Nghi thức rước Dâu

Mỗi vùng, Miền có những nghi thức khác nhau nhưng nhìn chung cũng không thay đổi nhiều, dưới đây là trình tự một buổi lễ rước dâu ở TP. HCM

Trong lễ hỏi trước đó hai họ đã bàn bạc kỹ ngày giờ đón dâu, lễ vật, ngay cả những chi tiếc nhỏ nhặt nhất như chổ đậu xe, chổ cho nhà trai ổn định...

Lễ vật:

Khay trầu rượu có đủ nhạo và ly

Đôi đèn cầy hình long phụng

Trầu cau theo yêu cầu nhà gái nhưng số lượng phải chẵn

Nữ trang cho cô dâu (đôi bông, nhẫn nhất định phải có, ngoài ra có thể thêm dây chuyền, vòng, lắc...)

Tiền nạp tài (tiền nát)

Một cặp rượu

Một cặp trà song hỉ

Hai hộp bánh

Trái cây

Lợn sữa quay và xôi gấc (không bắt buộc, nếu gia đình khá giả có thể thêm vào)

Bánh xu xê (phu thê)

Đối với người miền Bắc, lễ vật thường là mâm trầu cau, trà mạn, mứt sen, hồng, thuốc lá bánh cốm hay bánh xu xê và một số tiền mặt. Người miền Trung lễ vật có thêm bánh quế

Dẫn lễ

Đến nhà gái gồm vị chủ hôn, bố mẹ và chàng rể tương lai và một số thanh niên bưng lễ vật (nhà trai bưng bao nhiêu quả, nhà gái có bấy nhiêu người đón quả). Nếu lễ vật bao gồm cả lợn quay thì người bưng lợn quay sẽ theo sau đoàn người bưng mâm quả. Sau cùng sẽ là họ hàng hay bạn thân. Thường đoàn nhà trai đến nhà gái khoảng 10-12 người.

Chuẩn bị

Trước giờ lên đường đi rước dâu ít nhất 15' mọi thành viên đều phải sẳn sàng. Ở bàn thờ tổ tiên, Bố, Mẹ và chú Rể làm lễ để cầu mong mọi điều may mắn trong ngày trọng đại. Mẹ chú rễ kiểm tra lại các mâm quả..ông đại diện kiểm tra khai trầu rượu rồi trao những mâm lễ vật cho các chàng trai.

Lên đường

Ông đại diện đi đầu, anh phụ rể bưng khai trầu rượu(người Huế có thêm hai bé trai, gái cầm lồng đèn) tới chú rể, Bố, Mẹ, các chàng trai bê quả rồi tới bà con đi họ, mọi người đi thành hàng một dài trật tự cho đám rước long trọng, đẹp mắt..Ở đoàn xe rước dâu, anh phụ rể mở cửa xe hoa cho chú rể rồi ngồi chung ở băng sau(lượt đi), ông đại diện có thể ngồi cùng xe với chú rể ở phía trước.

Nhập gia

Vẩn theo đội hình như lúc đầu, đoàn rước dâu tiến vào cổng hoa nhà gái (chú rể trên đường đi luôn liên lạc với cô dâu cho họ gái chuẩn bị). Ông đại diện nhà trai cùng anh phụ rể tiến lên trước để làm thủ tục xin giờ, (đoàn rước dâu từ chú rể ở lại đợi bên ngoài) đại diện nhà gái đón ở cổng hoa, hai ông đại diện bắt tay nhau rồi vào trong làm lễ. Anh phụ rể rót hai chung rượu xong lui ra đứng một bên, đại diện nhà trai nâng rượu mời đại diện nhà gái, mở lời xin nhập gia..

Các cô gái rước quả bên họ gái đứng thành hàng ở cổng hoa, các chàng trai bê quả tiến lên đứng đối diện (thành chữ V để quay phim, chụp hình không bị che khuất) họ nhà trai tiến vào giửa dàn chào là các chàng trai, cô gái, chú rễ dừng lại ở cổng hoa chứng kiến trao quả(quả trao thấp không quá cao làm che mặt mọi người)

Họ nhà gái mời nhà trai vào nhà, các cô gái mang các mâm lễ vật đặt trước bàn thờ gia tiên (thường họ gái đã chuẩn bị trước hàng ghế để dặt quả). Chủ hôn nhà trai phát biểu, trình lễ, họ gái đáp lời nhận lễ vật, nữ trang, nhiều vùng ở miền Nam họ trai có thêm lễ vật là áo dài cho cô dâu mặc làm lễ, mẹ chú rễ sẽ trao áo cho mẹ cô dâu lúc này để mặc ra làm lễ. Đại diện họ trai mở khăn đỏ phủ lễ vật, nắp quả, (quả Trầu Cau chừa lại cho cô dâu chú rễ), lễ vật tượng trưng được xếp lên bàn thờ ngay sau đó. Nhà gái cho cô dâu ra trình diện. Mẹ cô dâu(có thể Dì hoặc Chị) dắt tay Cô Dâu ra chào hai họ, đặt bàn tay Cô Dâu lên tay chú Rễ họ trao hoa cho nhau sau đó.

Lễ trao nhẫn cưới

Mẹ Cô Dâu là người đầu tiên tiến hành nghi thức, bà tháo đôi bông tai thời con gái của cô Dâu ra rồi nhường lại cho mẹ chú Rễ.

Bông tai trước rồi lần lượt tới các thứ khác, đôi nhẫn cưới sau cùng dành riêng cho đôi trẻ, chú Rễ trao nhẫn trước rồi tới Cô Dâu...

Lễ gia tiên

Lễ lên đèn do bố mẹ của cô Dâu(có thể do trưởng tộc hoặc người thân trong họ thành đạt, một vợ một chồng, gia dình hạnh phúc). Bố mẹ cô Dâu thắp hương để chú rể và cô dâu cúng lễ gia tiên. Chú rể vào lễ bàn thờ gia tiên nhà vợ bốn lễ, rồi sau đó cô dâu cũng lễ theo. Ngày nay cô dâu chú rể cùng lể một lượt theo nghi thức chú rể "bái gối" và cô dâu ngồi bệt, mỗi lần chú rể bái cô dâu chờ động tác cho nhịp nhàng.

Lễ mừng

Lễ gia tiên xong hai vợ chồng phải ra lễ mừng cha mẹ vợ. Hai vợ chồng mới lạy cha mẹ ngay liền trước bàn thờ gia tiên, thường được cha mẹ miễn thủ tục này để tỏ lòng thương yêu rộng lượng, chỉ nhận miếng Trầu từ con gái và ly rượu từ chàng Rễ. Ý nghĩa của việc mừng cha mẹ vợ để tạ ơn công nuôi dưỡng vợ mình, còn cô dâu lễ mừng cũng có ý nghĩa tạ ơn công cha mẹ tác thành lương duyên giai ngẫu cho mình. Khi chú rể lễ mừng, Thường cha mẹ cho tiền hoặc vàng , bạc, người phụ rể sẽ nhận hộ chú rể. Ngày nay tập tục này có nhiều thay đổi trong lễ này, cha mẹ không cho tiền. Nếu cho tiền thì cho cô dâu trong đêm nhóm họ trước ngày vu quy, tại buổi lễ có thể người cha vợ quyết định cho lại vợ chồng mới số "tiền đồng" hay "tiền chợ" mà họ đằng trai trao cho đằng gái khi trình lễ vật. Bà mẹ vợ cũng nhân dịp này cho con gái một vài món nữ trang có ngụ ý rằng đây là của riêng con gái do bà mẹ tằn tiện để dành cho chị được phép dùng trong cơn nguy cấp để hộ thân. Sau khi chàng rể làm đủ mọi nghi thức rồi, nhà gái mời nhà trai uống nước, ăn trầu và hai họ chúc tụng cho cô dâu chú rể những điều tốt lành.

Thường nhà gái làm cổ mời nhà trai, ngày nay theo khuôn phép gia đình nền nếp chú rể và cô dâu không ngồi vào bàn trong tiệc đãi, mà phải đưa nhau đến từng bàn mời khách khứa đôi bên mà cũng là dịp để nhận biệt rõ những người thân thuộc. Họ nhà trai ngồi lại nhà gái cho đến lúc được giờ tốt, giờ hoàng đạo, cụ già chủ hôn xin với nhà gái cho rước dâu. Cô dâu lúc đó y phục chỉnh tề trang điểm với đủ đồ nữ trang của mình cùng đồ dẫn cưới trước , đựng trong gương phủ nhiễu điều. Họ nhà gái có một số người theo cô dâu, trong đó có cô phụ dâu. Cô phụ dâu được lựa trong số những thiếu nữ chưa lập gia đình cũng như phụ rể là những người chưa vợ, đây là dịp giới thiệu những trai gái có thể tiếp nối kết duyên.

Cô Dâu, chú Rễ đi đầu, anh phụ Rể bê khai trầu rượu, cô phụ dâu xách va li vật dụng hồi môn của cô dâu đi phía sau, hai họ nối đuôi tiến dần ra cổng hoa. Các chàng trai. cô gái dứng chờ ở cổng hoa, trên tay các cô gái là các quả lễ vật đã được chuẩn bị để "Lại Quả" (thông thường các lễ vật trong quả nhà trai mang qua giờ đây được nhà gái chia phân nửa).

Ngày xưa ông chủ hôn lại dẫn đầu đám rước dâu, đốt nhang (hương) trước khi đám rước lên đường. Ði theo cụ già cầm hương là hai họ nhà trai nhà gái. Việc câm hương này, nhiều người giải thích rằng để vị thần chủ về hôn lễ chứng. Nhưng có người cho rằng là để đốt vía những kẻ xấu mồm xấu miệng quở mắng khi đám cưới đi qua.

Ngày nay để việc chụp ảnh quay phim thuận tiện cô Dâu chú Rể là người đi đầu đám rước. Tuỳ theo tục lệ của từng địa phương, có nơi cha mẹ chàng rể không đi mà để chú rể đi cùng với ông tộc trưởng đảm nhiệm chủ hôn. Ờ miền Bắc và miền Trung khi đi rước dâu cha mẹ cô dâu cũng không đi, vì để tránh nổi buồn chia cách nên phải nhờ người thân tộc đi thay mình. Nhưng ở miền Nam do lối suy nghĩ phóng khoáng hơn nên cả hai gia đình thông gia đều tham dự rước, họ hãnh diện về sự tồn tại đủ đôi của bậc cha mẹ trong ngày cưới của con

Cô dâu vào làm lễ gia tiên nhà chồng

Bố mẹ chú Rễ đứng đón trước cổng hoa khi đám rước vừa tới, bà mẹ dắt tay con dâu nhập gia trong lúc ông bố bắt tay đón Xui Gia ở cổng, Cô dâu lễ mừng cha mẹ chồng cũng như chàng rể đã lễ mừng bố mẹ vợ, nếu ông bà của chồng còn sống phải lễ mừng ông bà trước khi mừng bố mẹ chồng. Ông bà cũng như bố mẹ chồng nhận lễ của cô dâu đều tặng cô dâu món quà, thường là tiền hoặc đồ nữ trang. Một vài địa phương sau lễ gia tiên ông bà và bố mẹ chồng, cô dâu chú rể cũng lễ mừng cả chú bác cô dì. Những người này đáp lễ thường có quà tặng cho đôi vợ chồng mới cưới. Kế đến đôi tân hôn làm lễ bái tơ hồng ( lễ này ngày nay rất ít duy trì). Cử hành xong các nghi lễ, cô dâu được đưa vào phòng cưới, ngồi lên chiếc giường cưới do một người tốt vía trải sẵn. Sau lễ thành hôn hai hay bốn ngày, đôi vợ chồng mới mang theo lễ vật (thường là gà trống thiến, xôi, rượu, trái cây...) để tạ gia tiên gọi là lễ lại mặt.