Ds. Josias Heinsius (predikant)

Josias (Josyas, Josijas) (Heyns, Heijns) Heinsius (Colchester, ca. 1575 – Delft, 30 juni 1617), was een hugenoot en predikant. Hij heeft met een drukwerkje uit 1592 de eerste waarneming van de achternaam Heinsius.

Zijn familie vluchtte bij de onderdrukking uit Vlaanderen, onder grote bedreiging, via Engeland, naar Nederland. Josias zou zo geboren zijn in Colchester (Engeland). Huwde in Leiden gezond en wel en gereformeerd op 4 november 1600 uit Katwijk op Zee met Sara Aernts van de Caterbeecke. Hij was predikant in Katwijk aan Zee en in Delft. Hij werd niet oud en is begraven in Delft in 1617. Uit het huwelijk tenminste drie kinderen: Johannes, Sara en Jacob. Ook zoon Johannes Heinsius (1609-1652) was een predikant, in Katwijk aan Zee, Vlaardingen, en in Gouda, waar hun wapenschild (in hermelijn 3 zwarte schuinbalken; zie Gens Nostra, jg.16, p.90) op het Wapenbord is aangetroffen. Ook is zekere Johanni Heinsio opgenomen op een ander Memoriebord aldaar. Johannes liet in 1638 een zoon Josias Heijnsius dopen waarbij zijn zuster Sara Heijnsius getuigde, later predikant te Ooltgensplaat. Dan het derde kind, Jacob Heinsius, koopman te Leiden in de Bredestraat, huwde met Janneke de Smeth, uit een voorkomend adellijk geslacht, hier een dochter van Jan de Smeth van Loo en Lijsbeth Jans van Antwerpen. Zij hadden een dochter Elisabeth Heinsius waarbij Johannes Heinsius getuigde. In Delft is een Jacob Heyns, in 1639 de vader van een Maria, waarbij Elisabeth de Smidt en Maria van Santen getuigen. Dat linkt hem aan de Delftse kruidenier Johannis van Santen, welke huwde met Maria Heynsius op de Oude Delft. Jacob in Delft heeft dus die ene Maria Heijns op de Bredestraat, welke huwde met Daniel Augier, weduwnaar van Jeanne Elisabeth Dutilh. Zijn het wel Heinsii? Koopman Jacob Heinsius heeft enkele speeltuintjes, meestal moestuinen, of gardeniershoven, in Leiden. Daar bij zijn hofje blijkt vervolgens een Arnout Heinsius te behoren die we koppelen aan een VOC-opvarende, met de moeder Margaretha van Schoonenbergh. Die voornaam Arnout is uiteraard van het patroniem van Sara Aernts. Opmerkelijk is dan toch vooral dat ook de Hofstede te Hillegersberg boven water is gekomen bij een gelijknamige Josias Heinsius, predikant te Hillegersberg. Hoewel me dat uiterst bevreemde, zal het de zoon zijn van voornoemde Johannes Heinsius. Die zoon Josias huwde met Henrietta Laringer en Jacquemina van der Visch. Zie ook de Heynsius-familie welke daar nadien woonden; zie Cornelis Heynsius. Zij waren afkomstig uit de regio Vianen. Onbegrijpelijk dus, hoe dat bij elkaar kan heuren. Een Sara Heinsius uit Gouda huwde nog in 1669 in Oudewater met Samuel Velthuijsen uit Gorinchem. Zij lijkt toch wel degelijk bij Josias Heinsius te behoren. Tot slot nog een bijzonder vroeg drukwerkje uit 1592 gevonden, blijkbaar een medisch proefschrift, bewaard in Leiden. Vooralsnog de eerste vermelding met zijn naam Jos. Heinsius.