Hein-Jan Heinsius (procureur)

Hein Jans Heinsius (Leeuwarden, 16 okt. 1670 – Dokkum, voor 15 juli 1720), mr. bakker, burger, curator, procureur en opziener der Remonstrantse Kerk te Dokkum, was een zoon van Jan Heinsius en van Trijntje Nicolai.

De mennist en procureur Hein-Jan Heinsius huwde met Trijntje Wybrens van Ongersma (alias Nyncke Heinsius) en stierf rond de geboorte van hun zoon Wybren Heinsius. In verband daarmee had Trijntje op 15 juli 1720 een rechtszaak aan het Hof van Friesland inzake haar landerijen tegen de incompetente of 'ignorante' kerkvoogden van Akkerwoude. Zij wenste haar landen te verkopen, maar het eigendom was onderhevig aan voorbehouden. Om tal van redenen was de verkoop taboe. Zo zou de apostel Bonifatius op haar land vermoord zijn. De hoogleraar Zacharias Huber heeft het voorbeeld afgedrukt in een artikel Capita selecta juris publica voor zijn studenten in Franeker. Daarnaast is een redelijk toegankelijk werk verschenen over de complexe juridische zaak. De rechtszaak betrof de drie knollenvelden (van 'konyncke' alias Nyncke Heinsius) bij Akkerwoude. In het Nedergerecht blijkt een soort voorlopige afrekening uit 1723 te staan van de ijzerkramer Foppe Hessels die als curator slechts de boedel van de weduwe van wijlen procureur Heinsius verkocht. Hessels was gehuwd met Antke Wybrens van Ongersma, een zuster van Trijntje. De conclusie lijkt dan ook te rechtvaardigen dat bij een overlijden wel de roerende goederen eruit gaan, maar niet het onroerend goed. De reden is uiteraard de minderjarige erfgenaam Wybren Heinsius die pas bij meerderjarigheid zelf over de verkoop mocht besluiten. Tot die tijd blijft het land zoals de situatie bij overlijden was aangetroffen met het vruchtgebruik en mag de 'edelvrouwe zich niet vermoeien op het land'. De gehuwde vrouw was in het algemeen handelingsonbevoegd, maar bij een weduwe lag dat anders. Trijntje hertrouwde in 1724 met de distillateur Pieter Jeltama en kwam in 1735 te overlijden. Het geschil lijkt daarom een modern juridisch showproces met allerlei middeleeuwse hangijzers en ingrediënten.