ผลการดำเนินงานงานคลังเวชภัณฑ์ โรงพยาบาลมะเร็งอุบลราชธานี ประจำปีงบประมาณ 2559

รูปที่ 1 แสดงรายงานคลังประจำปีงบประมาณ 2559

รูปที่ 2 แสดงรายงานคลังประจำปีงบ 2558

รูปที่ 4 แสดงอัตราส่วนยาในบัญชียาหลักแห่งชาติ (ยังไม่ได้ปรับปรุงให้ตรงตามบัญชียาหลักฯ 2559)

จากอัตราส่วนของยาในบัญชียาหลักแห่งชาติจะพบว่า แม้ยานอกบัญชียาหลักฯ จะไม่ได้มีอัตราส่วนที่สูงแต่ก็มีมูลค่าที่สูง เนื่องจากตามบริบทของโรงพยาบาลมะเร็งอุบลบราชธานี เป็นโรงพยาบาลที่รักษาเฉพาะด้านมะเร็ง ยาโรคทั่วไปจะไม่ได้ซับซ้อนมากนัก และยารักษามะเร็งจะเป็นยาที่มีราคาสูงจึงไม่ได้คงคลังไว้มากเช่นเดียวกัน แต่กระนั้นราคาของยามะเร็งที่อยู่นอกบัญชียาหลักยังมีมูลค่าถึง 1 ใน 3 ของคงคลังที่มี

รูปที่ 5 ยาที่มีมูลค่าการใช้ยาสูงสุด 10 อันดับแรก (จากการเบิกไปใช้) ปีงบประมาณ 2559

จากรูปที่ 5 จะพบว่ายาที่มีมูลค่าการใช้สูงทั้ง 10 อันดับจะเป็น ยารักษาโรคมะเร็งทั้งหมดตามบริบทของโรงพยาบาลโดย 5 อันดับแรกเป็น ยาจำเพาะเจาะจงต่อเซลล์(Targeted therapy)ทั้งหมด มีอันดับ 8 Neutromax เพียงชนิดเดียวที่เป็นยา กระตุ้นเม็ดเลือดขาว (G-CSF)ซึ้งก็เป็นยาจำเป็นในผู้ป่วยมะเร็งเช่นเดียวกัน

รูปที่ 6 แสดงยาที่ไม่มีการเบิกออกจากคลังยาตลอดปีงบประมาณ 2559

จากรูปที่ 6 พบว่ายาที่ไม่มีการเบิกจ่ายออกจากคลังยาเลยจะเป็นยาหลายกลุ่ม อย่างไรก็ตามก็มียาที่ใช้รักษามะเร็ง 3 รายการซึ่งทำให้รายการยาที่ไม่มีการใช้สูงเกือบถึง 1 ล้านบาท เพราะเป็นยาที่มูลค่าสูงและมีผู้ป่วยที่จำเพาะเจาะจง เนื่องจากก่อนหน้านี้มีผู้ป่วยใช้ยาแล้วเมื่อผู้ป่วยเลิกใช้ยาก่อนครบกำหนด จึงทำให้มียาเหลือแล้วไม่สามารถใช้กับผู้ป่วยรายอื่นได้ หรือมีข้อกำหนดการใช้ยาที่เข้มงวดขึ้นจนแพทย์ไม่สามารถหาผู้ป่วยที่ตรงกับเงื่อนไขการใช้ยาได้ จนทำให้ยาค้างในคงคลังจนปัจจุบัน เช่น รายการที่ 4 Epoitin รายการที่ 3 Fosfomycin และรายการที่ 9 ciclosporin เป็นยาต้านแบคทีเรียที่จำเพาะต่อเชื้อ เมื่อไม่มีเชื้อที่ตรงข้อบ่งใช้ระบาดจึงยังคงมียาคงคลังอยู่ บางรายการเช่น รายการที่ 7 และ8 ก็เป็นรายการที่เป็นยาจำเป็นช่วยชีวิตของหน่วยงานวิสัญญี อย่างไรก็ตาม ยาที่ไม่มีอัตราการใช้ก็ยังมีถึง 41 รายการและมีมูลค่ารวมเกือบ 1 ล้านบาท ดังรูปถัดไปกล่าว

รูปที่ 7 แสดงภาพรวมของยาที่ไม่มีการใช้ตลอดปีงบประมาณ 2559

รูปที่ 8 แสดงปัญหาและอุปสรรคในการบริหารคลังเวชภัณฑ์

จากรูปที่ 8 พบว่ายาที่มีราคาสูงอัตราการใช้น้อยมีการดำเนินงานคือการจัดหาด้วยวิธีขออนุมัติเฉพาะราย, อนุมัติพิเศษ, หรือขออนุมัติจากกรมบัญชีกลางโดยตรง(OCPA) ซึ่งสามารถจัดการได้อย่างเป็นระบบขั้นตอน ส่วนยาที่มีราคาสูงและมีอัตราการใช้สูงด้วยก็สามารถจัดการได้โดยการทำสัญญาตรงกับบริษัท วิธีพิเศษ และตั้งแจ้งเตือนได้โดยง่าย ยาที่มีอัตราการใช้สูงและราคาต่ำก็สามารถใช้เกณฑ์คงคลังต่ำสุดในการเสนอจัดซื้อและบริหารให้เพียงพอได้ แต่ยาที่มีปัญหาคือยาที่มีอัตราการใช้ต่ำและราคาต่ำ เป็นยาที่ไม่มีแรงจูงใจให้บริษัทนำเสนอยาเข้า และขาดการติดต่อ ซึ่งหากเป็นยาจำเป็นช่วยชีวิตก็คงยังต้องมีในโรงพยาบาล แต่หากเป็นยากลุ่มโรคอื่นที่ไม่ตรงตามบริบทโรงพยาบาลเห็นควรเสนอตัดออกจากบัญชีของโรงพยาบาล

รูปที่ 9 เงื่อนไขในการนำยาออกจากบัญชียาโรงพยาบาล

ยาที่ไม่มีการเคลื่อนไหวในคลังยาจำเป็นต้องมีการดำเนินการให้ยาออกจากบัญชีเพื่อไม่ให้มียาที่ไม่จำเป็นในโรงพยาบาลมากเกินไป

รูปที่ 10 ยาที่เสนอตัดออกจากบัญชีในปีงบประมาณ 2559