Kỷ luật phải vì sự tiến bộ của học sinh

Post date: May 3, 2016 1:46:01 PM

Chỉ cần gõ từ khóa “học trò hỗn láo với thầy” trong 0,08 giây Google cho rất nhiều kết quả. Và mới đây nhất, một học sinh lớp 12 bị đuổi học do trót “nói xấu” cô trên mạng xã hội... Dường như đã có một sự “vênh” nhau trong cái nhìn của thầy và trò. Cùng với đó, những quy định về kỉ luật trong nhà trường đã hiện hành gần... 30 năm cũng bộc lộ nhiều bất cập.

Nêu tên, phê bình tới... sang chấn tâm lý

Mới đây, phụ huynh của một nữ sinh lớp 12 vừa có đơn kiện ban giám hiệu trường con gái chị đang theo học với lý do “làm nhục học sinh”. Trước đó, trường đã quyết định đình chỉ học đối với nữ sinh này 10 ngày vì tội “xúc phạm giáo viên trên facebook”. Vị phụ huynh nói trên cho biết: “Cái mà nhà trường cho rằng con tôi “xúc phạm” giáo viên chỉ là chia sẻ của cháu trên trang cá nhân (để chế độ bạn bè, không công khai) rằng: Thật chẳng hiểu nổi tại sao lại bị đối xử như vậy?... Thực sự mình không muốn vì một người như thế mà phải phá hủy đi niềm yêu thích của bản thân về môn Văn”.

Điều quan trọng trong quan hệ thầy trò là sự tôn trọng lẫn nhau

Thế rồi, sau sự việc này, em đã phải nhập viện điều trị vì sốc tâm lý. Không chỉ có em mà một HS khác viết bình luận tỏ ra hưởng ứng dòng trạng thái chia sẻ của bạn cũng bị nhà trường kỷ luật, bắt đứng dưới cờ vào buổi chào cờ thứ hai để nêu tên, phê bình.

Có thể nói, những trường hợp như trên chỉ là hi hữu, nhưng cũng đáng để chúng ta phải suy nghĩ.

Về việc nêu tên học trò trước toàn trường, PGS Văn Như Cương cho rằng, học sinh mắc lỗi phải có sự nhắc nhở, phê bình, cảnh cáo (tùy mức độ vi phạm) để giáo dục các em, không nhất thiết phải nêu tên hoặc yêu cầu học sinh đứng trước toàn trường mà cảnh cáo trong tiết chào cờ. Chẳng hạn, thay vì hình thức này, trường sẽ phát thông báo đến từng lớp để thầy cô thông báo lại cho các em. Như thế vẫn đạt hiệu quả phê bình học sinh hư và răn đe các em khác.

Còn thầy Đặng Đình Đại, Hiệu trưởng trường phổ thông quốc tế Wellspring chia sẻ trường hợp một học sinh nói tục khi nhắc đến tên thầy khi thầy còn làm Hiệu trưởng trường Nguyễn Gia Thiều. Hồi đó, khi các giáo viên đi cùng chứng kiến sự việc đều đề nghị phải kỷ luật học sinh này nhưng thầy vẫn quyết định cho qua vì nghĩ rằng em không cố ý. “Sau này, khi em đã ra trường, tốt nghiệp đại học, tôi được các bạn em chia sẻ lời tâm sự của em đó trên mạng xã hội rằng, nếu ngày đó em bị kỷ luật thì sẽ không thể có tương lai như hôm nay. Việc kỷ luật dù đúng quy định nhưng phải tùy hoàn cảnh và phải vì sự tiến bộ của học sinh” - thầy Đại chia sẻ.

“Không phải là siêu nhân điểm số nhưng là người tử tế”

Hiện nay, chúng ta vẫn có một quy định tréo ngoe, đó là học sinh yếu kém thì không được hạnh kiểm khá, tốt. Trong khi đó, có rất nhiều em học không giỏi nhưng các em lại giỏi thể thao, ca hát, năng nổ trong các hoạt động tập thể, thiện nguyện. Các em không giỏi kiến thức, nhưng không có nghĩa là các em hư hỏng và bỏ đi.

Trường THPT Đinh Tiên Hoàng (Hà Nội), nơi tiếp nhận học sinh có hạnh kiểm và học lực yếu, kém là một ví dụ. Gần 30 năm qua, học trò nơi đây đều đã trưởng thành bởi chính những thầy cô giáo tận tụy luôn biết tôn trọng sự khác biệt đặc thù của học sinh mình. TS. Nguyễn Tùng Lâm - Chủ tịch Hội Khoa học Tâm lý Giáo dục học Hà Nội và cũng là người thầy mở ra ngôi trường này bày tỏ: ông mở trường với tiêu chí giáo dục là phải nhân văn, mỗi con người đều có những giá trị như nhau, không có học sinh kém, chỉ có các nhà giáo không có khả năng sư phạm. Ông quan niệm, trong nhà trường, giáo dục nhân cách của thầy và trò là điều quan trọng nhất, sau đó mới đến các yếu tố khác. Sản phẩm của giáo dục là nhân cách, chứ không phải là điểm số. Không phải cứ điểm cao thì mới nên người, điểm cao, thi đỗ, nhưng bằng cách nào? Có phải là sự gian dối, đánh đổi hay không? “Tôi tin nếu học sinh có nhân cách, các em sẽ sống tử tế, sẽ thành công trong cuộc đời” – TS.Nguyễn Tùng Lâm nói. Giáo dục là cả quá trình, không phải trong ngày một ngày hai, nhân cách cũng phải rèn giũa lâu dài. Ông mong mọi người hãy nghĩ khác đi về giáo dục, về thành tích, điểm số và nhân cách để trẻ có thể phát triển toàn diện, không phải là siêu nhân điểm số nhưng là những người tử tế.

Theo TS. Nguyễn Tùng Lâm, ngày nay, có 2 khía cạnh mà học trò đòi hỏi người thầy của mình: Thứ nhất, không chỉ là tri thức mà cả nhân cách. Sản phẩm của giáo dục là nhân cách của người học, được xây dựng bằng chính nhân cách của người thầy. Thứ hai, thầy giáo cũng là con người, chắc chắn sẽ có những sai sót, nhưng có vấn đề sai sót nào cho phép và sai sót nào không cho phép. Trước khi thầy và trò làm bạn, hai bên nên học hết chữ thầy -trò. Một trong những điểm quan trọng trong quan hệ thầy trò chính là sự tôn trọng lẫn nhau.

Gần gũi và tôn trọng sự khác biệt

Hiện nay, Bộ GD&ĐT đang lấy ý kiến các trường để điều chỉnh quy định khen thưởng, kỷ luật học sinh. Theo ông Dương Văn Bá - Phó Vụ trưởng Vụ Học sinh - Sinh viên (Bộ GD&ĐT), Thông tư 08 hướng dẫn khen thưởng, kỷ luật học sinh đã có từ năm 1988 nên bộc lộ nhiều bất cập. Thông tư có những chi tiết không còn phù hợp với cuộc sống. Vấn đề khen thưởng, kỷ luật trong nhà trường hiện cũng được lồng ghép trong một số văn bản khác nhau dẫn tới sự lúng túng khi thực hiện ở cơ sở.

Chẳng hạn, ở tuổi “nổi loạn”, các em thường có tâm lý đám đông, dễ tụ tập, kích động bêu xấu nhau trên mạng xã hội bằng những dòng trạng thái hay đoạn phim quay bằng điện thoại. Không ít học sinh còn rủ nhau sử dụng chất kích thích, gây ảo giác như shisha, keo chó, tem giấy... Và đương nhiên hết thảy những vi phạm này chưa được đề cập đến trong quy định hiện hành.

Thêm nữa, khác với trước đây, mối quan hệ thầy trò được thể hiện bằng uy quyền rất rõ ràng và không thể có hiện tượng “cá mè một lứa”, đối thoại trực diện với thầy. Thì ngày nay, trong cách dạy học mới, trò được quyền phản biện thầy và sự khác biệt được tôn trọng. Tuy nhiên, cũng cần phải nhận rõ rằng, tác động tiêu cực từ mối quan hệ dân chủ này không phải là ít. Hiện tượng học sinh cãi lại thầy cô không phải là hiếm, thậm chí thể hiện thái độ tự do một cách thái quá. Trong khi đó, quyền lực của thầy lại bị trói buộc bởi những điều cấm kỵ: Không được quát mắng, trừng phạt học trò (dù dưới bất cứ hình thức nào).

Và ngày nay, những hình ảnh thầy cô trẻ khá hiện đại đã là thần tượng của nhiều thế hệ học trò. Nhiều thầy cô được gọi là “hot boy, hot girl” nhưng họ vẫn được quý trọng bởi sự năng động và kiến thức của mình. Miễn sao những phong cách ứng xử, thời trang... ấy không làm người thầy sao nhãng việc dạy học. Có nghĩa là khi đi dạy, trên hết cả vẫn là thầy dạy sao để chuyển tải kiến thức cho trò tốt nhất, còn trò học sao để mau tiến bộ và hiểu biết nhất mà thôi!...

Thế nên, khi thầy trò cùng tôn trọng nhau, và dù trò có phạm sai lầm, nhưng khi các em được dạy dỗ đúng hướng thì thời gian sẽ giúp các em vượt qua những dại khờ, nông nổi... nhất thời. Bởi khi các em được tôn trọng, các em sẽ tự tin, vững vàng để bước vào đời.

Tác giả: Uyên Na