบางบ่าง" ซึ่งเป็นที่เคารพศรัทธาของประชาชนชาวอำเภอหนองขาหย่างเป็นอย่างยิ่ง

ความน่าสนใจของวัดนี้คือพระอุโบสถหลังเก่าสุดคลาสสิกที่สร้างขึ้นในสมัยอยุธยาตอนปลายถึงรัตนโกสินทร์ตอนต้น สันนิษฐานว่าน่าจะเป็นฝีมือช่างชาวบ้าน เพราะไม่มีลวดลายวิจิตรอะไรมากนัก อุโบสถหลังนี้มีลักษณะเป็นอาคารก่ออิฐถือปูน มีลักษณะของสถาปัตยกรรมที่เรียกกันว่าโบสถ์ท้องสำเภา ทรงจั่วหน้าบันด้านหน้านั้นประดับลวดลายปูนปั้น และเครื่องถ้วยเคลือบ ด้านหลังเรียบ ปราศจากลวดลาย เห็นเพียงปูนสีขาวฉาบเกลี้ยง ๆ ดูเรียบง่ายแต่งดงาม อุโบสถหลังนี้ไม่มีช่อฟ้าและมีประตูทางเข้าทางเดียว

การปกครอง เมื่อไม่มีหลักฐานว่าผู้ใดเป็นผู้ก่อตั้งวัด จึงไม่ทราบว่าพระรูปใดปกครองตั้งแต่ต้น ผู้สูงอายุที่มาทำบุญที่วัดได้กรุณาเล่าให้ฟังว่า เมื่อสมัยยังเด็กได้เข้ามาวัดทำบุญมีอาจารย์ลอย ต่อมาก็มีอาจารย์เชื่อม อาจารย์ไสว อาจารย์วงษ์ อาจารย์เสริฐ อาจารย์ยม อาจารย์เสถียร ปกครองเป็นองค์สุดท้ายแล้วจึงร้างเจ้าอาวาสมาจนถึง พ.ศ. 2542 จึงได้มีเจ้าอาวาสปกครองวัดขึ้นใหม่ ได้แก่ พระสมุห์สมชาย โชติปญโญ มาจนถึงปัจจุบัน

นอกจากนี้ภายในวัดหนองพลวงยังมีพิพิธภัณฑ์พื้นบ้าน ซึ่งภายในพิพิธภัณฑ์จะมีการนำของใช้พื้นบ้านสมัตก่อนมาจัดแสดงเพื่อให้ผู้คนที่มาดูได้ศึกษาหาความรู้ และนอกจากนั้นยังมีสระน้ำกลางวัดที่มีศาลาและยังการเลี้ยงปลาและเต่าที่ให้ประชาชนชาวบ้านได้ให้อาหารปลาเพื่อทำบุญ

การเดินทางออกจากตัวเมืองไปตามทางหลวงหมายเลข 333 ระหว่างกิโลเมตรที่ 9-10 จะพบวัดอยู่ทางขวาตั้งอยู่ติดกับโรงเรียนหนองขาหย่างวิทยา

ข้อมูลเนื้อหา เรื่องราว เขียนโดย นางสาวชณภา นาควิสุทธิ์

ภาพถ่าย/ภาพประกอบ โดย นางสาวชณภา นาควิสุทธิ์