18 jaar werkte ik als onderhoudsman in een weekendploeg bij de firma Plastal Automotive in Gent, na eerst een paar jaar ervaring in de vaste nachtploeg bij dezelfde firma. Alles tezamen dus bijna 20 jaar.
Weekendwerk is duur. Daar zal iedereen het over eens zijn. Ik moest daarvoor slechts 24 uur per weekend werken en mijn standaarduurloon was daardoor ook veel groter ( maal 1,74). Dit is een serieuze kost voor een patroon. Echter, in een bedrijf dat gedurende de weekdagen 24 uur per dag draait is het van belang dat de bezettingsgraad van dit bedrijf zo hoog mogelijk blijft. Dit kan niet zonder degelijk onderhoud van het machinepark. Dit onderhoud dient zo weinig mogelijk tijdens de normale werkuren te gebeuren, want dat betekent "stilstand" en als men berekent wat één uur stilstand in een productie-eenheid kost!.. Om stilstanden te vermijden of vóór te blijven kan men preventief onderhoud inlassen gedurende een weekendploeg, waarbij ook problemen kunnen worden opgelost waarvoor gedurende de week weliswaar een oplossing werd gevonden, maar die het werkcomfort zodanig aantasten dat duidelijk is dat dit geen blijvende toestand kan zijn. Bovendien kan een weekendploeg er voor zorgen dat de installaties "voorbereid" zijn bij de opstart op maandag, zodat het productiepersoneel geen onnodige tijd verliest. Wij zagen het in het verleden gebeuren dat elke week de productie, zónder weekendploeg, één uur voorbereiding nodig had om tenslotte in gang te kunnen schieten. Een productieuur, dat daardoor verloren gaat kan zóveel geld kosten dat het loont om een weekendwerker dit voorbereidend werk te laten doen. Want in dat éne uur "verloren voorbereidend werk" zit vaak een grotere productiekost verscholen dan in de werkkosten van een weekendwerker die dat verloren uur kan uitsluiten.
Het opstarten van een installatie is, na enige dagen van stilstand in het weekend, vaak een kritische zaak. Bepaalde processen, zoals het omroeren van zekere vloeistoffen en het rondpompen ervan, kunnen gedurende het weekend niet stilgelegd worden. Een voorbeeld daarvan is een verfcircuit waarin pigmenten met de verf meevloeien. Die pigmenten mogen namelijk nooit bezinken anders veroorzaken zij later verstoppingen. Dit kan gedurende het weekend weliswaar automatisch geregeld en zelfs bewaakt worden, maar als er niemand is om bijtijds in te grijpen als er in deze circuits iets fout loopt dan kost het optrommelen van personeel tijdens het weekend méér dan een vaste man, die altijd aanwezig is.
Dit geldt eveneens voor het veiligheidsaspect. Met een paar weekendmensen in uw bedrijf wordt tegelijk, tijdens de afwezigheid van het ander personeel, uw bedrijf bewaakt en worden ongewenste bezoekers afgeschrikt. Weliswaar beschikt U over een alarmsysteem, maar staan Uw bedrijfswagens niet buiten op de parking, buiten het bereik van dit alarmsysteem? En wat te doen als een buitenlandse vrachtwagenchauffeur midden in de nacht toekomt met belangrijke reserveonderdelen, terwijl er niemand bij machte is zijn vrachtwagen te lossen en de vrachtbrief af te tekenen? En wat, als er eens een brandje uitbreekt tijdens het weekend? Of Uw sprinklerinstallatie begint onverwachts te spuiten? Is Uw bedrijf dan onbewaakt dan liggen er tientallen tonnen bluswater over de vloer van uw productieëenheid te drijven vooraleer Uw veiligheidsingenieur, die van huis moet komen na een oproep door de (meestal externe) veiligheidscentrale, de nodige kranen een uur nadien kan afsluiten.
Heeft U trouwens al eens berekend wat het U kost als tijdens het weekend Uw compressorinstallatie uitvalt, of Uw verwarmingsketel? Zelfs al kan uw eigen weekendpersoneel daar niets aan herstellen -wegens gebrek aan onbekende onderdelen, bijvoorbeeld- dan nog zijn zij vaak op tijd om externe firma's op te roepen zodat Uw productie op maandagmorgen kan opstarten zoals gewoonlijk.
Kleine uitbreidingen van de installatie of modificaties ervan.. Stel: U moet een machine verplaatsen en ergens elders opnieuw aansluiten op het elektriciteitsnet. Een weekendman kan dat doen als hij een beetje technisch geschoold is en daarvoor het nodige ter hand is gesteld gedurende de week als voorbereiding op zijn werk. U hoeft geen buitenfirma aan te spreken voor dit werk. Het kan goed gaan met een buitenfirma, maar ook verkeerd, omdat die mensen Uw bedrijf niet kennen. Het is altijd beter een werk zelf uit te voeren, dan weet U ook wat er gedaan is en hoe het gebeurd is. Dat kan van het grootste belang zijn. Buitenfirma's komen immers niet altijd zo maar op een knip en ook zij verliezen soms ervaren personeel.
Het onderhoud.. U beschikt over een voortdurend werkend transportsysteem, maar U beseft waarschijnlijk niet hoeveel sleet dat daar op komt met de tijd. Lagers, kettingen, hijskranen, allerhande verstoppingen.. Ze moeten regelmatig geschat worden op hun slijtage en met moet ze smeren, reinigen, uitzuiveren of onderhouden. Doet U dat niet dan staat U ongetwijfeld productieverlies te wachten. Wij ondervonden het toen wij twee afdelingen vergeleken, de ene kreeg gedurende het weekend preventief onderhoud en de andere liet men draaien zoals het kwam, zonder preventief onderhoud. Viel er iets uit dan werd dit tijdens de productie wel gerepareerd. Toch viel op te merken dat de afdeling, die preventief onderhouden werd tijdens het weekend, een bezettingsgraad had die 15% hoger lag dan de andere. In reële kostprijs kan het zeker de moeite lonen om een paar goede weekendwerkers in dienst te hebben die preventief onderhoud uitvoeren. Is er in Uw machines een onderdeel dat hoorbaar "rammelt" tijdens de productie, laat dit dan nakijken tijdens het weekend door de weekendploeg. Het gebeurt immers dat U tijdens de eerste week nog geen hinder ondervindt van het "gerammel", maar dat U achteraf ontdekt dat iets belangrijks losgekomen is en moet vernieuwd of geborgd worden. Ik maakte het ooit zelfs eens mee dat een volautomatische magazijnkraan, bediend door een computer en in haar traject volkomen onbereikbaar gedurende de week, over een rail reed waarvan een hele serie bevestigingslassen waren doorgescheurd. Tijdens het weekend waren we in staat om dat te zien en we hebben dan ook terstond de onderhoudsingenieur opgebeld om te melden dat de rail van de kraan groot gevaar liep om los te komen, met alle gevolgen van dien. Het oog van de meester maakt het paard vet en dit was hier zeker het geval.
Kleine (en grote) olie- en waterlekken dichten, persluchtlekken opsporen (al dan niet met hypersonisch detectietoestel).. Het draagt allemaal bij tot het verminderen van Uw productiekosten en dit is een erg geschikt werk voor weekendmensen. In de week hebben Uw weektechnici daar vaak de tijd niet voor - of zelfs niet de gelegenheid. Sensoren worden vuil of gaan zelfs stuk.. Uw weektechnici vinden wel een noodoplossing, maar het blijft ook een noodoplossing. Op een dag brengt die "noodoplossing" wel eens schade teweeg en dan betreurt U het dat U niet vroeger ingegrepen hebt. Dààrvoor kan een weekendploeg de oplossing bieden! Bedenk steeds dat Uw installaties gedurende de week niet steeds "toegankelijk" zijn!!!
In een andere zin is een ervaren onderhoudsman vaak de beste geplaatste persoon om de "toegankelijkheid" van een installatie bij te sturen in nieuwe ontwerpen van nieuwe installaties of gebouwen. Ontwerpfirma's of studiebureau's houden daar vaak veel te weinig rekening mee en dat kost U achteraf geld en productieverlies. Uw installaties mogen er esthetisch uitzien, maar maak ze a.u.b. niet zó esthetisch dat Uw onderhoudspersoneel ze eerst helemaal moet afbreken alvorens er reparaties te kunnen aan verrichten. Als oudere vakman heb ik daar wel een kijk op!
Weekendploegen hebben een zeer veelzijdige taak. Hiervoor gebruikt U best onderhoudstechnici met een kijk op veelzijdige disciplines. Zij kunnen U vaak al lang van te voren waarschuwen voor komend onheil. Soms werken zij zelfs goedkoper dan servicepersoneel voor bepaalde machines of installaties. Ik maakte het mee dat een robotsupplier voorstelde om een bepaald onderdeel van een robot in zijn geheel te vervangen, kosten minstens 5000 euro's (in het jaar 1998!), wegens een verontrustend geluid dat uit een robotarm kwam. Wij onderzochten de zaak eens zelf en vonden een lagertje dat stuk was. We zijn dit onderdeel nog diezelfde namiddag gaan afhalen bij een zaak van mechanische onderdelen, kosten: 16 euros. Externe service is vaak tientallen keren duurder dan eigen personeel.
Hebt U het gevoel dat Uw bedrijf gedurende het weekend verandert in een "spookzaal"? Stel dan een weekendploeg aan! Diè kunt U ook in de weekenduren bereiken en tegelijk weet U meteen wat er in Uw bedrijf gedurende het weekend gebeurt! Een paar mensen is genoeg opdat U rustiger zoudt slapen als bedrijfsleider en ze doen heel wat meer dan U op het eerste zicht zoudt verwachten. Wij zagen het ontelbare keren gebeuren dat technici, die in de week operationeel zijn, hun taken uitbesteedden aan de weekendploeg.. Omdat deze mensen daar goede redenen voor hadden! Curatieve interventie gedurende de produktie-uren is niet altijd zo evident!
Mijn motto: voortdurend bewaken en voortdurend verbeteren van de installaties loont!!! Kleine oorzaken hebben vaak grote gevolgen en daar kunt U in het weekend wel wat tegen doen.
Het zou me te ver voeren om over mijn laatste 18 jaar als weekendtechnicus mijn hele werkboek hier te bespreken, maar ik ben er zeker van dat deze luttele beschouwingen hier over mijn werk wel tot nadenken kunnen stemmen bij sommige bedrijfsleiders.
Norbert Van Damme