เครื่องจักรกลงานดิน

การทำงานดิน (Earth moving) มักจะใช้เครื่องจักรกลหนักที่มีค่าลงทุนค่อนข้างสูง และมีการทำงานดินซ้ำกันเป็นวงรอบ (Cycle) ก่อให้เกิดค่าใช้จ่ายดำเนินงานที่สูงมาก ทั้งค่าพลังงาน ค่าซ่อมบำรุงรักษา และค่าอะไหล่ เป็นต้น

เครื่องจักรบางชนิดอาจจะทำงานในลักษณะเดียว เช่น งานขุด ตัก เจาะ ไถคราด ปรับเกลี่ย ขนถ่ายลำเลียง หรือบดอัด แต่บางชนิดจะทำได้หลากหลาย ทั้งงานขุดและตัก หรือทั้งขุดและขนได้ในตัวเอง

การเลือกประเภทและขนาดของเครื่องจักรกลงานดินที่เหมาะสมจะเริ่มจากข้อกำหนดของงานดิน ปริมาณงาน งบประมาณ และระยะเวลาที่ต้องแล้วเสร็จ ทำให้จะต้องคำนึงถึง่ลักษณะพื้นฐานและลักษณะเฉพาะของเครื่องจักรกลที่จะนำมาใช้ ขีดความสามารถ เทคนิคการใช้งานอย่างถูกต้องและมีความปลอดภัย เพื่อให้ทำงานดินสำเร็จตามเป้าหมาย เครื่องจักรมีอายุใช้งานได้นาน ลดการซ่อมบำรุง และประหยัดค่าใช้จ่าย

งานดิน

งานสำหรับเครื่องจักรกลงานดิน ประกอบด้วย

• • งานปรับสภาพพื้นที่ (Land clearing)

  • งานขุดดัน (Dozing)

  • งานไถคราด (Ripping)

  • งานขุดคู (Trenching)

  • งานถมดิน (Embankment/Backfilling)

  • งานบดอัด (Compaction)

  • งานปรับเกลี่ยพื้นผิว (Grading)

  • งานสร้างทาง (Road construction)

  • งานขุดบ่อหรือขุดลดระดับ (Cellar excavation)

  • งานเจาะรูระเบิดและระเบิด

  • งานพัฒนาอุโมงค์

  • งานตัก (Loading)

  • งานกองดินและกองสต็อก (Dumping and Stockpiling)

  • งานขนลำเลียง (Hauling)

องค์ประกอบของเครื่องจักรกลงานดิน

เครื่องจักรกลงานดินที่เคลื่อนที่ในตัว มีองค์ประกอบหลักดังนี้

• 1. โครงสร้างตัวรถ (Structure) เป็นส่วนตัวรถที่รับน้ำหนัก และรับแรงในขณะทำงาน

  2. ระบบช่วงล่าง (Undercarriage) มี 2 ระบบคือ ฐานล้อยาง (Rubber-tire mounting) และฐานสายพานตีนตะขาบ (Crawler/Track mounting)

  3. เครื่องต้นกำลัง (Power unit) เป็นส่วนที่ให้กำลังงาน เช่น เครื่องยนต์ดีเซล มอเตอร์ไฟฟ้า เครื่องอัดลม ระบบไฮโดรลิก

  4. ระบบส่งกำลัง (Transmission) เช่น คลัทช์ เฟืองทด เพลา

  5. ระบบควบคุมการขับ (Steering system) และเบรก (Brake)

  6. อุปกรณ์ทำงานดิน (Attachments) เช่น อุปกรณ์ขุด ตัก ดันดิน เป็นต้น

เป้าหมายของการเลือกเครื่องจักรกล

การเลือกใช้เครื่องจักรกลที่เหมาะสม สอดคล้องกับชนิดของงาน มีเป้าหมายเพื่อ

• • ได้ผลผลิตตามเป้าหมาย

  • สอดคล้องกับการทำงานของเครื่องจักรอื่น (Matching factors)

  • มีประสิทธิภาพ (Efficiency) ความคล่องตัว (Flexibility) และความเชื่อมั่น (Reliability)

  • มีความปลอดภัยต่อคนทำงาน

  • ลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม

  • ค่าใช้จ่ายต่อหน่วยไม่สูง

การพิจารณาเลือกเครื่องจักร

การเลือกใช้เครื่องจักรให้ตรงกับประเภทของงานดิน จะต้องพิจารณา

• • ความยากง่ายในการขุด (Diggability)

  • ความสามารถในการขุดคัดแยก (Selective mining) ประเภทของดิน หิน หรือ แร่

  • อัตราการผลิตของเครื่องจักร (Production rate)

  • ค่าใช้จ่ายลงทุนและค่าดำเนินงาน

  • โครงสร้างทางธรณีวิทยา

  • ความคล่องตัวในการปรับเปลี่ยนการทำงาน (Flexibility)

  • การซ่อมบำรุงรักษา

คุณลักษณะของเครื่องจักรกลงานดิน

เมื่อจะตัดสินใจเลือกซื้อเครื่องจักรกลงานดิน จะต้องพิจารณาสิ่งต่อไปนี้

• • อัตราผลผลิตที่ได้ (Capacity, Cycle time)

  • อายุการใช้งานตามสภาพงาน

  • ความสอดคล้องกับเครื่องจักรกลอื่น ที่ต้องทำงานร่วมกัน เช่น รถขุด-รถบรรทุก

  • ความสอดคล้องกับสภาพงาน เช่น สภาพการรับน้ำหนักของพื้น ความลาด ขนาดพื้นที่ ภูมิอากาศ

  • ความคล่องตัวในการปรับเปลี่ยนวิธีทำงาน

  • เครื่องต้นกำลัง (Diesel/Electric) และพลังงานที่นำมาใช้

  • ระบบขับ(Mechanical/Electrical/Hydraulic)

  • เงื่อนไขการดูแลบำรุงรักษา การสั่งซื้ออะไหล่

  • ค่าใช้จ่ายลงทุนและค่าดำเนินงาน