1807:
NAXÇIVAN XƏRİTƏSİ
Naxçıvanın və Azərbaycanın bu qədim diyarının coğrafi bölgələrinin vəsfi barədə yazılmış əsər
SƏRRAF QASIMIN ƏDƏBİ İRSİ (rəsmi sayt)
NAXÇIVAN XƏRİTƏSİ
Naxçıvanın və Azərbaycanın bu qədim diyarının coğrafi bölgələrinin vəsfi barədə yazılmış əsər
NAXÇIVAN
Dünyanı özünə cəzb eyləmisən,
Şərqin gözü, Nəqşi-Cahan, Naxçıvan,
Bəşər gözündə bir nurlu simvol var,
O da böyük Azərbaycan, Naxçıvan,
Şərqin gözü, Nəqşi-Cahan, Naxçıvan.
"İnanki dağ" əzəmtli, vüqarlı,
Düşməni qatlayıb, əydirən karlı,
Əlincə qalalı, çox iftixarlı,
Sənsən şanlı, tarix nişan, Naxçıvan,
Şərqin gözü, Nəqşi-Cahan, Naxçıvan.
“Mənəm deyən” sərdarları yıxdın sən,
Yağıları yandırdın sən, yaxdın sən,
Zaman–zaman sınaqlardan çıxdın sən,
Verdin məğrur, mərd imtahan, Naxçıvan,
Şərqin gözü, Nəqşi-Cahan, Naxçıvan.
Nə əzizsən, nə şirinsən, yurd, vətən,
Bizik torpağına səpilən bir dən,
Başdan-başa böyük Azərbaycan, sən,
Ana vətən, ata ünvan, Naxçıvan,
Şərqin gözü, Nəqşi-Cahan, Naxçıvan.
Darıdağ Vüqarlı olmuşuq biz, sən,
Doğma evimizsən, eşiyimizsən,
Sən “Nənə laylalı” beşiyimizsən,
Ulu baba, ulu məkan, Naxçıvan,
Şərqin gözü, Nəqşi-Cahan, Naxçıvan.
Gəmiqaya bir iftixarın sənin,
Şükür, vardır qartal bazarın sənin,
İdrak sahibidir, yazarın sənin,
Dahi əlindədir sükan, Naxçıvan,
Şərqin gözü, Nəqşi-Cahan, Naxçıvan.
Diyarında ulu Babək sağdı–sağ,
Sarı dağda "Sirab" şəfa tağdı–tağ,
Şöhrətindir, pirli, ziyarətli dağ,
Haqdan sənə gəlir təkan, Naxçıvan,
Şərqin gözü, Nəqşi-Cahan, Naxçıvan.
Babək bölgəsində etiqad yeri,
Mərhəmət ocağı, haqq büsat yeri,
Yeddi cavan kəsin qeybiyyat yeri,
“Əshabi-Kəhf” “Turi-Sina”n, Naxçıvan,
Şərqin gözü, Nəqşi-Cahan, Naxçıvan.
Dəfinəli şəhər istinaddı, bil,
Qızılvəng guşəli zəngin addı, bil,
Qoynunda sovqatlı Ordubaddı, bil,
Çoxdur ondan nemət dadan, Naxçıvan,
Şərqin gözü, Nəqşi-Cahan, Naxçıvan.
Qafqaz silsiləli til sıra dağda,
Gümüşlü soldadır, Ordubad sağda,
Sərvəti torpaqda, meyvəsi bağda,
İnsanı eyləyir heyran, Naxçıvan,
Şərqin gözü, Nəqşi-Cahan, Naxçıvan.
Darıdağdır, şəfa sulu, pak sinə,
Nəhəcir dağları uca, tək sinə,
Şimaldan-cənuba, həm də əksinə,
Culfa keçid, Culfa dəhan, Naxçıvan,
Şərqin gözü, Nəqşi-Cahan, Naxçıvan.
Oxşarlıdı, eyni, dağları lау-lау,
Bir–birindən ayrı, qardaşdı hay-hay,
İki Culfa: о tay, biri də bu tay,
Araz aran, körpü aran, Naxçıvan,
Şərqin gözü, Nəqşi-Cahan, Naxçıvan.
Dosta doğmadır, yağıya yad edil,
Arpaçay tutarlı, Araz vadili,
Danzik dağ, Yaycı dağ, qoru bu dili,
Şərur sənin Şərqi Minan, Naxçıvan,
Şərqin gözü, Nəqşi-Cahan, Naxçıvan.
Arpaçayın başı, Göyçə arası,
Sağalarmı torpağının yarası.
Şərur Vüqarının yarı parası,
Dərələyəz dərin yaran, Naxçıvan,
Şərqin gözü, Nəqşi-Cahan, Naxçıvan.
Arazdəyən gərəyindir, çox gərək,
Həsənqulu bağı, Vəlidağ ürək,
Zirvələr qoynunda Kərki, Sədərək,
Türk qapılı gur səs–sədan, Naxçıvan,
Şərqin gözü, Nəqşi-Cahan, Naxçıvan.
Düşmənlərdən bizə gələn qovğadı,
Qorxma, Türkün suyu bizim çarxadı.
Sədərəyə, sənə böyük arxadı,
Ağrı dağdan əsən boran, Naxçıvan,
Şərqin gözü, Nəqşi-Cahan, Naxçıvan.
Yola duş, uğurla Badamlıya çat,
Avazını orda avazlara qat,
Meşəli Batabat, göllü Batabat,
Ruh açandır Şahbuz hər an, Naxçıvan,
Şərqin gözü, Nəqşi-Cahan, Naxçıvan.
Onun Bədəl yurdu, Əyriqarı var,
Keçəldağı, Mərcanlısı, Darı var,
Veysəlli qoruğu, Gəzavarı var,
Səfalardı, Şahbuz saçan, Naxçıvan,
Şərqin gözü, Nəqşi-Cahan, Naxçıvan.
Batabatdan çevril Şükara tərəf,
Qarakilsə etsin nə çarə tərəf,
Ərikli, Məlikli biçarə tərəf,
Zəngəzurdu səni anan, Naxçıvan,
Şərqin gözü, Nəqşi-Cahan, Naxçıvan.
Haçadağ məğrurlu soy-zatın, adın,
Qənimidir düşmən əsdirən badın,
Uğrunda can verər hər bir övladın,
Yurddaş təməlidir binan, Naxıçvan,
Şərqin gözü, Nəqşi-Cahan, Naxçıvan.
Canını torpağa qatanlardı, bil,
Şəhid olub, uyyub yatanlardı, bil,
Səndə boya-başa çatanlardı, bil,
Səni anan, sənə yanan, Naxçıvan,
Şərqin gözü, Nəqşi-Cahan, Naxçıvan.
Tarixindi Qarabağlar türbəsi,
Eldəgizlər, Atabəylər, şah bəhsi,
Möminə Xatunun məhəbbət səsi,
Əcəmidən gəlir, inan, Naxçıvan,
Şərqin gözü, Nəqşi-Cahan, Naxçıvan.
Tusi, Cəlil, Səid doğulan Şahın,
Qızıl Arslan ulu şahındır, şahın,
Məhəmməd Cahandır dahi kütahın,
Əbubəkir, Özbək Xaqan, Naxçıvan,
Şərqin gözü, Nəqşi-Cahan, Naxçıvan.
Vətənin sevməyən bir nimdaş olar,
Əcəmi tək, yurdda, de kim daş olar,
Vətənə təməldaş, kim himdaş olar,
Vətən məhəbbətin qanan Naxçıvan,
Şərqin gözü, Nəqşi-Cahan, Naxçıvan.
Ana şövqün şair etmiş Heyranı,
Qoynun olmuş təbidarın seyranı,
Süzəndi Böyükdüz, Şərur ceyranı,
Arazda yaşılbaş sonan, Naxçıvan,
Şərqin gözü, Nəqşi-Cahan, Naxçıvan.
Sənsən türbə tikib, mərdini bilən,
Cavidin yerini, yurdunu bilən,
Vətənə həsrətin dərdini bilən,
Ürəkdən qanayar anan Naxçıvan,
Şərqin gözü, Nəqşi-Cahan, Naxçıvan.
Kalbalı Xаn səndən aldı dərslərin,
Heydər kimi rəhbər, dahi kəslərin,
Şərqdə beşiyisən ulu irslərin,
Sənsən bizə doğma Kənan, Naxçıvan.
Şərqin gözü, Nəqşi-Cahan, Naxçıvan.
Sənin dünyadakı şöhrətin üçün,
Gələcək sürətin, vüsətin üçün,
Sənin torpaqların, sərvətin üçün,
Çoxdur sənsiz qəddi sınan, Naxçıvan,
Şərqin gözü, Nəqşi-Cahan, Naxçıvan.
Batabat gölləri, Vayxır, göl layı,
Qanlı göl, Qara göl, Arpaçay suyu,
Səni gülzar edir Naxçıvan çayı,
Çalınır "Arazı" havan, Naxçıvan,
Şərqin gözü, Nəqşi-Cahan, Naxçıvan.
Qartal qalxır sənin о qaşlarından,
Üçqardaş başından, o daşlarından,
Sənə bu cahanın o başlarından
Bu başına çoxdur baxan, Naxçıvan,
Şərqin gözü, Nəqşi-Cahan, Naxçıvan.
Bağbanın kamildir, doldun barlara,
Layiq oldun böyük iftixarlara,
Köksündən boy atan vəfadarlara,
Sevgili canansan, canan, Naxçıvan.
Şərqin gözü, Nəqşi-Cahan, Naxçıvan.
Vətən alovlusan, qəlbən sönməzsən,
Süzüb, adət göylərindən enməzsən,
Ana sağ ol, mirasından dönməzsən,
Beldə kəmər, teldə şanan, Naxçıvan,
Şərqin gözü, Nəqşi-Cahan, Naxçıvan.
Sıra dağlar, gen dərələr ətəkli,
Yolun olacaqdır yenə ipəkli,
İnşallah, olarsan xoş gələcəkli,
Yolun nurlu, yolun rəvan, Naxçıvan,
Şərqin gözü, Nəqşi-Cahan, Naxçıvan.
Duzdağın, tərifin söz oxşayacaq,
Fərhad evini də iz oxşayacaq,
Tərəqqi etdikcə göz oxşayacaq,
Hər bir guşən, hər bir хаnan, Naxçıvan,
Şərqin gözü, Nəqşi-Cahan, Naxçıvan.
İşıqlıdağ, Çaldağ kürəyimizdə,
Salvartı növrağı tüləyimizdə,
Sənsən məhəbbətli ürəyimizdə,
Eşqi ülvi, eşqi Sənan, Naxçıvan,
Şərqin gözü, Nəqşi-Cahan, Naxçıvan.
Dadlı–duzlu, şirin sovqatlı sənsən,
Gələcəyi parlaq, növraqlı sənsən,
Bayraqdar Heydərdi, bayraqlı sənsən,
Qоса Şərq qapısın açan Naxçıvan,
Şərqin gözü, Nəqşi-Cahan, Naxçıvan.
Sərraf Qasım deyər, eşqim binədə,
Verməm səni yüz cahana, minə də,
Harda olsam, orda sənsən yenə də,
Meylim quşu uçub qonan Naxçıvan,
Şərqin gözü, Nəqşi-Cahan, Naxçıvan.
Rüstəmli Sərraf Qasım Əyyub oğlu
Şahbuz rayonu, Aşağı Qışlaq kəndi. 2003-cül
Bu poema ilk dəfə Sərraf Qasımın “BİR QARTAL OL, MİLLƏTİM, ZİRVƏYƏ ÇAT!” adlı şeirlər kitabında çap olunmuşdur.
Poemadan müəyyən parçaların Aktyor Zakir Fətəliyev tərəfindən ifası