Iedereen heeft met architectuur te maken. Of het nu om je eigen woning gaat of het gemeentehuis waar je iets moet regelen: iemand heeft de vorm van dat gebouw bedacht. Die mensen noemen we architecten.
Architecten werken ten dienste van andere mensen. Ze doen dat op grond van persoonlijke opvattingen over het leven van de mens en dat roept vragen op die in de filosofie tot de ethiek worden gerekend.
Een gebouw is zichtbaar en de mensen die het zien kunnen daarover een mening hebben; ze kunnen het mooi of lelijk vinden. Dat zijn kwesties die in de filosofische discipline esthetica worden besproken.
Gebouwde objecten hebben ook bepaalde materiële eigenschappen. Het is prettig als ze zo stevig gebouwd zijn dat ze niet instorten en dat ze zo doordacht zijn ontworpen dat ze voldoen aan het gebruiksdoel: ze moeten functioneel en gebruiksvriendelijk zijn.

Wat hierboven staat is in de eerste eeuw voor Christus door de Romeinse ingenieur en architect Vitruvius samengevat met de woorden firmitas, utilitas en venustas (stevigheid, gebruiksvriendelijkheid en schoonheid). Architectuur heeft, ook op theoretisch gebied, een lange geschiedenis.

Ik ga niet die lange geschiedenis vertellen; ik begin met de architectuur rond 1800 en eindig in de eenentwintigste eeuw. Die periode behandel ik chronologisch aan de hand van de vele bouwstijlen, de belangrijkste technieken en enkele vooraanstaande architecten en theoretici. Tussendoor stel ik de bovengenoemde filosofische (of theoretische) problemen aan de orde.

Zoals altijd kies ik voor de collegevorm, een lezing aan de hand van geprojecteerde afbeeldingen. Zowel de tekst als de afbeeldingen (een PowerPoint presentatie) worden kort na elk college via e-mail naar de deelnemers gestuurd.

De onderwerpen die ik ga behandelen zijn:

De negentiende eeuw
Drie negentiende-eeuwse architecten (Schinkel, Semper, Viollet-le-Duc)
Nieuwe kunst (Wiener Secession, Jugendstil, Art Nouveau, Art Deco)
Frank Lloyd Wright
Architectuur een kunst?
Rationalisme
Functionalisme
Functionalisme en schoonheid
Modernisme
De Internationale Stijl
Ethiek en esthetiek
Le Corbusier
Brutalisme
De 'ismen'
Philip Johnson
De eenentwintigste eeuw
Organische architectuur

Er zijn acht colleges gepland, elk van twee uur (met een pauze). De data zijn 2, 9, 16 en 30 oktober, en 6, 13, 20 en 27 november 2025, telkens een donderdagmiddag van 14.00 tot 16.00 uur in de grote zaal van het DWK-gebouw, Leeuwerikstraat 19 in Zutphen.

Als u zich wilt aanmelden voor deze cursus, moet u dat doen via de website van Gilde Zutphen.