ประเด็นท้าทาย เรื่อง การพัฒนาทักษะและความสามารถในการคิดแก้ปัญหาทางคณิตศาสตร์ด้วยกิจกรรมการเรียนรู้แบบเชิงรุก Active Learning รายวิชาคณิตศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3
1.สภาพปัญหา
เนื่องจากการจัดกิจกรรมการสอนนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 โรงเรียนสตรีศึกษา พบว่านักเรียนขาดทักษะและความสามารถในการคิดแก้ปัญหา ขาดความมั่นใจในการคิดแก้ปัญหาใกล้ตัวที่เกิดขึ้นไม่มีทักษะการคิดวิเคราะห์ แยกแยะโจทย์ปัญหาได้ และการจัดการเรียนการสอนที่ผ่านมา สถานการณ์แพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโคน่า 2019 (Covid-19) ส่งผลให้การจัดการเรียนการสอนของครูประสบปัญหาในการจัดการเรียนรู้ ขาดสื่อการเรียนการสอนที่ส่งเสริมสมรรถนะของนักเรียน และนักเรียนได้รับการเรียนรู้ไม่เต็มศักยภาพ ซึ่งความท้าทายในการพัฒนาคุณภาพการศึกษาให้ผู้เรียนมีทักษะ(skills) และความสารารถ(ability) ตามเป้าหมายของโรงเรียน ให้เป็นไปตาม STR-GREAT Model จากการศึกษาสภาพปัญหา ความต้องการ เกี่ยวกับการจัดการเรียนการสอนดังกล่าว ผู้สอนจึงได้เห็นจําเป็นอย่างยิ่งในการพัฒนาทักษะและความสามารถในการแก้ปัญหาทางคณิตศาสตร์ด้วยกิจกรรมการเรียนรู้แบบเชิงรุก Active Learning รายวิชาคณิตศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3
2.วิธีการดำเนินการให้บรรลุผล
การวางแผน (Plan)
1. ศึกษาหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศึกราช 2551 (ฉบับปรับปรุงพุทธศึกราช 2560 และหลักสูตรสถานศึกษาโรงเรียนสตรีศึกษา เพื่อออกแบบหน่วยการเรียนรู้ตามตัวชี้วัดกลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์
2. ศึกษา วิเคราะห์ และสังเคราะห์ข้อมูล แนวคิด และทฤษฎีพื้นฐานเกี่ยวกับการเรียนรู้แบบเชิงรุก Active Learning เพื่อให้เกิดทักษะและความสามารถในการคิดแก้ปัญหาทางคณิตศาสตร์ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3
3. จัดทําหน่วยและแผนการจัดการเรียนรู้
4. ออกแบบกิจกรรมการเรียนรู้แบบเชิงรุก Active Learning เพื่อให้เกิดทักษะและความสามารถในการคิดแก้ปัญหาทางคณิตศาสตร์ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3
5. แลกเปลี่ยนเรียนรู้ (PLC) ครูกลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์ เพื่อตรวจสอบคุณภาพรายละเอียด ความถูกต้องของเครื่องมือ ประกอบด้วย หน่วยการจัดการเรียนรู้ แผนการจัดการเรียนรู้ รูปแบบกิจกรรมการเรียนรู้แบบเชิงรุก Active Learning ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ปรับปรุง พัฒนา ตามข้อเสนอแนะจากการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ (PLC)
การปฏิบัติ(DO)
นําหน่วยการจัดการเรียนรู้ แผนการจัดการเรีนรู้ รูปแบบกิจกรรมการเรียนรู้แบบเชิงรุก Active Learning ไปจัดกิจกรรมการเรียนรู้กับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 โดยปรับกิจกรรมให้เหมาะสมกับบริบทและสถานการณ์ในปัจจุบัน กิจกรรมการเรียนรู้แบบเชิงรุก Active Learning เลือกวิธีการจัดการเรียนรู้โดยใช้ปัญหาเป็นฐาน (Problem – Based Learning) มี 6 ขั้นตอน ดังนี้
ขั้นที่ 1 กำหนดปัญหา ผู้สอนสร้างสถานการณ์ต่าง ๆ เพื่อกระตุ้นผู้เรียน โดยใช้สถานการณ์ปัญหาใกล้ตัว กรณีปัญหาในชีวิตประจําวัน มีความเชื่อมโยงกับคณิตศาสตร์ เพื่อให้ผู้เรียนเกิดความสนใจและมองเห็นปัญหา มีโอกาสเลือกเฟ้นและเสนอปัญหาที่หลากหลาย และสามารถแบ่งกลุ่มตามความสนใจ ซึ่งก่อนที่จะกําหนดปัญหานั้น ครูผู้สอนได้ทดสอบความรู้พื้นฐานของผู้เรียนทุกคนเพื่อใช้เป็นข้อมูลในการ กําหนดปัญหาที่เหมาะสมกับความรู้พื้นฐานของนักเรียน
ขั้นที่ 2 ทำความเข้าใจกับปัญหา ผู้สอนกระตุ้นผู้เรียนด้วยคําถามหรือการเสริมแรง เพื่อให้ผู้เรียนทําความเข้าใจกับปัญหาที่อยากรู้ โดยเน้นให้เกิดการระดมสมอง เพื่อหาแนวทางและวิธีการในการหาคําตอบโดยมีครูผู้สอนคอยดูแลตรวจสอบเพื่อให้เกิดความถูกต้อง ซึ่งสถานการณ์ปัญหาที่ค้นพบเป็นสถานการณ์ปัญหาในชีวิตประจําวัน หรือในท้องถิ่นของนักเรียน เพื่อให้นักเรียนทําความเข้าใจได้ง่าย ระดมความคิดในการนําเทคโนโลยีมาช่วยในการแก้ไขปัญหา
ขั้นที่ 3 ดำเนินการศึกษาค้นคว้า ให้ผู้เรียนศึกษาค้นคว้าร่วมกันอย่างเป็นระบบ มีการกําหนดกติกา วางเป้าหมาย และดําเนินกิจกรรมตามระยะเวลาที่กําหนด โดยมีครูผู้สอนคอยให้คําชี้แนะและอํานวยความสะดวกตลอดการดําเนินกิจกรรม
ขั้นที่ 4 สังเคราะห์ความรู้ผู้เรียนแต่ละคนสังเคราะห์ความรู้ที่ได้จากการค้นคว้า โดยมีการนําเสนอกันภายในกลุ่ม เพื่อหาข้อสรุป ทบทวนและตรวจสอบความถูกต้อง โดยมีครูผู้สอนถามคําถามโดยกระตุ้นให้ ผู้เรียนมีการแลกเปลี่ยนความคิดเห็นและเกิดความคิดรวบยอด
ขั้นที่ 5 สรุปและประเมินค่าของคำตอบ ผู้เรียนแต่ละกลุ่มนําข้อสรุปที่ได้มาสร้างเป็นองค์ ความรู้ใหม่ และเลือกวิธีที่จะนําเสนอสู่ภายนอก โดยผ่านความเห็นชอบจากครูผู้สอนในการตรวจสอบความถูกต้อง และความเหมาะสมในการนําเสนอ
ขั้นที่ 6 นำเสนอและประเมินผลงาน ผู้เรียนแต่ละกลุ่มนําองค์ความรู้ที่ได้ไปนําเสนอตามวิธีการที่ได้กําหนดไว้ เพื่อเผยแพร่ออกสู่สาธารณะ โดยครูผู้สอนประเมินผลการเรียนรู้จากการดําเนินงานของผู้เรียนตามสภาพจริง
การตรวจสอบ (Check)
1. ครูในกลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์ประชุมปรึกษาหารือ (PLC) นิเทศและเข้าไปสังเกตการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ ช่วยกันตรวจสอบความถูกต้องในเนื้อหา การจัดกิจกรรมการเรียนรู้แบบเชิงรุก Active Learning โดยใช้ปัญหาเป็นฐาน (Problem – Based Learning) เพื่อพัฒนาทักษะและ คิดแก้ปัญหาทางคณิตศาสตร์พร้อมทั้งเสนอแนะ และสะท้อนผลการจัดกิจกรรมเพื่อนํามา ปรับปรุง แก้ไขให้ผู้เรียนเกิดทักษะการคิดแก้ปัญหาเหมาะสมกับบริบทของห้องเรียน ผู้เรียน และโรงเรียน
2. นักเรียนทําแบบทดสอบ วัดประเมินผล จากการจัดกิจกรรมการเรียนรู้แบบเชิงรุก Active Learning โดยใช้ปัญหาเป็นฐาน (Problem – Based Learning) รายวิชาคณิตศาสตร์ ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4
3. บันทึกผลการจัดการเรียนรู้ของนักเรียนที่เกิดขึ้นจาการจัดเรียนรู้โดยจัดกิจกรรมการเรียนรู้แบบเชิงรุก Active Learning โดยใช้ปัญหาเป็นฐาน (Problem – Based Learning) จัดเก็นเป็นระบบสารสนสนเทศประจําวิชา
4. วิเคราะห์ทักษะการคิดแก้ปัญหาของนักเรียน ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 รายวิชาคณิตศาสตร์ที่เกิดขึ้นจากการเรียนรู้แบบเชิงรุก Active Learning โดยใช้ปัญหาเป็นฐาน (Problem – Based Learning)และสะท้อนผลการเรียนรู้ให้นักเรียนทราบเป็นระยะ
3.ผลลัพธ์การพัฒนาที่คาดหวัง
3.1 เชิงปริมาณ
3.2 เชิงคุณภาพ
3.2.1 นักเรียนมีทักษะการคิดแก้ปัญหาสูงขึ้น สอดคล้องกับนวัตกรรมการบริหารและการจัดการ STR - GREAT Model
3.2.2 กิจกรรมการเรียนรู้แบบเชิงรุก Active Learning โดยใช้ปัญหาเป็นฐาน (Problem –Based
Learning) มีคุณภาพตามมาตรฐานการศึกษา ตัวชี้วัด ตามหลักสูตรสถานศึกษา