10. On travelling by water in the indian country (in summer)

Familiar phrases

to facilitate conversation in the Indian language.

(Wikwemikong, 1872)

 

10. On trevelling by water in the Indian country (in summer).


1. Friend, when shall we embark?

Aniniwapi ge bosiiang, nidji?

[Aaniin iw apii ge-booziyang, niijii?]

2. I don't know. I will probably not embark soon.

Endogwen wika ganabatch nin ga bos.

[Endogwen. Wiikaa ganabaj ninga-booz.]

3. I have no canoe.

Kawin nind otchimanissi.

[Gaawiin nindoojiimaanisii.]

4. Do you intend to make a canoe for yourself?

Ki wi ojiton na dash kitchiman?

[Giwii-ozhitoon na dash gijiimaan?]

5. Yes I will make one soon.

Geget waiba nin wi ojiton.

[Geget wayiiba niwii-ozhitoon.]

6. The bark is here; and to-morrow I shall go for some cedar.

Atemagad wigwass; wabang dash nin wi passaige.

[Atemagad wiigwaas. Waabang dash niwii-basa'ige.]

7. You are skillful, friend, in making canoes.

Ki wawinges, nidji, tchimanikeian.

[Giwawiinges, niijii, jiimaanikeyan.]

8. It is a long time since I always make canoes.

Mawija eko tchimanikeian mojag.

[Mewinzha eko-jiimaanikeyaan moozhag.]

9. Every summer I make two or three canoes.

Endasso nibing nij, nisswi gaie nind ojitonan tchimanan.

[Endaso-niibing niizh, niswi gaye nindoozhitoonan jiimaanan.]

10. Make also a canoe for me, friend.

Gaie nin, nidji, ojitamawishikan.

[Gaye niin, niijii, ozhitamawishiikan.]

11. I will pay you well.

Weweni ki ga dibaamon.

[Weweni giga-diba'amoon.]

12. I will make one. I will make it wery well, I have nice bark.

Nin gad ojiton sa; apitchi weweni nin wi ojiton; gwanatch wigwass nind aian.

[Ningad-ozhitoon sa. Aapiji-weweni niwii-ozhitoon. Gwanaaj wiigwaas nindayaan.]

13. Please make it soon, friend, I wish to use it this summer.

Waiba ojitokan, nidji, mi wi ged aioian nongom nibing.

[Wayiiba ozhitookan, niijii, mii iw ged-ayooyaan noongom niibing.]

14. I intend to go far.

Wassa nin wi ija.

[Waasaa niwii-izhaa.]

15. I will be absent long.

Ginwenj nin gad inend.

[Ginwenzh ningad-inend.]

16. Yes, I will make it soon.

Geget waiba nin gad ojiton.

[Geget wayiiba ningad-ozhitoon.]

17. I come to see you making a canoe.

Ki bi wabamin tchimanikeian.

[Gi(ga)-bi-waabamin jiimaanikeyan.]

18. You are skillful indeed.

Geget ki wawinges.

[Geget giwawiinges.]

19. Well, friend, is my canoe already made?

Anin, nidji, jaigwa na gi-ojitchigade nin tchiman?

[Aaniin, niijii, azhigwa na gii-ozhichigaade nijiimaan?]

20. It is indeed made, but there is no pitch yet on it.

Anawi gi gijitchigade, kawin dash mashi pigikadessinon.

[Aanawi gii-giizhichigaade, gaawiin dash mashi bigiikaadesinoon.]

21. I will pitch it to-morrow.

Wabang nin wi pigikadan.

[Waabang niwii-bigiikaadaan.]

22. Here is your canoe.

Mi aw ki tchiman.

[Mii ow gijiimaan.]

23. Are you satisfied?

Ki minwendan na?

[Giminwendaan na?]

24. Yes, I am satisfied, it is nice, I suppose it is strong.

E, nin minwendam, onijishin, songanodog.

[En', niminwendam, onizhishin, zoonganodog.]

25. Here is your payment.

Ow ki dibaamagowin.

[Ow gidiba'amaagowin.]

26. Thank you, sir, you pay me well.

Migwetch nidji, weweni ki dibaamaw.

[Miigwech, niijii, weweni gidiba'amaw.]

27. I will embark the day after to-morrow, if the weather is calm.

Awasswabang nin ga bos, kishpin anwating.

[Awas-waabang ninga-booz, giishpin anwaating.]

28. I intend to hire these [three] Indians, one will steer and two will paddle.

Nisswi anishinabeg nin wi anonag, bejig ta odake, nij dash ta tchimewag.

[Niswi anishinaabeg niwii-anoonaag, bezhig da-odaake, niizh dash da-jiimewag.]

29. I ask you, Paul, first: will you hire?

Kin, Paul, nitam ki gagwedjimin: ki wi anonigos na?

[Giin, Paul, nitam gigagwejimin: giwii-anoonigoz na?]

30. I will be absent long.

Ginwenj nin gad inend.

[Ginwenzh ningad-inend.]

31. Perhaps two months.

Nijo gisiss ganabatch.

[Niizho-giizis ganabaj.]

32. I promise you I will embark with you.

Ki nakomin, ki gad adaawamin sa.

[Ginakomin, gigad-adawa'amin sa.]

33. And look for two men, who would embark with us.

Minawa dash, nij ininiwag nandawabam ged adaawaminangog.

[Miinawaa dash, niizh ininiwag nandawaabam ged-adawa'aminangoog.]

34. I have found two young men.

Ni gi mikawag nij oshkinaweg.

[Ningii-mikawaag niizh oshkinaweg.]

35. Are they good paddlers?

Nita tchimewag na?

[Nitaa-jiimewag na?]

36. First rate. Would it not be better for us to row?

Apitchi sa. Kawin na nawatch onijishinsinon tchi ajeboieiang?

[Aapiji sa. Gaawiin na nawaj onizhishinzinoon ji-azheboyeyang?]

37. Yes, it would be good, we go quicker by rowind than by paddling.

Geget da onijishin, awashime sa kijikam ajeboieng, iw dash tchimeng.

[Geget da-onizhishin. Awashime sa gizhiikaam azheboyeng, iw dash jiimeng.]

38. I will make two oars and I have a paddle.

Nin gad ojitonan nijwatig ajeboianakon abwi dash nind aian.

[Ningad-ozhitoonan niizhwaatig azheboyaanaakoon abwi dash nindayaan.]

39. Halloo, halloo, my boys! let us embark, it is very calm.

Haw, haw, kwiwisensidog! bosida, kitchi anwatin.

[Aahaaw, aahaaw, gwiiwizensidog! Boozidaa, gichi-anwaatin.]

40. Embark all the things, here are our provisions, embark the axe, the dishes, and our beds altogether.

Bositoiog kakina, mi manda ki nawapwaminan, wagakwad gaie bositoiog, onaganan, ki nibaganinanin gaie; kakina go.

[Boozitooyok gakina, mii iw ginawapwaaminan, waagaakwad gaye boozitooyok, onaaganan, ginibaaganinaanin gaye. Gakina go.]

41. All is shipped now.

Mi kakina bositchigadeg.

[Mii gakina boozichigaadeg]

42. All is not yet shipped, here is the tent; put it in the canoe.

Kawin mashi kakina bositchigadessinon, mi aw papagiwaianegamig; bositoiog.

[Gaawiin mashi gakina boozichigaadesinoon. Mii aw babagiwayaanegamig. Boozitooyok.]

43. Get it, friend, John, put it here.

Bidon, nidji, John, oma aton.

[Biidoon, niijii, John, omaa atoon.]

44. That is all. Let us start.

Mi kakina. Bosida.

[Mii gakina. Boozidaa.]

45. It is very calm indeed, row smart Iy my boys.

Kitchi anwatin geget, weweni ajeboieiog, kwiwisensidog.

[Gichi-anwaatin geget, weweni azheboyeyog, gwiiwizensidog.]

46. The wind is fair, we wil sail.

Minwanimad, ki ga bimashimi.

[Minwaanimad, giga-bimaashimin.]

47. Put up the mast and hoist the sail.

Patakinig ningassimonatik, ombakobidjigeg.

[Badakinig ningaasimoononaatig. Ombaakobijigeg.]

48. Aha! we are sailing very fast.

Ataya! geget ki kijiiashimin.

[Atayaa! Geget gigizhiiyaashimin.]

49. Paul, steer well, take care of the canoe.

Weweni odaken, Paul, ganawendan tchiman.

[Weweni odaaken, Paul, ganawendan jiimaan.]

50. It blows harder and harder; the sea runs higher and higher.

Eshkam kitchi nodin, eshkam gaie mamangashka.

[Eshkam gichi-noodin. Eshkam gaye mamaangaashkaa.]

51. Waves come in.

Bosiwag tigowag.

[Booziwag digowag.]

52. The wind shifted; take down the sails.

Jaigwa gwekanimad; binakonigeg.

[Aazhigwa gwekaanimad. Binaakonigeg.]

53. It will be dreadful. Let us save ourselves.

Ta kitchi sanagad. Ojimoda.

[Da-gichi-zanagad. Ozhimodaa.]

54. Is there a river near?

Sibi na dago besho?

[Ziibi na dago besho?]

55. There is a large river, we will fly there.

Wedi kitchi sibi, mi wedi ge ininiji(moiang?)

[Iwedi gichi-ziibi, mii iwedi ge-ininizhimoyang.]

56. Steer for that place, Paul.

Mi wedi, Paul, ged inikweaman.

[Mii iwedi, Paul, ged-inikwe'aman.]

57. This is a very fine river.

Geget gwanatch sibi.

[Geget gwanaaj ziibi.]

58. I am glad we are here.

Nin minwendam oma aiaiang.

[Niminwendam omaa ayaayang.]

59. It blows harder and harder.

Eshkam kitchi nodin.

[Eshkam gichi-noodin.]

60. It blows from the lake.

Nawintch nodin.

[Naawij noodin.]

61. A dreadful time! see how the lake looks!

Kitchi gotamigwad! na ejinagwak kitchigami!

[Gichi-gotaamigwad! Naa ezhinaagwak gichigami!]

62. The wind will probably blow long from the lake.

Ginwenj ganabatch nawintch ta-nodin.

[Ginwenzh ganabaj naawij da-noodin.]

63. We will be long wind-bound here.

Ginwenj ki gaginissinaogomin oma.

[Ginwenzh giga-ginisina'ogomin omaa.]

64. Pitch a tent, boys, it will rain; it is very cloudy.

Patakidoiog papagiwaianegamig, kwiwisensidog, ta-gimiwan; kitchi anakwad.

[Badakidooyok babagiwayaanegamig, gwiiwizensidog. Da-gimiwan. Gichi-aanakwad.]

65. Bring in here all our luggage, it will be very bad weather.

Pindigadoiog oma kakina kid aiaiminamin, ta kitchi niskadad.

[Biindigadooyok omaa gakina gidayaa'iminamin. Dagichi-niiskaadad.]

66. Put the canoe also better inland, lest the wind carry it off.

Tchiman gaie nopiming nawatch atoiog, tchi webassissinog.

[Jiimaan gaye noopiming nawaj atooyok, ji-webaasisinog.]

67. We have now been wind bound here two days - three days -

Jaigwa nijogwa - nissogwan - ki gi ginissinaogomin oma.

[Azhigwa niizhogon/nisogon gigii-ginisina'ogomin omaa.]

68. To-morrow I hope we will embark.

Apegish wabang bosiiang.

[Apegish waabang booziyang.]

69. We shall start very early in the morning, if it is calm.

Kitchi kigijeb ki ga bosimin kishpin anwating.

[Gichi-gigizheb giga-boozimin, giishpin anwaating.]

70. Wake up boys, get up; it is calm, we will embark.

Goshkosiiog, kwiwisensidog, onishkag; anwatin, ki ga bosimin.

[Goshkoziyog, gwiiwizensidog, onishkaag. Anwaatin. Giga-boozimin.]

71. I see two canoes. Let us go and see those that travel there (in canoes).

Tchimanan nijonag nin wabandanan wedi. Ijada awi wabamada wedi bemishkadjig.

[Jiimaanan niizhoonag niwaabandaanan iwidi. Izhaadaa awi-waabamaadaa iwidi bemishkaajig.]

72. Good day! good day! where do you come from?

Bo jo! bo jo! anindi wendjibaieg?

[Boozhoo! Boozhoo! Aaniindi wenjibaayeg?]

73. Sault Saint Mary -

Bawiting sa -

[Baawiting sa.]

74. And you?

Kinawa dash?

[Giinawaa dash?]

75. We come from l'Anse.

Wikwedonsing nind ondjibamin.

[Wiikwedonsing nindoonjibaamin.]

76. What news at the Sault?

Anin enakamigag Bawiting?

[Aaniin enakamigak Baawiting?]

77. Not any. Two children died lately.

Kawin ningot. Nij abinodjiag gi nibowag anomaia.

[Gaawiin ningod. Niizh abinoojiinyag gii-nibowag naanoomaya.]

78. We are hungry.

Nin bakademin ninawind.

[Nimbakademin niinawind.]

79. Paul give them some pork and flour.

Paul asham kokoshan, pagwejiganan gaie.

[Paul, asham gookooshan, bakwezhiganan gaye.]

80. Well! thank you, thank you! we will eat nicely.

O! O! migwetch, migwetch! geget nin ga mino wissinimin.

[O! O! Miigwech, miigwech! Geget ninga-mino-wiisinimin.]

81. And we have nothing to smoke.

Nin manepwamin gaie ninawind.

[Nimanepwaamin gaye niinawind.]

82. Here is some tobacco.

Ow assema.

[Aw asemaa.]

83. O that's right, that's ritht! you make us happy indeed!

O! wendjita, wendjita! geget ki debiimin.

[O! wenjida, wenjida! Geget gidebi'imin!]

84. Good day! Farewell, farewell! Bo jo! Madjag, madjag!

[Boozhoo! Maajaag, maajaag!]

85. Let us land, boys, evening is approaching.

Gabada, kwiwisensidog, jaigwa ani onagishi.

[Gabaadaa, gwiiwizensidog. Azhigwa ani-onaagoshi.]

86. Let us not land there, it is too stony.

Kego wedi gabassida, osam assinika.

[Gego iwidi gabaasidaa. Onzaam asinikaa.]

87. Let us land here, there is sand here.

Oma gabada, mitawanga oma.

[Omaa gabaadaa. Mitaawangaa omaa.]

88. This is indeed a fine landing place.

Geget gwanatch gabewin.

[Geget gwanaaj gabewin.]

89. If it calm to-morrow, or if the wind is fair, then we will arrive to-morrow at the village.

Kishpin anwating wabang, gonima gaie minwanimad, mi wabang tchi mijagaiang odenang.

[Giishpin anwaating waabang, gonimaa gaye minwaanimad, mii waabang ji-mizhagaayang oodenaang.]

90. Let us embark; the wind is fair; we are happy.

Bosida, minwanimad; ki jawendagosimin.

[Boozidaa. Minwaanimad. Gizhawendaagozimin.]

91. We are again sailing vary fast.

Ki kitchi kijiiashimin minawa.

[Gigichi-gizhiiyaashimin miinawaa.]

92. The sea runs higher and higher, I am sick, I am sea-sick.

Eshkam mamangashka; nind akos, nin majidee.

[Eshkam mamaangaashkaa. Nindaakoz, nimaazhide'e.]

93. I am always so, when the sea is high.

Mi mojag endiian, kishpin mamangashkag.

[Mii moozhag endiyaan, giishpin mamaangaashkaag.]

94. Sea-sickness is very disagreeable.

Geget kitchi sanagad majideewin.

[Geget gichi-zanagad maazhide'ewin.]

95. I wish we would soon arrive.

Waiba ki ga mijagamin.

[Wayiiba giga-mizhagaamin.]

96. Here is the village we are going to.

Mi wedi odena ejaiang.

[Mii iwedi oodena ezhaayang.]

97. I am glad indeed.

Geget nin minwendam.

[Geget niminwendam.]