Lieuwe Heinsius (vermeend edelsmid)

Lieuwe Heinsius (Dokkum?, geb. na 1694?), is een vermeende goud- en zilversmid, en onwaarschijnlijk een zoon van Hein-Johan Heinsius, notaris publicus, en van Antje Lieuwes, dr. van Lieuwe Willems, reizende bode, en van Aukje Jackles.

In het standaardwerk van Elias Voet voor goud- en zilvermerken is sprake van het merk van de hier genoemde edelsmid Lieuwe Heinsius in de plaats Heerenveen (Voet, He281). De Friezen melden dat het archiefstuk foutief gelezen is en dat er derhalve beslist geen Heerenveense zilversmid onder die genoemde naam bestaat. Maar diens merkje zou wel degelijk bestaan volgens Voet. In Dokkum is in 1706 wel ene Antje Lieuwes, als de weduwe van de Secretaris Heynsius, ingeschreven in het lidmatenboek. Dit betreft dan mogelijk toch wel zijn ouders, waaruit logischerwijs namelijk een zoon Lieuwe Heinsius zou kunnen volgen vanwege de vernoeming. De notaris en Antje Lieuwes huwden in 1694 in Dokkum. Een cryptische omstreden passage in het Weesboek van Idaarderadeel (1685-1695) luidt als volgt: "Dito aldaar [Bolsward] aan den Goudtsmid Lieuwe? Hensuijs voor twee silveren gaspen voor .... [1 woord moeilijk leesbaar] Iedes betaalt f 1-19-.". Lieuwe is, wanneer hij dan werkelijk bestaat, geboren rond 1695, en wellicht opgeleid bij Pieter Jilderda, een bekende Friese goud- en zilversmid in Dokkum, welke gehuwd was met Trijntje Heinsius. Als hij niet bestaat of jong overleden is, staan de Friezen wel wat te rommelen met al dat goud- en zilverwerk. Men moet zich terdege afvragen wat hun beweegredenen zijn. Men 'plunderde' de weesrekening regelmatig om de wees zijn normale stand te laten behouden. Het genoemde echtpaar heeft wel het kind Aukje Heinsius bewezen, waar vroedvrouw Schrader een passage over heeft geschreven, zie het familieoverzicht Heinsius.

Bronnen, noten en/of referenties

·         Ned. goud- en zilvermerken

·         Goud- en zilversmeden Friesland, Internetuitgave M.H.H. Engels

·         Heerenveense zilversmeden p.131

·         Databank UvA

Label: Edelsmeedkunst: Friese Biografie

© 2022 F.N. Heinsius