Η παραδοσιακή φορεσιά αποτελεί ορόσημο και αντικατοπτρισμό της νεότερης Ελληνικής ιστορίας από την αρχή της επανάστασης του 1821 έως και σήμερα. Ακόμα και σήμερα, η παραδοσιακή ελληνική φορεσιά είναι έμβλημα της πορείας των 200 χρόνων της χώρας μας. Οι μεγάλοι ήρωες του Έθνους και οι πρωταγωνιστές της Ελληνικής ιστορίας είναι συνυφασμένοι στην συνείδηση του κάθε Έλληνα με παραδοσιακή ενδυμασία. Η νέα γενιά της Ελλάδας αναβιώνει την παράδοση μέσα από εκδηλώσεις και δράσεις που αφορούν την παραδοσιακή ενδυμασία.

Διατηρώντας με αυστηρό τρόπο τις παραδοσιακές μορφές των προγενέστερων γενεών οι ελληνικές φορεσιές διαφυλάσσουν συνειδητά την Ελληνική πολιτιστική κληρονομιά. Συνδέονται στενά με όλες τις εκφράσεις του λαϊκού πολιτισμού, τα ήθη, τα έθιμα, τα λαϊκά δίκαια, τους λαϊκούς χορούς, τα τραγούδια και την λαϊκή τέχνη. Η κατασκευή των υλικών της παραδοσιακής φορεσιάς, η υφαντή ή τεχνητή διακόσμηση και τα κοσμήματά της διατηρούν με θρησκευτική ευλάβεια τα παραδοσιακά στοιχεία καθώς αυτά εκφράζουν την αισθητική και τις καλλιτεχνικές αναζητήσεις του νεότερου Ελληνισμού. Τα στοιχεία που την αποτελούν έχουν τις καταβολές τους στην αρχαιότητα και το Βυζάντιο, προσαρμόζουν όμως εγχώρια ή ξένα σύγχρονα στοιχεία τα οποία μορφοποιούν την τελική παρουσίασή της. Στην παραδοσιακή φορεσιά μία ιδέα γίνεται σύμβολο. Έτσι που ένας σταυρός να συμβολίζει τη θρησκεία, ένα καράβι τη ζωή, ένα λουλούδι τη νεότητα, ένα περιστέρι την αγνότητα, ένα δέντρο τη μακροζωία καθώς και ένα χρώμα ή σχήμα συμβολίζουν κάποιες αξίες.

Κάθε ελληνική τοπική φορεσιά είναι ένα σύνολο ενδυμάτων, που χαρακτηρίζει μια ομάδα ανθρώπων που ζουν μέσα στον ελληνικό χώρο. Λειτουργεί όπως κάθε ενδυμασία: ντύνει και στολίζει το κορμί, και παρουσιάζει την όψη που επιθυμεί να δώσει εκείνος που την φορά στους τρίτους, παρέχοντας στον εαυτό του σιγουριά και άνεση. Μέσα στη συντηρητική και αυστηρή κοινωνία του χωριού και της μικρής πόλης, η σιγουριά και η άνεση επιτυγχάνονται με την ομοιομορφία που προσφέρει μια στολή. Η στολή βασίζεται στην παράδοση και στη συντηρητικότητα και διαφέρει ριζικά από τη μόδα που βασίζεται στην αλλαγή.

Στην επανάσταση του 1821 το ρούχο αυτό διαδόθηκε πολύ και αργότερα αποτέλεσε την αντρική εθνική ενδυμασία. Η αντίστοιχη γυναικεία ενδυμασία είχε ως βάση το ευρωπαϊκό φουστάνι, συνδυασμένο με στοιχεία της παραδοσιακής φορεσιάς. Η ελληνική εθνική ενδυμασία συνηθιζόταν σε ολόκληρη σχεδόν την ύπαιθρο χώρα και τα νησιά εκτός από τα μεγάλα αστικά κέντρα. αλλά οι ελληνικές φορεσιές εξακολουθούσαν να φοριούνται σε πολλές περιοχές εμφανίζοντας μια αρκετά πολύμορφη εικόνα από πολλά ιδιότυπα και χαρακτηριστικά υποδείγματα.

Κάθε τόπος, κάθε περιφέρεια της ελληνικής γης, συχνά ένα και δυο μονάχα χωριά, έχουν ιδιαίτερο τύπο γυναικείας ιδίως ενδυμασίας. Αλλά και κάθε νησί παρουσιάζει τις δικές του φορεσιές εντελώς διαφορετικές από τα γειτονικά νησιά και παράλια. Συχνά μάλιστα στο ίδιο βρίσκουμε πολλά είδη φορεσιάς σε ιδιόμορφο υπόδειγμα.

Οι ελληνικές φορεσιές διακρίνονται: Σε πεδινές-γεωργικές, ορεινές ποιμενικές, αστικές, νησιωτικές. Στην μεγαλύτερη κλίμακα του έθνους, η φορεσιά λειτουργεί ως στοιχείο της εθνικής ταυτότητας, ενισχύει την εθνική συνείδηση και ποτέ δε χάνει τη σφραγίδα της ελληνικής της καταγωγής. Τα κεντήματα αποτελούν ιδιαίτερη ομάδα της κεντητικής, που είναι ένας από τους βασικότερους κλάδους της ελληνικής λαϊκής τέχνης.

Τα ενδύματα εξαρτώνται πάντα από τα τοπικά υλικά και το εμπόριο (άστυ-ύπαιθρος, κατακτητές-υπόδουλοι). Οι τοπικές φορεσιές όπως εξελίχθηκαν από το Βυζαντινή Αυτοκρατορία και πέρα, δεν έχουν καμιά σχέση με τα αρχαιοελληνικά ενδύματα. Η ουσιαστική διαφορά από το αρχαιοελληνικό, με δωρική την προέλευση, ένδυμα στο μεταβυζαντινό δημιουργείται από τη φορά του στημονιού του υφάσματος πάνω στο κορμί. Τα ενδύματα αυτά είχαν το φάρδος του υφάσματος για μάκρος και, κατά βάση, ήταν άκοπα, ενώ τα μεταβυζαντινά ενδύματα έχουν το μήκος του υφάσματος για μάκρος και σχηματίζονται από τη συρραφή πολλών κομματιών υφάσματος. Οι ελληνικές φορεσιές έχουν τολμηρούς χρωματικούς συνδυασμούς και παρουσιάζουν συχνά μεγάλη φαντασία στον τρόπο πού φοριούνται τα διάφορα τμήματα τους και στα χίλια δύο στολίδια πού τις ποικίλλουν. Σημαντικές αλλαγές στις γυναικείες φορεσιές επέφερε η μακρά περίοδος της Τουρκοκρατίας και η έλλειψη οικονομικών πόρων και πρώτων υλών που αυτή επέφερε. Oι παραδοσιακές ελληνικές φορεσιές αποτελούν συνέχεια της βυζαντινής ενδυμασίας, αλλά έχουν δεχτεί επιδράσεις τόσο από την Ανατολή όσο και από τη Δύση.

Oι γυναίκες φορούσαν ως βασικό ρούχο ένα μακρύ πουκάμισο. Πάνω από αυτό φορούσαν είτε το καβάδι, ένα μακρύ, λινό ή μεταξωτό, φόρεμα με μανίκια, ανοιχτό μπροστά, είτε το σιγκούνι, ένα ολόμαλλο ρούχο, επίσης ανοιχτό μπροστά αλλά χωρίς μανίκια, που προτιμούσαν στις περιοχές με πιο ψυχρό κλίμα. Σε νησιά και σε παράλιες περιοχές συνηθιζόταν το φουστάνι, που προερχόταν από τα φορέματα των γυναικών της Δυτικής Ευρώπης. Σε γενικές γραμμές, οι γυναικείες φορεσιές ήταν πολύχρωμες και στολισμένες με πολλά κεντήματα.

Αντίθετα, τα αντρικά ενδύματα είχαν πιο απλή διακόσμηση και περιορισμένο χρωματολόγιο. Κύριο αντρικό ένδυμα ήταν το κοντό πουκάμισο, που φοριόταν με μεγάλες πλεκτές λευκές κάλτσες ή με παντελόνι. Στα νησιά και στα παράλια συνήθιζαν τη βράκα, ένα φουφουλωτό παντελόνι. Oι πολεμιστές φορούσαν τη φουστανέλα, μια πολύπτυχη μακριά φούστα.

Oι ελληνικές παραδοσιακές ενδυμασίες, όπως και κάθε άλλη μορφή ενδυμασίας του παρελθόντος, αποτελούν ένα σημαντικό στοιχείο της πολιτισμικής κληρονομιάς. Είναι δημιουργήματα με καλλιτεχνική αξία και συγχρόνως φανερώνουν πολλά για την ιστορία, την κοινωνία και τον πολιτισμό της εποχής τους.