Roodsteelfluweelboleet

Fungi - Dikarya - Basidiomycota - Agaricomycotina - Agaricomycetes - Agaricomycetidae - Boletales - Boletaceae - Xerocomellus - Xerocomellus chrysenteron

Xerocomellus chrysenteron

(Bull.) Šutara, Czech Mycology 60 (1): 49 (2008)

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie*

De Roodsteelfluweelboleet (Xerocomellus chrysenteron) is een eetbare paddenstoel uit de familie Boletaceae. De soort wordt gekenmerkt door een relatief donkere hoed met rood vlees tussen de barsten op de hoed, en niet blauw verkleurend vlees. Hij is geassocieerd met naaldbomen en soms ook met beuk (Fagus sylvatica). De hoed heeft een diameter van 5 tot 7 cm en is licht gewelfd. Hij is roodachtig bruin met een olijfkleurige waas. De hoed is in een typisch patroon gebarsten, waardoor het lichtroze vlees zichtbaar wordt. Het oppervlak is fluwelig of viltig. De steel heeft een hoogte van 6 tot 8 cm en een dikte van 1 cm. De steel heeft rode schilfers op een gelige achtergrond, vooral in het onderste gedeelte. Het wordt niet blauw wanneer deze wordt gesneden of gekneusd. De buisjes zijn bij jonge exemplaren geelachtig en worden later olijfgeel. Ze zijn wijd en zijn bevestigd aan de steel. Als er druk op wordt uitgeoefend, worden ze zelfs bij jonge exemplaren groenblauw. Onder de cuticula is het vlees roze. Verder is het geelachtig en in de steel roodachtig. Het vruchtvlees wordt bij het snijden nauwelijks blauw, soms vaag over de buisjes en in de punt van de steel. Met de leeftijd wordt het snel zacht. De geur is onbeduidend en de smaak is zuur. De sporenprint is olijfbruin. De sporen zijn glad, elliptisch, met een deukje boven de apiculus, met iets verdikte wand die bruin kleurt in water of ammonia. De sporenmaat is 9,0-13,5 × 4,0-6,5 µm met een Q-getal van 2,3-3,5 en Q-avg van 2,6-2,9. De hoedhuid is een trichoderm met geincrusteerd hyfen en de eindcellen van 20 μm. Het is een ectomycorrhizapartner van naald- en loofbomen (Den, Eik, Beuk) op matig voedselrijke, humeuze bodems. De verspreiding in Nederland is onduidelijk, want onder de noemer X. chrysenteron zijn er talrijke misidentificties. Waarschijnlijk is de echte Roodstelige fluweelboleet in Nederland zeldzaam, mogelijk beperkt tot dennenbossen. Wijd verbreid in naaldbossen in Europa, met voorkeur voor plekken met een mild klimaat, in ongestoorde habitats, zelden ook bij Beuk in montane gebieden. De meeste meldingen van de Roodstelige fluweelboleet gaan terug op de Blozende fluweelboleet (Hortiboletus engelii) of de Blauwvlekkende fluweelboleet (Xerocomellus cisalpinus), die meestal bij loofbomen groeien en beide duidelijk blauw verkleurend vlees bezitten. Ook bestaat er verwarring met de Purperbruine fluweelboleet (X. pruinatus), die echter een niet of zelden openbarstend hoedoppervlak heeft, en gelig vlees in de steel, dat meestal duidelijk blauw verkleurt.

*Dit artikel maakt gebruik van materiaal uit het Wikipedia-artikel "Roodsteelfluweelboleet", uitgebracht onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen License 3.0. Er is misschien inhoud weggelaten uit het origineel maar er is geen inhoud gewijzigd of toegevoegd.

Synoniemen

Boletus cupreus - Schaeffer - Fungorum qui in Bavaria et Palatinatu circa Ratisbonam nascuntur Icones 4: 86, t. 133 (1774)
Boletus chrysenteron - Bulliard - Herbier de la France 11: t. 490:3 (1791)
Boletus subtomentosus var. cupreus - (Schaeffer) Persoon - Observationes mycologicae 2: 10 (1800)
Versipellis chrysenteron - (Bulliard) Quélet - Enchiridion Fungorum in Europa media et praesertim in Gallia Vigentium: 157 (1886)
Xerocomus chrysenteron - (Bulliard) Quélet - Flore mycologique de la France et des pays limitrophes: 418 (1888)
Suillus chrysenteron - (Bulliard) Kuntze - Revisio generum plantarum 3 (3): 535 (1898)
Suillus chrysenteron var. chrysenteron - (Bulliard) Kuntze - Revisio generum plantarum 3 (3): 535 (1898)
Xerocomellus chrysenteron - (Bulliard) Šutara - Czech Mycology 60 (1): 49 (2008)

Taxonomie & herkenning

De Roodstelige fluweelboleet gold tot nu toe in ons land als een van de meest algemene en vaakst gemelde fluweelboleten. De interpretatie van deze soort moet worden herzien. Deze fluweelboleet is volgens Ladurner & Simonini (2003) gekenmerkt door een relatief donkere hoed met rood vlees tussen de barsten op de hoed, en niet blauw verkleurend vlees. Microscopisch is de soort gekarakteriseerd door gladde sporen en relatief brede hoedhuidelementen. Hij is geassocieerd met naaldbomen en soms ook met Beuk. Als zodanig is het een soort die in Nederland beslist niet algemeen is. De meeste meldingen van de Roodstelige fluweelboleet gaan terug op de Blozende of de Blauwvlekkende fluweelboleet (resp. X. engelii en X. cisalpinus), die meestal bij loofbomen groeien en beide duidelijk blauw verkleurend vlees bezitten. Ook bestaat er verwarring met de Purperbruine fluweelboleet, X. pruinatus, die echter een niet of zelden openbarstend hoedoppervlak heeft, en gelig vlees in de steel, dat meestal duidelijk blauw verkleurt.

Machiel Noordeloos, 2021 CC-BY-SA 3.0

(bron: NMV Verspreidingsatlas Paddenstoelen, (zie onder links)

Ecologie & verspreiding

Ectomycorrhizapartner van naald- en loofbomen (Den, Eik, Beuk) op matig voedselrijke, humeuze bodems. De verspreiding in Nederland is onduidelijk, want onder de noemer X. chrysenteron zijn er talrijke misidentificties. Waarschijnlijk is de echte Roodstelige fluweelboleet in Nederland zeldzaam, mogelijk beperkt tot dennenbossen. Wijd verbreid in naaldbossen in Europa, met voorkeur voor plekken met een mild klimaat, in ongestoorde habitats, zelden ook bij Beuk in montane gebieden.

Machiel Noordeloos, 2021 CC-BY-SA 3.0

(bron: NMV Verspreidingsatlas Paddenstoelen, (zie onder links)

Sleutel(s)

DeCeuninck, L. (2020) - Veldsleutel ‘Boletales’ met macroscopische en microscopische kenmerken gebaseerd op de determinatiesleutel van Flora Agaricina Neerlandica, Vol. 7, deel Boletales (M.E. Noordeloos et al., 2018). Eigen uitgave (Xerocomus soms als Xerocomellus)
Hills, A.E. (2009) - The genus Xerocomus - Apersonal view, with akeytotheBritish species. Field mycology 9-3: 77-96
Houben, M. (2010) - Een alternatieve sleutel voor de Fluweelboleten (Xerocomus) Alan E. Hills. PSL Nieuws 17-3
Kelderman, P. (2009) - Sleutel Xerocomus uit Funga Nordica 2008 NL. PSL Info 16-4
Kibby (2016) - British Boletes with keys to species: 52
Klofac, W. (2007) - (Schlüssel zur Bestimmung von Frischfunden der europäischen Arten der Boletales mit röhrigem Hymenophor. Österreichische Zeitschrift für Pilzkunde 16: 187-279
Knudsen & Vesterholt (2008) - Funga Nordica: 179
Knudsen & Vesterholt (2012) - Funga Nordica: 233
Noordeloos, M.E. (2006) Hoe raak ik thuis in de Boleten 6: Sleutel tot de geslachten van de Boletales in Nederland. Coolia 49-2: 67-69

Literatuur

Arnolds, Chrispijn & Enzlin (2014) - Hoofdstuk 21a: Lanen op voedselrijke bodems. Ecologische Atlas Paddenstoelen Drenthe 2: 571-572 (met illustratie)
Eyssartier & Roux (2013) - Guide Champignons France Europe: 80
Gerhardt (1999) - Paddenstoelengids onderweg: 478
Læssøe & Petersen (2019) - Fungi Temperate Europe 1: 790 (foto)
Noordeloos, M. (2006) - Een nieuwe Fluweelboleet voor Nederland. Coolia 49-3: 160-161
Noordeloos, M. (2007) - Hoe raak ik thuis in de Boleten - 7: De Fluweelboleten (Xerocomus) van Nederland. Coolia 50-1: 1-20
Noordeloos et al. (2018) - Flora Agaricina Neerlandica 7: 132 (foto: 407)

Page updated

Google Sites

Report abuse