แท้จริงแล้ว ภูมิศาสตร์ (Geography) มีรากศัพท์มาจากคำว่า Geo ที่แปลว่า โลก และ Graphy ที่แปลว่า การเขียน ดังนั้น ภูมิศาสตร์คือการเขียนโลกนั่นเอง เราเรียนเกี่ยวกับทุกสิ่งทุกอย่างบนพื้นโลก ทั้งที่เกิดจากธรรมชาติ และเกิดโดยมนุษย์ ที่ส่งผลต่อพื้นที่ต่าง ๆ บนโลก
เนื้อหาในวิชาภูมิศาสตร์จะแบ่งภูมิศาสตร์ออกเป็น 3 เนื้อหาหลัก คือ ภูมิศาสตร์กายภาพ (Physical Geography) ภูมิศาสตร์มนุษย์ (Human Geography) และภูมิศาสตร์เทคนิค (Geographic Techniques)
ภูมิศาสตร์กายภาพ (Physical Geography) : ศึกษาเกี่ยวกับธรรมชาติ การเปลี่ยนแปลงของธรรมชาติและสิ่งต่าง ๆ บนพื้นผิวโลก ทำความเข้าใจปรากฏการณ์ธรรมชาติต่าง ๆ ซึ่งท้ายที่สุด จะส่งผลต่อพื้นที่ และวิถีชีวิตของมนุษย์ ในค่ายโอลิมปิกวิชาการ จะแบ่งเนื้อหานี้ออกเป็น 5 เรื่องย่อย คือ ภูมิลักษณ์และการเปลี่ยนแปลงภูมิลักษณ์ (Landforms) ภูมิอากาศและการเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศ (Climate and climate change) ทรัพยากรธรรมชาติและการจัดการ (Natural resources and management) สิ่งแวดล้อมและปัญหาสิ่งแวดล้อม (Environment and environmental problems) และ ภัยพิบัติและการจัดการภัยพิบัติ (Hazard and hazard management)
ภูมิศาสตร์มนุษย์ (Human Geography) : ศึกษาเกี่ยวกับมนุษย์ และปรากฏการณ์ต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นโดยมนุษย์ ว่ามีความสัมพันธ์ในเชิงพื้นที่อย่างไร เพราะมนุษย์และสิ่งแวดล้อม ต่างก็มีปฏิสัมพันธ์ซึ่งกันและกัน ในค่ายโอลิมปิกวิชาการจะแบ่งเนื้อหาออกเป็น 6 เรื่องย่อย (และ 7 เรื่องย่อยในค่ายคัดผู้แทนประเทศ) ได้แก่ ภูมิศาสตร์ประชากร (Population Geography) ภูมิศาสตร์วัฒนธรรม (Cultural geography) ภูมิศาสตร์เศรษฐกิจ (Economic geography) ภูมิศาสตร์การพัฒนา (Development geography) ภูมิศาสตร์เมือง (Urban geography) ภูมิศาสตร์การท่องเที่ยว (Tourism geography) และในค่ายคัดผู้แทนประเทศจะมีเนื้อหาอีกบทเพิ่มเข้ามา คือ ภูมิศาสตร์อาหารและการเกษตร (Food and agriculture geography)
ภูมิศาสตร์เทคนิค (Geographic Techniques) : เน้นการเรียนรู้เกี่ยวกับการใช้เครื่องมือทางภูมิศาสตร์เพื่อช่วยการศึกษาภูมิศาสตร์ให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น การนำเสนอข้อมูลเชิงภูมิศาสตร์ รวมไปถึงการลงพื้นที่ภาคสนาม ในหนังสือภูมิศาสตร์ สอวน. แบ่งเนื้อหาออกเป็น 7 เรื่อง คือ แผนที่ (Maps) ภาพถ่ายทางอากาศและการตีความ (Aerial photographs and interpretation) การรับรู้จากระยะไกล (Remote sensing) ระบบสารสนเทศทางภูมิศาสตร์ (GIS) ระบบกำหนดตำแหน่งบนพื้นผิวโลก (GNSS) งานภาคสนาม (Fieldwork) และเทคนิคการวิเคราะห์ข้อมูล (Data analysis techniques)
