Pieter Heinsius (scheepsbouwmeester)

Pieter Willems Heinsius (Stavoren, 30 okt. 1841 - ald., 5 dec. 1906), scheepsbouwmeester en bekend verhuurder van luxe zeiljachten, was een zoon van Willem Cornelis Heinsius, koopman en octrooihouder, en van Gooikje Pieters Tresling. 

Geboren en opgegroeid in Stavoren waar zijn vader het octrooi had verkregen van Gedeputeerde Staten van Friesland op het binnenveer Stavoren-Leeuwarden-Sneek. Zijn moeder was ook een Heinsius-nakomeling. Zij stamde uit het Patriciërsgeslacht Tresling, met onder meer Joannes Ruardi Tresling, de oprichter van Vindicat, het Studenten Corps in Groningen. Pieter komt onder tal van beroepen voor zoals: stuurman, scheepstimmerman, hellingbaas, lid van het College van Zetters der Directe Belastingen, bewindvoerder en kiesman voor de Tweede Kamer namens de Liberale Partij, maar verkreeg echte bekendheid toen hij de scheepswerf in Stavoren van Maatschappij Gaasterland opkocht. Tal van luxueuze splinternieuwe plezierjachten rolden vervolgens bij hem van de scheepshelling. Hij verhuurde als een der eersten in Friesland zijn schepen aan vakantiegangers uit het buitenland. De prijzen werden veelal ook in ponden afgedrukt en de Friese schippers spraken van oudsher uitstekend Engels. De huurders fotografeerden ook het Friesland van die tijd wat enkele unieke beelden opleverde van de Friese cultuur. Tal van artikelen besteden er aandacht aan, teveel om hier allemaal te noemen. Daaruit blijken ook allerlei eigenaardigheden. Bekende huurders van zijn schepen waren de Engelse vrienden Tomalin en Marshall welke de eerste foto's van Stavoren maakten. De scheepswerf was in publicitair opzicht uiterst succesvol, maar hij kampte zelf vooral met de tegenslagen. Zo brandde de scheepswerf eenmaal tot op de grond toe af, waarbij de brandweer maar op het nippertje wist te voorkomen dat zijn gehele woonhuis meeging. De Onderlinge Waarborgmaatschappij heeft wel de schade vergoed. Na zijn dood vluchtte de weduwe Jaai Roosjen om alle opgelopen schulden naar Canada met haar gouden oorijzer, welke zij tot haar eigen lijfsieraden rekende. Zij zou later in Amerika gehuwd zijn, in Michigan, met ene Pier Jotje Krul, een iets jongere man uit Koudum. De notaris Gerrit Bleeker rekende ondertussen door met alle schulden en zou haar, naar men zegt, als curator achterna reizen naar Canada. Op de veiling uit de boedel werden in 1907 uit naam van de heer P. W. Heinsius tenminste één scheepswerf, één visserij en zeven zeiljachten verkocht: de kotterjachten Claudia, Dolphijn, Friesland en de boeiers Henriëtte, Marie, Stavo en Snits. De staak van Pieter Heinsius kende geen nageslacht. De scheepsbouwmeester werd wel een bekende pionier met luxueuze zeiljachten. De dienstensector kent sindsdien de toeristische bedrijfstak botenverhuur.