Bordeelhouders

Belangrijke bronnen om bordeelhouders terug te vinden zijn:

• Beschikkingen van de burgemeester

• In de negentiende eeuw was het beroep van bordeelhouder en prostituee volgens de wet een legaal beroep. De regels (onderdeel van de politieverordeningen) omtrent de prostitutie werd door de overheid bij de gemeenten neergelegd. Zij bepaalden bijvoorbeeld waar bordelen kwamen te staan. De Burgemeester was verantwoordelijk voor de uitvoering van de regels. Als iemand een bordeel wilde openen dan moest de burgervader een vergunning afgeven. Ook kon hij een pand laten sluiten als er bijvoorbeeld een besmettelijke ziekte heerste binnen het bordeel of als ze zich niet aan de regels van de gemeente hielden. In de beschikkingen van de burgemeester wordt aangegeven wanneer de vergunning werden aangevraagd en of ze ook werden toegekend.

• Politieverordeningen

  • De regels die de gemeente aan de prostitutie oplegde werden vastgelegd in politieverordeningen. Om de 5 jaar werd nagegaan in hoeverre ze nog voldeden. Verordeningen staan vaak in een apart dossier bij de gemeentearchieven. Ze zijn ook wel terug te vinden in politiearchieven van een gemeenten.

• Middernachtzending

  • Deze christelijke actiegroep die in 1888/1889 in Haarlem ontstond, had als doel om de prostitutie in Nederland te bestrijden. In het maandblad van de vereniging: de Middernachtzendeling, wordt verslag van haar activiteiten in de diverse steden gegeven. Bij de Bibliotheken van de Universiteit van Amsterdam en de de Vrije Universiteit Amsterdam is het archief van het maandblad in te zien.

• Verslagen Arrondissementsrechtbank

  • Bordeelhouders kwamen wel eens met justitie in aanraking. Bij Haarlem zijn de indexen van de arrondissementsrechtbank online op naam ontsloten. De verslagen van de steden Den Bosch, Eindhoven, Breda, Leeuwarden, Heerenveen en Sneek zijn online ontsloten op het delikt.

  • Verslagen gemeenteraad

  • De verordeningen en wijzigingen van de regels werden besproken in de gemeenteraad. De verslagen kunnen dus ook interessante verwijzingen bevatten. Niet altijd werd het onderwerp geschikt bevonden om in de openbare verslagen weer te geven. Een blik in de geheime verslagen van de gemeente (die niet openbaar toegankelijk waren in die tijd) kunnen daarom ook interessante verwijzingen bevatten