10. On travelling by water in the indian country (in summer)
Familiar phrases
to facilitate conversation in the Indian language.
(Wikwemikong, 1872)
Â
10. On trevelling by water in the Indian country (in summer).
1. Friend, when shall we embark?
Aniniwapi ge bosiiang, nidji?
[Aaniin iw apii ge-booziyang, niijii?]
2. I don't know. I will probably not embark soon.
Endogwen wika ganabatch nin ga bos.
[Endogwen. Wiikaa ganabaj ninga-booz.]
3. I have no canoe.
Kawin nind otchimanissi.
[Gaawiin nindoojiimaanisii.]
4. Do you intend to make a canoe for yourself?
Ki wi ojiton na dash kitchiman?
[Giwii-ozhitoon na dash gijiimaan?]
5. Yes I will make one soon.
Geget waiba nin wi ojiton.
[Geget wayiiba niwii-ozhitoon.]
6. The bark is here; and to-morrow I shall go for some cedar.
Atemagad wigwass; wabang dash nin wi passaige.
[Atemagad wiigwaas. Waabang dash niwii-basa'ige.]
7. You are skillful, friend, in making canoes.
Ki wawinges, nidji, tchimanikeian.
[Giwawiinges, niijii, jiimaanikeyan.]
8. It is a long time since I always make canoes.
Mawija eko tchimanikeian mojag.
[Mewinzha eko-jiimaanikeyaan moozhag.]
9. Every summer I make two or three canoes.
Endasso nibing nij, nisswi gaie nind ojitonan tchimanan.
[Endaso-niibing niizh, niswi gaye nindoozhitoonan jiimaanan.]
10. Make also a canoe for me, friend.
Gaie nin, nidji, ojitamawishikan.
[Gaye niin, niijii, ozhitamawishiikan.]
11. I will pay you well.
Weweni ki ga dibaamon.
[Weweni giga-diba'amoon.]
12. I will make one. I will make it wery well, I have nice bark.
Nin gad ojiton sa; apitchi weweni nin wi ojiton; gwanatch wigwass nind aian.
[Ningad-ozhitoon sa. Aapiji-weweni niwii-ozhitoon. Gwanaaj wiigwaas nindayaan.]
13. Please make it soon, friend, I wish to use it this summer.
Waiba ojitokan, nidji, mi wi ged aioian nongom nibing.
[Wayiiba ozhitookan, niijii, mii iw ged-ayooyaan noongom niibing.]
14. I intend to go far.
Wassa nin wi ija.
[Waasaa niwii-izhaa.]
15. I will be absent long.
Ginwenj nin gad inend.
[Ginwenzh ningad-inend.]
16. Yes, I will make it soon.
Geget waiba nin gad ojiton.
[Geget wayiiba ningad-ozhitoon.]
17. I come to see you making a canoe.
Ki bi wabamin tchimanikeian.
[Gi(ga)-bi-waabamin jiimaanikeyan.]
18. You are skillful indeed.
Geget ki wawinges.
[Geget giwawiinges.]
19. Well, friend, is my canoe already made?
Anin, nidji, jaigwa na gi-ojitchigade nin tchiman?
[Aaniin, niijii, azhigwa na gii-ozhichigaade nijiimaan?]
20. It is indeed made, but there is no pitch yet on it.
Anawi gi gijitchigade, kawin dash mashi pigikadessinon.
[Aanawi gii-giizhichigaade, gaawiin dash mashi bigiikaadesinoon.]
21. I will pitch it to-morrow.
Wabang nin wi pigikadan.
[Waabang niwii-bigiikaadaan.]
22. Here is your canoe.
Mi aw ki tchiman.
[Mii ow gijiimaan.]
23. Are you satisfied?
Ki minwendan na?
[Giminwendaan na?]
24. Yes, I am satisfied, it is nice, I suppose it is strong.
E, nin minwendam, onijishin, songanodog.
[En', niminwendam, onizhishin, zoonganodog.]
25. Here is your payment.
Ow ki dibaamagowin.
[Ow gidiba'amaagowin.]
26. Thank you, sir, you pay me well.
Migwetch nidji, weweni ki dibaamaw.
[Miigwech, niijii, weweni gidiba'amaw.]
27. I will embark the day after to-morrow, if the weather is calm.
Awasswabang nin ga bos, kishpin anwating.
[Awas-waabang ninga-booz, giishpin anwaating.]
28. I intend to hire these [three] Indians, one will steer and two will paddle.
Nisswi anishinabeg nin wi anonag, bejig ta odake, nij dash ta tchimewag.
[Niswi anishinaabeg niwii-anoonaag, bezhig da-odaake, niizh dash da-jiimewag.]
29. I ask you, Paul, first: will you hire?
Kin, Paul, nitam ki gagwedjimin: ki wi anonigos na?
[Giin, Paul, nitam gigagwejimin: giwii-anoonigoz na?]
30. I will be absent long.
Ginwenj nin gad inend.
[Ginwenzh ningad-inend.]
31. Perhaps two months.
Nijo gisiss ganabatch.
[Niizho-giizis ganabaj.]
32. I promise you I will embark with you.
Ki nakomin, ki gad adaawamin sa.
[Ginakomin, gigad-adawa'amin sa.]
33. And look for two men, who would embark with us.
Minawa dash, nij ininiwag nandawabam ged adaawaminangog.
[Miinawaa dash, niizh ininiwag nandawaabam ged-adawa'aminangoog.]
34. I have found two young men.
Ni gi mikawag nij oshkinaweg.
[Ningii-mikawaag niizh oshkinaweg.]
35. Are they good paddlers?
Nita tchimewag na?
[Nitaa-jiimewag na?]
36. First rate. Would it not be better for us to row?
Apitchi sa. Kawin na nawatch onijishinsinon tchi ajeboieiang?
[Aapiji sa. Gaawiin na nawaj onizhishinzinoon ji-azheboyeyang?]
37. Yes, it would be good, we go quicker by rowind than by paddling.
Geget da onijishin, awashime sa kijikam ajeboieng, iw dash tchimeng.
[Geget da-onizhishin. Awashime sa gizhiikaam azheboyeng, iw dash jiimeng.]
38. I will make two oars and I have a paddle.
Nin gad ojitonan nijwatig ajeboianakon abwi dash nind aian.
[Ningad-ozhitoonan niizhwaatig azheboyaanaakoon abwi dash nindayaan.]
39. Halloo, halloo, my boys! let us embark, it is very calm.
Haw, haw, kwiwisensidog! bosida, kitchi anwatin.
[Aahaaw, aahaaw, gwiiwizensidog! Boozidaa, gichi-anwaatin.]
40. Embark all the things, here are our provisions, embark the axe, the dishes, and our beds altogether.
Bositoiog kakina, mi manda ki nawapwaminan, wagakwad gaie bositoiog, onaganan, ki nibaganinanin gaie; kakina go.
[Boozitooyok gakina, mii iw ginawapwaaminan, waagaakwad gaye boozitooyok, onaaganan, ginibaaganinaanin gaye. Gakina go.]
41. All is shipped now.
Mi kakina bositchigadeg.
[Mii gakina boozichigaadeg]
42. All is not yet shipped, here is the tent; put it in the canoe.
Kawin mashi kakina bositchigadessinon, mi aw papagiwaianegamig; bositoiog.
[Gaawiin mashi gakina boozichigaadesinoon. Mii aw babagiwayaanegamig. Boozitooyok.]
43. Get it, friend, John, put it here.
Bidon, nidji, John, oma aton.
[Biidoon, niijii, John, omaa atoon.]
44. That is all. Let us start.
Mi kakina. Bosida.
[Mii gakina. Boozidaa.]
45. It is very calm indeed, row smart Iy my boys.
Kitchi anwatin geget, weweni ajeboieiog, kwiwisensidog.
[Gichi-anwaatin geget, weweni azheboyeyog, gwiiwizensidog.]
46. The wind is fair, we wil sail.
Minwanimad, ki ga bimashimi.
[Minwaanimad, giga-bimaashimin.]
47. Put up the mast and hoist the sail.
Patakinig ningassimonatik, ombakobidjigeg.
[Badakinig ningaasimoononaatig. Ombaakobijigeg.]
48. Aha! we are sailing very fast.
Ataya! geget ki kijiiashimin.
[Atayaa! Geget gigizhiiyaashimin.]
49. Paul, steer well, take care of the canoe.
Weweni odaken, Paul, ganawendan tchiman.
[Weweni odaaken, Paul, ganawendan jiimaan.]
50. It blows harder and harder; the sea runs higher and higher.
Eshkam kitchi nodin, eshkam gaie mamangashka.
[Eshkam gichi-noodin. Eshkam gaye mamaangaashkaa.]
51. Waves come in.
Bosiwag tigowag.
[Booziwag digowag.]
52. The wind shifted; take down the sails.
Jaigwa gwekanimad; binakonigeg.
[Aazhigwa gwekaanimad. Binaakonigeg.]
53. It will be dreadful. Let us save ourselves.
Ta kitchi sanagad. Ojimoda.
[Da-gichi-zanagad. Ozhimodaa.]
54. Is there a river near?
Sibi na dago besho?
[Ziibi na dago besho?]
55. There is a large river, we will fly there.
Wedi kitchi sibi, mi wedi ge ininiji(moiang?)
[Iwedi gichi-ziibi, mii iwedi ge-ininizhimoyang.]
56. Steer for that place, Paul.
Mi wedi, Paul, ged inikweaman.
[Mii iwedi, Paul, ged-inikwe'aman.]
57. This is a very fine river.
Geget gwanatch sibi.
[Geget gwanaaj ziibi.]
58. I am glad we are here.
Nin minwendam oma aiaiang.
[Niminwendam omaa ayaayang.]
59. It blows harder and harder.
Eshkam kitchi nodin.
[Eshkam gichi-noodin.]
60. It blows from the lake.
Nawintch nodin.
[Naawij noodin.]
61. A dreadful time! see how the lake looks!
Kitchi gotamigwad! na ejinagwak kitchigami!
[Gichi-gotaamigwad! Naa ezhinaagwak gichigami!]
62. The wind will probably blow long from the lake.
Ginwenj ganabatch nawintch ta-nodin.
[Ginwenzh ganabaj naawij da-noodin.]
63. We will be long wind-bound here.
Ginwenj ki gaginissinaogomin oma.
[Ginwenzh giga-ginisina'ogomin omaa.]
64. Pitch a tent, boys, it will rain; it is very cloudy.
Patakidoiog papagiwaianegamig, kwiwisensidog, ta-gimiwan; kitchi anakwad.
[Badakidooyok babagiwayaanegamig, gwiiwizensidog. Da-gimiwan. Gichi-aanakwad.]
65. Bring in here all our luggage, it will be very bad weather.
Pindigadoiog oma kakina kid aiaiminamin, ta kitchi niskadad.
[Biindigadooyok omaa gakina gidayaa'iminamin. Dagichi-niiskaadad.]
66. Put the canoe also better inland, lest the wind carry it off.
Tchiman gaie nopiming nawatch atoiog, tchi webassissinog.
[Jiimaan gaye noopiming nawaj atooyok, ji-webaasisinog.]
67. We have now been wind bound here two days - three days -
Jaigwa nijogwa - nissogwan - ki gi ginissinaogomin oma.
[Azhigwa niizhogon/nisogon gigii-ginisina'ogomin omaa.]
68. To-morrow I hope we will embark.
Apegish wabang bosiiang.
[Apegish waabang booziyang.]
69. We shall start very early in the morning, if it is calm.
Kitchi kigijeb ki ga bosimin kishpin anwating.
[Gichi-gigizheb giga-boozimin, giishpin anwaating.]
70. Wake up boys, get up; it is calm, we will embark.
Goshkosiiog, kwiwisensidog, onishkag; anwatin, ki ga bosimin.
[Goshkoziyog, gwiiwizensidog, onishkaag. Anwaatin. Giga-boozimin.]
71. I see two canoes. Let us go and see those that travel there (in canoes).
Tchimanan nijonag nin wabandanan wedi. Ijada awi wabamada wedi bemishkadjig.
[Jiimaanan niizhoonag niwaabandaanan iwidi. Izhaadaa awi-waabamaadaa iwidi bemishkaajig.]
72. Good day! good day! where do you come from?
Bo jo! bo jo! anindi wendjibaieg?
[Boozhoo! Boozhoo! Aaniindi wenjibaayeg?]
73. Sault Saint Mary -
Bawiting sa -
[Baawiting sa.]
74. And you?
Kinawa dash?
[Giinawaa dash?]
75. We come from l'Anse.
Wikwedonsing nind ondjibamin.
[Wiikwedonsing nindoonjibaamin.]
76. What news at the Sault?
Anin enakamigag Bawiting?
[Aaniin enakamigak Baawiting?]
77. Not any. Two children died lately.
Kawin ningot. Nij abinodjiag gi nibowag anomaia.
[Gaawiin ningod. Niizh abinoojiinyag gii-nibowag naanoomaya.]
78. We are hungry.
Nin bakademin ninawind.
[Nimbakademin niinawind.]
79. Paul give them some pork and flour.
Paul asham kokoshan, pagwejiganan gaie.
[Paul, asham gookooshan, bakwezhiganan gaye.]
80. Well! thank you, thank you! we will eat nicely.
O! O! migwetch, migwetch! geget nin ga mino wissinimin.
[O! O! Miigwech, miigwech! Geget ninga-mino-wiisinimin.]
81. And we have nothing to smoke.
Nin manepwamin gaie ninawind.
[Nimanepwaamin gaye niinawind.]
82. Here is some tobacco.
Ow assema.
[Aw asemaa.]
83. O that's right, that's ritht! you make us happy indeed!
O! wendjita, wendjita! geget ki debiimin.
[O! wenjida, wenjida! Geget gidebi'imin!]
84. Good day! Farewell, farewell! Bo jo! Madjag, madjag!
[Boozhoo! Maajaag, maajaag!]
85. Let us land, boys, evening is approaching.
Gabada, kwiwisensidog, jaigwa ani onagishi.
[Gabaadaa, gwiiwizensidog. Azhigwa ani-onaagoshi.]
86. Let us not land there, it is too stony.
Kego wedi gabassida, osam assinika.
[Gego iwidi gabaasidaa. Onzaam asinikaa.]
87. Let us land here, there is sand here.
Oma gabada, mitawanga oma.
[Omaa gabaadaa. Mitaawangaa omaa.]
88. This is indeed a fine landing place.
Geget gwanatch gabewin.
[Geget gwanaaj gabewin.]
89. If it calm to-morrow, or if the wind is fair, then we will arrive to-morrow at the village.
Kishpin anwating wabang, gonima gaie minwanimad, mi wabang tchi mijagaiang odenang.
[Giishpin anwaating waabang, gonimaa gaye minwaanimad, mii waabang ji-mizhagaayang oodenaang.]
90. Let us embark; the wind is fair; we are happy.
Bosida, minwanimad; ki jawendagosimin.
[Boozidaa. Minwaanimad. Gizhawendaagozimin.]
91. We are again sailing vary fast.
Ki kitchi kijiiashimin minawa.
[Gigichi-gizhiiyaashimin miinawaa.]
92. The sea runs higher and higher, I am sick, I am sea-sick.
Eshkam mamangashka; nind akos, nin majidee.
[Eshkam mamaangaashkaa. Nindaakoz, nimaazhide'e.]
93. I am always so, when the sea is high.
Mi mojag endiian, kishpin mamangashkag.
[Mii moozhag endiyaan, giishpin mamaangaashkaag.]
94. Sea-sickness is very disagreeable.
Geget kitchi sanagad majideewin.
[Geget gichi-zanagad maazhide'ewin.]
95. I wish we would soon arrive.
Waiba ki ga mijagamin.
[Wayiiba giga-mizhagaamin.]
96. Here is the village we are going to.
Mi wedi odena ejaiang.
[Mii iwedi oodena ezhaayang.]
97. I am glad indeed.
Geget nin minwendam.
[Geget niminwendam.]