Geastrum lageniforme

• Geastrum lageniforme - Vittadini - Mem. Accad. Torino 5: 16 (1842)

De Slanke aardster is een kleine tot middelgrote, over het algemeen zeer lichtgekleurde (vaak bijna witte) aardster met een ongesteeld bolletje. Het bolletje zit in een verdieping van de slippenkrans en heeft een gewimperde, vaak hoog kegelvormige mondzone met hof en ringvoor. De 6-10 slippen zijn meestal opvallend slank en lopen uit in een lange punt. De onderzijde der slippen heeft geen vastgegroeide aarde en is vlekkerig geelbruin tot licht vuilbruin en glad. De zwamvloklaag is zeer dun. Ongeopende vruchtlichamen groeien bovengronds en zijn slank (hoog uitgetrokken) uivormig,12-20 mm breed, vlekkerig licht bruin en zonder vastgegroeide aarde. 

De Slanke en de Viltige aardster (G. saccatum) zijn lastig van elkaar te onderscheiden. Het meest constante verschil is de zwamvloklaag die bij de Viltige aardster egaal oker- tot geelbruin is en relatief dik. Het in de literatuur genoemde verschil in de hyfen van de zwamvloklaag is in de praktijk vaak niet goed te bestuderen. Mogelijk vormen de sporenmaten wel een bruikbaar kenmerk: gemiddeld 3,0 µm excl. ornamentatie bij de Slanke aardster en 3,5 µm bij de Viltige aardster. Een deel van de waarnemingen van de Slanke aardster in Verspreidingsatlas heeft zeer waarschijnlijk betrekking op de Viltige aardster.

Leo Jalink, 2019  CC-BY-SA 3.0

De Slanke aardster (Geastrum lageniforme) staat vooral in oude hoog opgaande loofbossen op droge tot matig vochtige, humusrijke, kalkarme (of diep ontkalkte) zandige of lemige bodem. De ecologie in Nederland is mede door verwarring met de Viltige aardster (G. saccatum) nog onvoldoende bekend, maar de soort is relatief vaak bij Robinia gevonden. In het buitenland komt de soort o.a. voor in droge Robinia-bossen en droge mediterrane vegetaties.

De Slanke aardster is zeer zeldzaam in Nederland. De zeldzaamheid en verspreiding zijn door verwarring met de Viltige aardster onvoldoende bekend. De Slanke aardster is niet bekend uit België en heeft in Europa hoofdzakelijk een zuidelijke (mediterrane) verspreiding en bereikt in Engeland, Nederland, Duitsland en Polen haar noordgrens.

Leo Jalink, 2019  CC-BY-SA 3.0

• Hansen L. & H. Knudsen (1997) - Nordic Macromycetes, Vol. 3:  342

• Jalink, Leo M (1995) - De aardsterren van Nederland en België. Coolia 38 Supplement

• Kelderman, P.H. (1996) - Aardsterren en Gesteelde stuifzwammen in Limburg. Natuurhistorisch maandblad 86(10): 235-249

• Læssøe, T.; J.H. Petersen; T.G. Frøslev & J.Heilmann-Clausen (2024) – Key to star-shaped gastromycetes (Astraeus, Geastrum and Myriostoma). Keys to the fungi of temperate Europe

• NMV (?) - Veldgids zeereep: Aardsterren (Geastrum en Myriostoma) online

• Wertwijn, J.W. (?) - Determinatietabel aardster-achtigen voor natuurgidsen.  Natuur in en om Diemen

• Fricke, S. & H-H. Handke (1961) -Untersuchungen zur 0ffnungsweise der Geastraceen-Fruchtkörper. Zeitschrift für Pilzkunde 27: 113-122

• Jeppson, M., Nilsson, R.H. & Larsson, E. (2013) - European earthstars in Geastraceae (Geastrales, Phallomycetidae) – a systematic approach using morphology and molecular sequence data. Systematics and Biodiversity 11(4): 437-465

• Jülich (1984) - Nichtblätterpize, Gallertpilze und Bauchpilze: 481

• Keizer (1998) - Geïllustreerde Paddenstoelenencyclopedie: 145

• Kelderman, P.H. - Hoe is het anno 2010 met de aardsterren in Limburg gesteld. Natuurhistorisch maandblad 2010 99-10 blz. 217-225

• Knijnsberg, L. (2013) - Aardsterren in de duinen van Kennemerland. tussen Duin & Dijk - Natuur in Noord-Holland 12(3): 12-15

• Læssøe & Petersen 2019)Fungi Temperate Europe 2: 1248 (alleen vermelding)

• Piętka, J. & A. Kujawa (2012) - A New Location for Geastrum lageniforme Vittad. in Poland. Polish Journal of Environmental Studies 21(6): 1791-1795