PA กัญญาวีย์ 2566 รวมปก.pdfประเด็นท้าทาย เรื่อง การพัฒนามโนมติทางวิทยาศาสตร์ รายวิชาวิทยาศาสตร์ชีวภาพ
เรื่อง โครงสร้างดีเอ็นเอ โดยการจัดการเรียนรู้แบบแบบเชิงรุก (Active learning) ร่วมกับการใช้แพลตฟอร์ม
แสดงภาพโมเดล 3 มิติ (sketchfab) ของผู้เรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนอุดรพิชัยรักษ์พิทยาสำนักงาน
เขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาอุดรธานี
สภาพปัญหาของผู้เรียนและการจัดการเรียนรู้
ในการเรียนรู้ในรายวิชาวิทยาศาสตร์ชีวภาพมีบางหัวข้อที่มีสาระความรู้ที่เกี่ยวข้องกับองค์ประกอบขนาดเล็กของสิ่งมีชีวิตที่นักเรียนไม่สามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า เช่น เซลล์ โครโมโซม ดีเอ็นเอ เป็นต้น จำเป็นต้องอาศัยอุปกรณ์หรือเครื่องมือ เข้ามาเป็นส่วนหนึ่งในการค้นคว้าและสร้างองค์ความรู้ทางวิทยาศาสตร์ซึ่งในรายวิชาวิทยาศาสตร์ชีวภาพ นักเรียนจะได้เรียนรู้ในบทเรียนเรื่องพันธุกรรมและวิวัฒนาการ ซึ่งต้องมีความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับโครงสร้างของดีเอ็นเอ เพื่อที่จะสามารถเรียนรู้และเข้าใจเนื้อหาอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องกับพันธุศาสตร์ได้ นอกจากนี้จากการสังเกตและสัมภาษณ์ครูผู้สอนวิชาวิทยาศาสตร์ชีวภาพและชีววิทยาชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 พบว่า นักเรียนที่ไม่สามารถท าความเข้าใจการควบคุมลักษณะทางพันธุกรรมของดีเอ็นเอนั้น เกิดจากไม่มีความเข้าใจในเรื่องของโครงสร้างดีเอ็นเอมาก่อน เนื่องจากเนื้อหาโครงสร้างของดีเอ็นเอมีลักษณะเป็นนามธรรมมาก มีความละเอียดซับซ้อนละค่อนข้างเข้าใจยาก เป็นสิ่งที่นักเรียนไม่สามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า ซึ่งส่งผลให้ผู้เรียนมีมโนมติที่คลาดเคลื่อนเกี่ยวกับโครงสร้างของดีเอ็นเอไปจนถึงการเรียนรู้ในระดับที่สูงขึ้นในเรื่องของพันธุศาสตร์จึงจ าเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องมีการพัฒนาการเรียนรู้เพื่อให้นักเรียนสามารถเข้าใจและจดจำเนื้อหาดังกล่าว เพื่อน ำไปสู่การเรียนรู้เนื้อหาทางชีววิทยาได้ดียิ่งขึ้น
จากปัญหาข้างต้นท าให้ผู้วิจัยได้ศึกษาเอกสารที่เกี่ยวข้องในการจัดการเรียนรู้เพื่อพัฒนาแนวคิดของนักเรียนในเรื่องโครงสร้างของดีเอ็นเอ พบว่า การจัดกิจกรรมการเรียนรู้แบบเชิงรุก (Active learning) เป็นการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนที่มีวิธีการสอนที่หลากหลาย สามารถกระตุ้นความสนใจของนักเรียนด้วยกิจกรรมที่สนุกสนานและท้าทายความสามารถ นักเรียนได้เรียนรู้ผ่านการลงมือปฏิบัติจริง สามารถสร้างความรู้ได้ด้วยตนเองอย่างมีความหมาย
แพลตฟอร์มออนไลน์แสดงภาพโมเดล 3 มิติ หรือ sketchfab เป็นเว็บไซต์ที่รวบรวมภาพ 3 มิติจัดแสดงภาพ 3 มิติที่หลากหลาย รวมถึงภาพโมเดล ๓ มิติ ทางวิทยาศาสตร์ชีวภาพที่นักเรียนไม่สามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า โดยสามารถศึกษาผ่านอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ เช่น คอมพิวเตอร์ โน้ตบุค โทรศัพท์เป็นต้น อีกทั้งในปีการศึกษาที่ผ่านมาดิฉันได้นำแพลตฟอร์มออนไลน์แสดงภาพโมเดล 3 มิติ นี้มาใช้กับผู้เรียนในเรื่องระบบอวัยวะต่าง ๆ ของร่างกาย พบว่านักเรียนมีการพัฒนามโนมติในเรื่องดังกล่าวเป็นอย่างดี
จากเหตุผลดังกล่าว ดิฉันจึงมีแนวคิดในการด าเนินการพัฒนามโนมติทางวิทยาศาสตร์รายวิชาวิทยาศาสตร์ชีวภาพ เรื่อง โครงสร้างดีเอ็นเอ โดยการจัดการเรียนรู้แบบเชิงรุก (Active learning) ร่วมกับการใช้แพลตฟอร์มแสดงภาพโมเดล 3 มิติ (sketchfab) ของผู้เรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนอุดรพิชัยรักษ์พิทยา ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาอุดรธานี
วิธีการดำเนินการให้บรรลุผล
การวางแผน
1.1 ศึกษาตัวชี้วัดและสาระการเรียนรู้แกนกลางกลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551(ฉบับปรับปรุง 2560) เพื่อออกแบบหน่วยตามตัวชี้วัด
1.2 ศึกษาเนื้อหาในเรื่องโครงสร้างดีเอ็นเอ และมโนมติที่คลาดเคลื่อนของผู้เรียน
1.3 ศึกษา วิเคราะห์ และสังเคราะห์ข้อมูล แนวคิด และทฤษฎีพื้นฐานเกี่ยวกับกระบวนการจัดการเรียนรู้แบบเชิงรุก (Active learning) ที่ส่งผลต่อการพัฒนามโนทัศน์ทางวิทยาศาสตร์ของผู้เรียน เรื่อง โครงสร้างดีเอ็นเอ
1.4 จัดทำสื่อการเรียนรู้ เพื่อพัฒนามโนมติทางวิทยาศาสตร์ เรื่อง โครงสร้างดีเอ็นเอโดยใช้การจัดการเรียนรู้แบบเชิงรุก (Active learning) ร่วมกับการใช้แพลตฟอร์มแสดงภาพโมเดล 3 มิติ(sketchfab) ในรายวิชาวิทยาศาสตร์ชีวภาพ
1.5 แลกเปลี่ยนเรียนรู้/กระบวนการ PLC เพื่อตรวจสอบคุณภาพกิจกรรม การจัดการเรียนรู้แบบเชิงรุก (Active learning) ร่วมกับการใช้แพลตฟอร์มแสดงภาพโมเดล ๓ มิติ (sketchfab)ในรายวิชาวิทยาศาสตร์ชีวภาพ
1.6 ปรับปรุง/พัฒนากิจกรรมการจัดการเรียนรู้แบบเชิงรุก (Active learning) ร่วมกับการใช้แพลตฟอร์มแสดงภาพโมเดล 3 มิติ (sketchfab)
2. การปฏิบัติ
นำกิจกรรมการจัดการเรียนรู้แบบเชิงรุก (Active learning) ร่วมกับการใช้แพลตฟอร์มแสดงภาพโมเดล 3 มิติ (sketchfab) เรื่อง โครงสร้างดีเอ็นเอ ที่ผ่านการปรับปรุงแล้วไปจัดการเรียนรู้กับกลุ่มเป้าหมาย
3. การตรวจสอบ
3.1ศึกษาประสิทธิผลของการจัดการเรียนรู้แบบเชิงรุก (Active learning) ร่วมกับการใช้แพลตฟอร์มแสดงภาพโมเดล 3 มิติ (sketchfab) เรื่อง โครงสร้างดีเอ็นเอ โดยการตรวจสอบข้อมูลคะแนนในระบบสารสนเทศผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนเพื่อประเมินการเรียนรู้
3.2 ศึกษาข้อมูลตอบกลับของผู้เรียน (Feedback) ต่อการจัดการเรียนรู้แบบเชิงรุก(Active learning) ร่วมกับการใช้แพลตฟอร์มแสดงภาพโมเดล 3 มิติ (sketchfab) เรื่อง โครงสร้างดีเอ็นเอ
4. การปรับปรุงแก้ไข
4.1 รวบรวมข้อมูลนำข้อมูลคะแนนในระบบสารสนเทศผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน และการตอบกลับจากผู้เรียน (Feedback) ต่อการจัดการเรียนรู้แบบเชิงรุก (Active learning) ร่วมกับการใช้แพลตฟอร์มแสดงภาพโมเดล 3 มิติ (sketchfab) เรื่อง โครงสร้างดีเอ็นเอ เพื่อระบุประเด็นในการพัฒนาผลการเรียนรู้ให้ผู้เรียนบรรลุตามวัตถุประสงค์ที่ตั้งไว้ รวมถึงปรับปรุง แก้ไขและพัฒนากระบวนการจัดการเรียนรู้
4.2 นำประเด็นดังกล่าวเข้าสู่แลกเปลี่ยนเรียนรู้/กระบวนการ PLC เพื่อแลกเปลี่ยนข้อมูลและแนวทางการพัฒนาตามประเด็นต่าง ๆ
4.3 ศึกษาตัวแปรที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาแล้วจัดทำเป็นสารสนเทศเพื่อใช้แก้ปัญหาต่อไป
ผลลัพธ์การพัฒนาที่คาดหวัง
เชิงปริมาณ
ผู้เรียนร้อยละ 55 ที่เรียนในรายวิชาวิทยาศาสตร์ชีวภาพเรื่องโครงสร้างดีเอ็นเอผ่านเกณฑ์การประเมินผลการเรียนรู้ที่ครูผู้สอนประจำรายวิชากำหนด
2. เชิงคุณภาพ
2.1 ได้กระบวนการจัดการเรียนรู้การจัดการเรียนรู้แบบเชิงรุก (Active learning) ร่วมกับการใช้แพลตฟอร์มแสดงภาพโมเดล 3 มิติ (sketchfab) ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4
2.2 ผู้เรียนที่เรียนในรายวิชาวิทยาศาสตร์ชีวภาพมีความพึงพอใจในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ในระดับ "มาก" ขึ้นไป
สรุปผล
เชิงปริมาณ
เมื่อทำการทดสอบทางสถิติเพื่อเปรียบเทียบกับเกณฑ์ร้อยละ 70 นักเรียนมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน เรื่อง โครงสร้างของดีเอ็นเอหลังการจัดการเรียนรู้สูงกว่าเกณฑ์อย่างมี นัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 นักเรียนจำนวน 37 คน มีคะแนนเฉลี่ยจากการทดสอบหลังเรียนเรื่องโครงสร้างของดีเอ็นเออยู่ที่ 17.34 คะแนน จากคะแนนเต็ม 20 คะแนน โดยมีคะแนนผ่านเกณฑ์ร้อยละ 70 อยู่ 30 คนจาก 37 คน คิดเป็นร้อยละ 81.08
2. เชิงคุณภาพ
2.1 แบบจำลองสามารถระบุส่วนประกอบของดีเอ็นเอได้ยังสามารถพับและบิดเป็นเกลียวได้นำข้อเสนอแนะของคณะกรรมการเกี่ยวกับเรื่องนำวัสดุเหลือใช้จึงนำกระดาษที่ใช้แล้วที่เหลืองใช้จากงานต่างๆ เช่น ใบรายชื่อนักเรียมาใช้ในการทำกิจกรรม
2.2 ความพึงพอใจของนักเรียนโดยรวมอยู่ระดับมาก ( 3.99, S.D.=0.51) นักเรียนมีความพึงพอใจมากที่สุด คือ การจัดการเรียนรู้ช่วยให้นักเรียนเข้าใจเนื้อหาในเรื่องโครงสร้างของดีเอ็นเอได้มากยิ่งขึ้นอยู่ในระดับมาก ( 4.14, S.D.=0.54)
แบบจำลองกระดาษโครงสร้างของดีเอ็นเอที่ได้พัฒนาและปรับปรุงขึ้นมานั้นสามารถใช้ได้จริง ช่วยส่งเสริมความเข้าใจเกี่ยวกับส่วนประกอบของ ดีเอ็นเอให้กับนักเรียนได้มากขึ้น เมื่อใช้ร่วมกับภาพโครงสร้างของดีเอ็นเอ 3 มิติจากเว็บไซต์ Sketchfab นอกจากนี้นักเรียนมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน เรื่อง โครงสร้างของดีเอ็นเอของ หลังการจัดการเรียนรู้ สูงกว่าเกณฑ์อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 ดังนั้นนวัตกรรมการจัดการเรียนรู้เชิงรุกแบบวัฏจักรการเรียนรู้ 5 ขั้น (5Es) เรื่องโครงสร้างของ ดีเอ็นเอ โดยใช้แบบจำลองกระดาษโครงสร้างดีเอ็นเอร่วมกับการใช้แพลตฟอร์มแสดงภาพ 3 มิติ ส่งผลให้ผู้เรียนมีความเข้าใจในส่วนประกอบและโครงสร้างของดีเอ็นเอมากขึ้น
