شیوه نامه صفحه آرایی

برای صفحه آرایی حداقل پیش زمینه های زیر نیاز است:

کار با برنامه Microsoft office publisher، کار با برنامه Photoshop و داشتن شم هنری برای چیدمان درست مضامین در صفحه و انتخاب عکس های مناسب.

آنچه من (محمدصادق فیض) در صفحه آرایی رعایت می کنم به صورت زیر خلاصه می شود:

نوشته ها

قبل از هر چیز مطالب باید توسط "سردبیر" و "ویراستار" تایید شده باشد. چون هر گونه تغییر حتی در مسائل نگارشی می تواند آرایش نوشته را به هم بزند.

همچنین سردبیر باید ترتیب چینش مطالب را به من اعلام کند. (ممکن است به دلیل مسائل صفحه آرایی، من مجبور به تغییر چینش مطالب شوم، بنابراین سردبیر باید به من بگوید که کدام مطالب را نمی توانم جا به جا بچینم)

الگویی که برای نوشته ها در صفحه آرایی از آن پیروی می کنم به شرح زیر است:

Paper: A4

Margins: sides 2cm, top 2cm, bottom 2cm

Format: Right-to-left text direction

Font (Farsi): B mitra, Size: 9, Bold

Font (English): Times new roman, Size: 9, Bold

Line spacing: 1sp

این الگو، الگویی مرسوم بین نشریات است و اصرار دارم که الگویم برای کل نوشته های یک شماره ثابت باشد. چرا که با تغییر الگو، ممکن است به یک نوشته جفا شود، همچنین تنوع الگویی، زیبایی نشریه را به هم می زند. اما ممکن است برای شماره های مختلف نشریه، الگو را تغییر دهم. فونت های B فونت های دارای استاندارد یونیکد هستند در قسمت پیوندها می توانید چیزهای بیشتری در باره این فونت ها بخوانید. در انتهای این صفحه، مجموعه فونت های B را قرار داده ام. همچنین برخی دیگر از انواع فونت ها (مثل نستعلیق و دستنویس و...) را می توانید از انتهای این صفحه دانلود کنید.

اولین کاری که با نوشته انجام می دهم، چیدن آن در text box های برنامه ی Microsoft Office Publisherاست. معمولا سعی می کنم هر مطلب، کل صفحه یا کل دوصفحه را بگیرد. در مورد مطالب کوتاه نیز نیمی از صفحه را اختصاص می دهم. با رعایت الگوی معرفی شده، معمولا حدود هر 1100 تا 1300 کلمه، معادل یک صفحه A4 جا می گیرد. اما قرار نیست کل نشریه از نوشته تشکیل شده باشد و برای عکس ها باید جا گذاشت. بنابراین هنگام اختصاص دادن مطالب به صفحات، به تعداد کلمات آن دقت می کنم. مطالب را در دو یا سه ستون جا می دهم که برای هر ستون باید نوشته ها را جداگانه گذاشت. می توان در تنظیمات مربوط به text box یکی از دیواره ها را خط چین گذاشت تا ستون ها از هم تمیز پیدا کنند

عکس ها

مشکل ترین قسمت صفحه آرایی، پیدا کردن عکس مناسب است. قبل از پیدا کردن باید بدانیم که چه می خواهیم. تکراری نبودن عکس خیلی مهم است. مثلا ایده ی گذاشتن "کبوتر" برای یک نوشته مذهبی، یا "مهر و چفیه" برای یک نوشته مربوط به جنگ، بسیار تکراری ست. همچنین عکس باید جذاب باشد. مثلا من برای یک نوشته که مربوط به امام رضا (ع) است، هیچ وقت از عکس حرم استفاده نمی کنم. مخصوصا در نوشته های مذهبی، سعی می کنم از عکس هایی ظاهرا بی ربط، اما با پیام های غیر مستقیم استفاده کنم. به هر حال برای یک نوشته به سادگی می توان یک عکس کلیشه ای انتخاب کرد اما برای پیدا کردن یک عکس خلاقانه، با کیفیتی بالا، اولا باید فکری خلاقانه داشت و ثانیا باید در محیط اینترنت یا مجموعه های عکس (که مخصوص این کارهستند)، وقت گذاشت تا عکس خوبی بیابیم.

پس از پیدا کردن عکس، باید آن را برای نوشته آماده کرد. برنامه فوتوشاپ برای این کار بسیار مناسب است. خیلی مواقع نیاز است قسمتی از عکس بریده شود یا رنگ بندی آن تغییر کند، یا فیلترهای فوتوشاپ به کار برده شود، حتی بسیار پیش آمده که چند عکس را با هم ترکیب کرده ام. فرمت PNG برای ذخیره عکس هایی که دورشان بریده شده مناسب است. هنگام انتخاب عکس باید دقت کرد تا کنتراست عکس بالا باشد. چرا که قرار است عکس به صورت grayscale چاپ شود.(برای این کار می توان به سادگی عکس را به فرمت grayscale در آورد، تا کنتراست آن معلوم شود) همچنین به شخصه از گذاشتن زمینه برای نوشته ها پرهیز می کنم، زیرا معمولا چاپگرها نمی توانند در سطوح بزرگ، تصویر یکنواخت ایجاد کنند و در نتیجه از کیفیت عکس می کاهند. علاوه بر این، به دلیل رنگی نبودن پس زمینه، خواندن متن دشوار می شود.

یک نمونه خام عکس را در ادامه آورده ام

اگر اطراف عکس را ببرم، و آن را با فرمت PNG ذخیره کنم، شکل زیر به دست می آید

چیدمان

معمولا "عنوان" مطلب را در یک text box جدا با فونت B titr میگذارم، در یک text box دیگر، با فرمت متن اصلی، نام نویسنده و ایمیل او را می گذارم. برای جذابیت بخشیدن به صفحه، می توان با مکان و زاویه "عنوان" بازی کرد. همچنین، بعضی مواقع "متن اصلی" را هم کمی با زاویه قرار می دهم تا خسته کننده نباشد.

واضح است که برای یک متن معمولی، انتهای صفحه نباید خالی بماند. یعنی جاهای خالی را باید به عکس ها اختصاص داد یا به جایی غیر از انتهای متن انتقال داد. مگر در چیدمان متن کم، که در آن مقدار زیادی از صفحه خالی است

بستن نشریه

پس از صفحه آرایی متن های معمولی، نوبت به صفحه ابتدایی و انتهایی و شماره گذاری می رسد. در صفحه (ها) ی ابتدایی، فهرست و بعضی مواقع شناسنامه نشریه می آید. ممکن است برای جلد طراحی ویژه نیز صورت بگیرد، اما در هر صورت روی جلد لوگوی "دال" باید آورده شود و زیر آن، عنوان "نشریه دانشجویان دانشکده فیزیک" و شماره و تاریخ توزیع آورده می شود. در صورتی که نشریه داخل دانشگاه چاپ شود، مجاز به زدن قیمت روی جلد آن نیستیم، اما اگر به بیرون از دانشگاه سپرده شود، می توان قیمت را نیز کنار دیگر مشخصات آورد

صفحه آخرنیز بسیار مهم است. ممکن است شناسنامه نشریه در انتهای صفحه آخر آورده شود.

زدن شناسنامه در هر نشریه ای اجباری است. شناسنامه با جمله : "دال، نشريه فرهنگي دانشجويان دانشكده فيزيك، دانشگاه صنعتي شريف" شروع می شود و در صورتی که فوق برنامه دانشگاه نشریه را حمایت کند عبارت "تحت حمايت و پشتيباني كميته نشريات امور فرهنگي و فوق برنامه" نیز پس از ان آورده می شود. سپس نام مدیر مسئول، سردبیر و صفحه آرا و نویسندگان آورده می شود. غیر از نام مدیر مسئول، گذاشتن نام دیگران اختیاری است. مثلا به جای نام سردبیر می توان نوشت: زیر نظر شورای سردبیری

صفحات نشریه حتما باید شماره داشته باشند و معمولا لوگوی کوچک شده دال نیز در کنار شماره صفحه آورده می شود

به عنوان نمونه، فایل اصلی یکی از شماره های نشریه در انتهای صفحه ضمیمه شده