ส่วนโครงการจัดตั้งห้องสมุดประชาชน "เฉลิมราชกุมารี" ได้เริ่มตั้งแต่ปี พุทธศักราช 2534 ซึ่งเป็นปีที่ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงเจริญพระชนมายุ 3 รอบ กรมการศึกษานอกโรงเรียน

กระทรวงศึกษาธิการ ในขณะนั้น นายสุรัฐ ศิลปอนันต์ เป็นอธิบดี ได้ดำเนินโครงการจัดตั้งห้องสมุดประชาชนตามแนวพระราชดำริฯ ขึ้น โดยจัดตั้งในเขตอำเภอที่ไม่ใช่อำเภอเมืองและยังไม่มีห้องสมุดประชาชน เพราะในเขตอำเภอเมืองจะมีห้องสมุดประชาชนจังหวัดตั้งอยู่แล้ว และได้บอพระราชทานนามห้องสมุดที่จะดำเนินการตามโครงการจากพระองค์ท่านซึ่ง ก็ได้รับพระราชทานนามมาว่า "ห้องสมุดประชาชนเฉลิมราชกุมารี" จำนวนที่จะจัดสร้างครั้งแรกที่ตั้งเป้าหมายไว้คือ 37 แห่ง เมื่อมีการแจ้งแนวคิดนี้ไปยังจังหวัดต่างๆ เพื่อให้แจ้งความต้องการไปยังกรมการศึกษานอกโรงเรียน โดยที่จังหวัดที่พร้อมจะร่วมโครงการนั้น ต้องมีที่ดินไม่น้อยกว่า 1 ไร่ อยู่ในสถานที่ชุมชนมีเงินสนับสนุนการก่อสร้างร่วมกับกรมฯ คนละครึ่งซึ่งงบก่อสร้างตามแบบที่ประมาณการไว้ในขณะนั้น เป็นค่าก่อสร้างประมาณหลังละ 2.5 ล้านบาท งบดำเนินการประมาณ 5 แสนบาท ดังนั้นจังหวัดต้องมีเงินสมทบไม่น้อยกว่า 1.5 ล้านบาท ต่อการสร้างห้องสมุด 1 แห่ง ปรากฏว่ามีจังหวัดที่พร้อมจะดำเนินการได้แจ้งความประสงค์ไปยังกรมฯ จำนวน 44 จังหวัด 51 อำเภอ ซึ่งสูงกว่าเป้าหมายที่ตั้งไว้ อย่างมาก

นอกจากนี้ในช่วงปี 2534 - 2543 องค์การสหประชาชาติได้ประกาศให้เป็น "ทศวรรษแห่งการหนังสือ" จึงมีการรณรงค์ให้ประชากรของโลกรู้หนังสืออ่านออกเสียงได้ให้มากที่สุด ห้องสมุดประชาชนจะเป็นองค์ประกอบส่วนหนึ่งที่จะทำให้ความคิดดังกล่าวประสบผล กรมการศึกษานอกโรงเรียนจึงได้วางแนวทางการจัดตั้งห้องสมุดประชาชนเฉลิมราชกุมารีไว้ว่า ในช่วงทศวรรษดังกล่าวจะพยายามตั้งห้องสมุดเฉลิมราชกุมารีให้ได้ 270 แห่ง ในอำเภอที่ขังไม่มีห้องสมุดประชาชน ถ้าเป็นผลสำเร็จ ประเทศไทยก็จะมีห้องสมุดประชาชนครบทุกอำเภอ

รูปแบบลักษณะของห้องสมุด

ลักษณะห้องสมุดเฉลิมราชกุมารีมีดังนี้

1. พื้นที่ก่อสร้าง บริเวณที่ก่อสร้างห้องสมุดต้องมีพื้นที่ 2 งาน ถึง 1 ไร่ หรือมากกว่า

2. ลักษณะอาคาร เป็นอาคาร 2 ชั้น มีพื้นที่ใช้สอยประมาณ 320 ตารางเมตร แผนผังอาคารเป็นแบบเดียวกันหมด แต่รูปด้านหน้าอาคารให้จัดสอดคล้องกับสถาปัตยกรรมของท้องถิ่นนั้นๆ เช่นทางภาคเหนือจั่วมีกาแล ทางภาคใต้มีลักษณะเป็นรูปพระอาทิตย์ ทางภาคอีสานอาจใช้กระเบื้องดินเผาด่านเกวียนมาประดับผนังด้านนอก นอกจากนี้ให้มีครุภัณฑ์ห้องสมุดที่จำเป็น เช่น ชั้นหนังสือแบบเปิด ชั้นวางวารสาร โต๊ะบริการยืมคืน โต๊ะเก้าอี้สำหรับนั่งอ่านหนังสือ และให้มีส่วนประกอบเหมือนกันดังนี้

2.1 พื้นที่หน้าจั่วของห้องสมุดมีป้ายสี่เหลี่ยมขนาด 5 ตารางเมตร ภายในป้ายมีนามาภิไธยย่อ และ

ข้อความดังนี้

(พระนามาภิไธยย่อ สธ)

ห้องสมุดประชาชน "เฉลิมราชกุมารี"

เฉลิมพระเกียรติ

สมเด็จพระเทพรัตนสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี

2 เมษายน 2534

2.2 ป้ายชื่อห้องสมุดอาจตั้งอยู่นอกอาคารหรือติดกับตัวอาคาร มีข้อความดังนี้

ห้องสมุดประชาชน "เฉลิมราชกุมารี"

อำเภอ ........................ จังหวัด .........................

2.3 มีแท่นประดิษฐานพระบรมฉายาลักษณ์ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาๆ สยามบรมราชกุมารี ตั้งไว้

ที่ห้องโถงชั้นล่างของอาคาร ประกอบด้วย

2.3.1 ด้านหน้าติดตั้งพระบรมฉายาลักษณ์ มีแผ่นป้ายติดอยู่ด้านล่างมีข้อความว่า

ร่วมกันทำให้ชาวโลกอ่านออกเขียนได้

Let's join in making a literate world

2.3.2 ด้านหลังติดตั้งแผ่นศิลาฤกษ์ และรายนามผู้ร่วมบริจาคสมทบทุนสร้างห้องสมุด

การใช้พื้นที่ห้องสมุด

พื้นที่ทั้งสองชั้นของห้องสมุดส่วนใหญ่มีการแบ่งประโยชน์ใช้สอย ดังนี้

พื้นที่ชั้นล่าง

1) ใช้เป็นห้องอ่านหนังสือทั่วไป เป็นห้องที่มีพื้นที่ประมาณ 75 ตารางเมตร เป็นที่วางชั้นหนังสือทั่วไป หนังสืออ้างอิง วารสารและหนังสือพิมพ์ และอาจมีมุมต่างๆ ด้วย เช่น มุมวิทยาศาสตร์ มุมพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่น

2) มีมุมเด็ก จัดเป็นมุมสำหรับเด็ก มีเก้าอี้ตัวเล็กๆ มีเสื่อหรือเสื่อน้ำมันปู มีหมอนอิง ให้เด็กได้นั่งอ่าน นอนอ่านตามสบาย นอกจากมีหนังสือสำหรับเด็กแล้วก็อาจมีของเล่นที่เสริมพัฒนาการด้านต่างๆเสริมความคิดสร้างสรรค์

3) เป็นที่ตั้งเคาน์เตอร์ยืม - คืน และห้องทำงานของบรรณารักษ์

4) ห้องน้ำชายและหญิงมีทางเข้าจากด้านนอก

พื้นที่ชั้นสอง

1) มีห้องสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ภายในห้องมีพระราชนิพนธ์ของสมเด็จพระเทพๆ และหนังสืออื่นๆ ที่เขียนเกี่ยวกับพระองค์ท่าน หนังสือเกี่ยวกับราชวงศ์จักรี รวมทั้งสื่อโสตทัศน์

เช่น วีดิทัศน์ สไลด์ ที่เกี่ยวกับพระราชประวัติและพระราชกรณียกิจ

2) มีห้องสื่อโสตทัศน์ จัดให้มีสื่อโสตทัศน์หลากหลายประเภท เช่น วีดิทัศน์ เทปตลับ เครื่องรับ

วิทยุและเครื่องเล่นเทปตลับ เล่นจานคอมแพกต์ เครื่องรับโทรทัศน์ เครื่องเล่นวีดิทัศน์ เป็นต้น สามารถให้

บริการแก่ผู้ใช้เป็นรายกลุ่มหรือรายบุคคลได้ นอกจากนี้ยังให้มีบริการนอกสถานที่ไปยังชุมชนที่ห่างไกลเป็น

ครั้งคราวได้อีกด้วย

3) ห้องอเนกประสงค์เพื่อไว้ใช้จัดกิจกรรมการประชุม การอบรม การสาธิต ของห้องสมุดหรือของ

ชุมชน

บริเวณภายนอกห้องสมุด

บริเวณภายนอกห้องสมุดให้จัดเป็นสวน มีทั้งไม้ใหญ่ให้ร่มเงามีไม้ดอกไม้ประดับมีศาลาพักร้อน สนาม

เด็กเล่น มีซุ้มอ่านหนังสือ ไม้ดอกไม้ประดับควรเลือกไม้ที่มีในท้องถิ่น หรือจัดเป็นไม้เฉพาะกลุ่ม เช่น ไม้ใน

วรรณคดี ไม้หายาก เพื่อเป็นความรู้แก่ผู้มาชม

บุคลากรห้องสมุดประชาชนเฉลิมราชกุมารีในโครงการแต่ละแห่ง มีอัตรากำลังเต็มรูปแบบคือ

บรรณารักษ์ 1 คน เจ้าหน้าที่ห้องสมุด 3 คน นักการภารโรง 1 คน และยาม 1 คน รวม 7 คน แต่สำหรับ

ระยะเริ่มแรกทางกรมการศึกษานอกโรงเรียนได้พยายามจัดให้ได้อย่างน้อย 3 คน คือ บรรณารักษ์ เจ้า

หน้าที่ห้องสมุด และนักการภารโรง อย่างละ 1 คน

นายสุรศักดิ์ สีดาบุตร ผู้อำนวยการ กศน. อำเภอราษีไศล นำเรื่องเข้าหารือ คณะกรรมการบริหารงานอำเภอราษีไศล ได้รับความเห็นชอบ ให้ใช้พื้นที่ จำนวน 1 ไร่ 2 งาน ในพื้นที่ สำนักงานปศุสัตว์อำเภอราษีไศล ในห้วงเวลาที่ นายสุพจน์ แสนมี ดำรงตำแหน่ง นายอำเภอราษีไศล ในขณะนั้น

ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอราษีไศล ได้หารือกับ สำนักงาน กศน.จังหวัดศรีสะเกษ ในการจัดทำโครงการจัดสร้างห้องสมุดประชาชน “เฉลิมราชกุมารี” อำเภอราษีไศล จังหวัดศรีสะเกษ ตามแปลน อาคารห้องสมุดประชาชน "เฉลิมราชกุมารี" ปรับปรุง (08/2545) และ เสนอต่อผู้ว่าราชการจังหวัดศรีสะเกษ ได้รับการอนุมัติจาก นายธวัช สุระบาล ผู้ว่าราชการจังหวัดศรีสะเกษ ในขณะนั้น โดยโครงการก่อสร้างได้รับอนุมัติจากงบประมาณพัฒนาจังหวัด จำนวน 9,000,000 บาท (เก้าล้านบาทถ้วน)

ในการขอใช้พื้นที่ก่อสร้างนั้น สำนักงาน กศน. จังหวัดศรีสะเกษ ได้ประสานงาน สำนักงานปศุสัตว์จังหวัดศรีสะเกษและดำเนินตามขั้นตอนการขอใช้กับกรมปศุสัตว์และในเดือน สิงหาคม พ.ศ. 2560 นายเศรษฐเกียรติ กระจ่างวงษ์ เลขานุการกรมปศุสัตว์ เดินทางมาตรวจพื้นที่ในการก่อสร้างห้องสมุดประชาชน “เฉลิมราชกุมารี” อำเภอราษีไศล จังหวัดศรีสะเกษ และได้เห็นชอบในหลักการ

ในการนี้สำนักงาน กศน.จังหวัดศรีสะเกษ ได้เสนอโครงการจัดสร้างห้องสมุดประชาชน "เฉลิมราชกุมารี" อำเภอราษีไศลตามลำดับชั้นและกระทรวงศึกษาธิการได้ขอพระราชทานพระราชานุญาตเข้าร่วมโครงการจัดตั้งห้องสมุดประชาชน “เฉลิมราชกุมารี” และได้รับพระราชทานพระราชานุญาตให้สร้างใน ลำดับที่ 113

ส่วนการดำเนินการขอใช้ที่สาธารณประโยชน์นั้น นายวรินทร์ วิรุณพันธ์ ผู้อำนวยการ กศน.จังหวัดศรีสะเกษ ในขณะนั้น ได้ลงนามในหนังสือการขอถอนขอใช้ที่ดินสาธารณประโยชน์และคำขอรังวัดตรวจสอบเนื้อที่ประกอบคำขอใช้ที่สาธารณประโยชน์กับสำนักงานที่ดินจังหวัดศรีสะเกษ สาขาราษีไศลและในวันที่ 16 มีนาคม พ.ศ. 2561 นายช่างรังวัด สำนักงานที่ดินจังหวัดศรีสะเกษ สาขาราษีไศล ดำเนินการรังวัดบริเวณก่อสร้างห้องสมุดประชาชน “เฉลิมราชกุมารี” อำเภอราษีไศล จังหวัดศรีสะเกษและสำนักงานที่ดินจังหวัดศรีสะเกษ สาขาราษีไศล เพื่อออกหลักฐานหนังสือสำคัญในลำดับต่อไป

- โครงการส่งเสริมสังคมน่าอยู่และพัฒนาคุณภาพชีวิต

- งบประมาณรายจ่ายประจำปี 2562 (งบพัฒนาจังหวัดศรีสะเกษ) จำนวน 9,000,000 บาท

- ระยะเวลาดำเนินการ 8 กุมภาพันธ์ – 6 ตุลาคม 2562

- งบประมาณก่อหนี้ผูกพัน (วงเงินตามสัญญา) 7,287,000 บาท