Het leven van Erasmus
Het 550-jarige bestaan van Erasmus in de Lage Landen
Embedded Files
Desiderius Erasmus (Rotterdam, 28 oktober 1468 – Bazel, 12 juli 1536) was een Nederlandse priester, augustijner kanunnik, theoloog, filosoof, schrijver en humanist. Erasmus heette waarschijnlijk Gerrit Gerritsz en latiniseerde zijn naam naar de in de 15e eeuw populaire heilige Erasmus van Formiae. Op een bekend houten borstbeeld staat Goudæ conceptus, Roterodami natus (Latijn: in Gouda ontstaan; in Rotterdam geboren). Volgens een notitie van de Goudse historicus Renier Snooy (1478-1537), zou Erasmus in Gouda zijn geboren. Erasmus zelf schreef echter (in het Latijn) dat hij geboren was in Rotterdam, dat zijn moeder de dochter van een medicijnmeester uit Zevenbergen was, met wie zijn vader, die hij Gerardus noemt, heimelijk een verhouding had, in de hoop haar te trouwen; deze Gerardus was van tien broers de op één na jongste en men besloot dat "uit zovelen er één aan God gewijd zou worden" – en dat werd hij. Erasmus was een onwettig kind; in die tijd sprak men van een defectus natalis (geboortedefect). Zijn vader was een priester in Gouda en zijn moeder diens huishoudster. De moeder van Erasmus, Margaretha, was een dochter van een chirurgijn uit Zevenbergen. Haar zwangerschap heeft zij waarschijnlijk in Rotterdam doorgebracht om het 'ongelukje' te verbergen. Een jaar voor de geboorte van Erasmus kregen zijn ouders al samen een kind: Pieter. Ook van deze broer zijn geen officiële doopgegevens overgeleverd. Erasmus heeft drie jaar in Rotterdam gewoond en is toen vertrokken naar Gouda. Zijn leven lang heeft hij het idee over zijn onwettige geboorte moeten torsen en de gevolgen moeten dragen van de 'geestelijke' status waarin hij door zijn opvoeding was terechtgekomen. Pas rond zijn vijftigste (1517) werd Erasmus dankzij pauselijke dispensatie van de ernstige maatschappelijke gevolgen van zijn onwettige geboorte verlost. Hij heeft nogal met zijn levensverhaal gehaspeld, waarbij hij in zijn brieven aan de paus gebruik heeft gemaakt van een achternaam die wellicht van zijn moederszijde stamt. Al doende heeft hij zijn jeugdjaren gemystificeerd en zijn geboortejaar met onzekerheden omhuld. Tussen 1473 en 1478 was Erasmus leerling van de parochieschool - de voorloper van de Latijnse school en het Coornhert Gymnasium - in Gouda, waar hij les kreeg van zijn oom Pieter Winckel (de latere onderpastoor van de Sint-Janskerk). Het is in deze periode dat Erasmus in Utrecht, hoofdstad van het gelijknamige bisdom, bij de zangmeester en componist Jacob Obrecht les zou hebben gekregen in onder andere muziek. Na 1478 volgde hij de lessen aan de door de Broeders des Gemenen Levens in humanistische zin beïnvloede Latijnse school te Deventer, sub-hoofdstad van het bisdom Utrecht, die met de Latijnse school in Zwolle bekendstond als beste onderwijsinstelling van de noordelijke Nederlanden. Hij kreeg daar eerst typisch middeleeuws onderwijs met relatief veel Latijn. Vanaf 1483 was de humanist Alexander Hegius rector in Deventer. Hegius voerde een belangrijke curriculumvernieuwing door: hij voegde er Grieks aan toe, een vak dat tot dan toe alleen op universiteiten (Leuven, Keulen) als verdere specialisatie werd gegeven. Op die manier kreeg Erasmus zijn eerste lessen Grieks. Ook zag en hoorde hij hier Rudolf Agricola, die hij zijn leven lang als een voorbeeld en inspirator is blijven zien. Wegens een pestuitbraak ontvluchtte Erasmus in 1485 de stad Deventer. Hij studeerde verder aan de Latijnse school in 's-Hertogenbosch. Onder druk van zijn voogden deed Erasmus in 1487 zijn intrede in het Klooster te Stein bij Gouda. Hier schreef hij zijn declamatio (oefentoespraak) en De contemptu mundi, een oprecht pleidooi voor het kloosterleven. Erasmus had namelijk geen kritiek op het ideaal, maar wel op de pietluttige regeltjes en de beknotting van de menselijke vrijheid. Een tweede, later uitgegeven jeugdwerk verried zijn grote kennis van de antieke en humanistische literatuur. Het thema is de verhouding tussen profane literatuur en christelijke vroomheid en kreeg de titel Liber Antibarbarorum (Antibarbari). Het werk is hoogstwaarschijnlijk in het voorjaar van 1495 tot stand gekomen in het kasteel van Halsteren of kasteel van Borgvliet in Bergen op Zoom waar hij regelmatig verbleef met vriend Jacobus Battus (1465-1502).
De priesterwijding van Erasmus op 24 april 1492 (feestdag van de evangelist Marcus) door de toenmalige wijbisschop Jan van Tiel in de Dom van Utrecht bond hem meer aan het geestelijke leven, maar bood hem ook meer mogelijkheden tot studie. Hij kreeg de mogelijkheid kanselier (secretaris) van Henri van Bergen, de aartsbisschop van Kamerijk (Cambrai), te worden. Om dit mogelijk te maken en toch priester te blijven, kreeg hij, mede vanwege zijn zwakke gezondheid en zijn studies, een tijdelijke dispensatie van bepaalde religieuze verplichtingen, zoals het lezen van de mis en het voorgaan in misvieringen – normaal gesproken kerntaken van een priester. Paus Leo X maakte deze dispensatie later permanent. Met toestemming en een stipendium van bisschop Van Bergen mocht Erasmus in 1495 een theologiestudie in Parijs beginnen. Het onderwijs werd beheerst door de Scotisten, scholastieke theologen die zich verloren in eindeloze spitsvondigheden hetgeen volgens Erasmus weinig meer met de christelijke basisgeschriften gemeen had. Wel leerde hij de nestor der Parijse humanisten, Robert Gaguin, kennen. Doordat hij ook les gaf, leerde hij veel mensen kennen. Zo kwam hij in Engeland, waar hij een half jaar verbleef, in aanraking met het zoontje van de Engelse koning, de latere Hendrik VIII en met belangrijke humanisten als John Colet en Thomas More, de auteur van 'Utopia'. Terug in Parijs schreef hij in 1500 zijn eerste boek, een verzameling Adagia, spreekwoorden. De eerste bestseller in de jonge geschiedenis van de boekdrukkunst na een grote tegenvaller: hij zat wanhopig verlegen om geld nadat Engelse douanebeambten al het Engelse geld in zijn bagage in beslag hadden genomen. In 1502 kreeg Erasmus op voorspraak van de theoloog Adriaan Boeyens, de latere paus Adrianus VI, een post aangeboden op de universiteit van Leuven, die hij echter niet aanvaardde. Hij legde zich toe op vertalingen uit het Grieks. In 1506 vertrok Erasmus voor drie jaar naar Italië. Op de terugweg (richting Engeland) schreef hij zijn Lof der zotheid. Door uit te gaan van een zot als spreker kon hij in deze declamatio de spot drijven met de misplaatste ernst waarmee alle mensen, ongeacht beroep, stand, of positie, hun eigen belangen najoegen, en de groteske kortzichtigheid, waarmee zij klaar stonden met hun oordeel over elkaar. De kopij van de Adagia-herdruk kwam per abuis bij de Bazelse drukker Johannes Froben terecht. Erasmus vond diens werk zo keurig dat hij naar Bazel reisde en daar ook zijn twee grote filologische werken, de tweetalige uitgave van het Nieuwe Testament en zijn editie van de brieven van de kerkvader Hiëronymus, schreef (vertaalde) en uitgaf. Bij zijn terugkeer werd hij benoemd tot raadsheer van keizer Karel V en vestigde hij zich in de Nederlanden (1516-1521) waar hij in Antwerpen, Brugge, Leuven en Mechelen verbleef. In 1521 woonde hij ook enige tijd in Anderlecht, als de gast van zijn vriend Pieter Wyckman. Tijdens deze Zuid-Nederlandse periode vervulde Erasmus het plan van zijn vriend Jeroen van Busleyden, de stichting van het Leuvense Collegium Trilingue. Dit college zou bijdragen tot de verspreiding van Erasmus' opvattingen over de studie van de klassieke talen. Erasmus onderhield een uitgebreide briefwisseling met verschillende vooraanstaande humanisten, waaronder Viglius van Aytta. De laatste jaren van zijn leven bracht hij door te Freiburg im Breisgau in Duitsland. In 1535 keerde hij terug naar Bazel in Zwitserland. Daar overleed hij op 12 juli 1536. Zijn graf is te vinden in het plaatselijke Münster. Zijn laatste woorden waren volgens de overlevering: 'Lieve God'.
Twee motieven bepalen het gedachtegoed van Erasmus: de vrijheid van mensen en vrede. Over de vrijheid schreef hij onder meer in 1516 de vorstenspiegel Institutio, Opvoeding van een christelijke vorst, voor de jonge koning van Spanje, de latere keizer Karel V. Daarin stelt hij dat de mens vrij is en dat een christen daarom niet tiranniek mag heersen over christenen en hen niet als slaven mag behandelen. In 1517 schreef hij Querela pacis, De klacht van de vrede. Hij richt zich daarin onder meer tegen het nationalisme: De Engelsen verachten de Fransen om geen andere reden dan omdat ze Fransen zijn. Men heeft een hekel aan de Schotten, omdat ze Schotten zijn. De Duitser ligt overhoop met de Fransman en alle twee bestrijden ze de Spanjaard. Wat kan er slechter zijn dan volken die elkaar bestrijden alleen omdat ze andere namen hebben? Er zijn zoveel zaken die hen tot elkaar zouden moeten brengen. Waarom zijn ze als mensen niet welwillend tegenover hun medemensen? Waarom zijn ze als christenen niet vriendelijk gestemd tegenover medechristenen? Vooral als dit misbruikt wordt om aan te zetten tot oorlog: Ze hitsten de Fransen tegen de Engelsen op, en de Engelsen tegen de Fransen. In 1517 zette Maarten Luther met zijn 95 stellingen op de kerkdeur van Wittenberg een proces in gang, dat de wereld voorgoed veranderde: de protestantse Reformatie. De bestrijders van de Reformatie verweten Erasmus dat hij voor Luther de weg had geplaveid. Alhoewel Erasmus in principe sympathiek stond tegenover Luthers actie, had hij als vredelievende en relativerende humanist van het begin af aan bezwaren tegen diens optreden. Erasmus bleef in eerste instantie liever afzijdig in twisten tussen de reformatoren en de Kerk. Na veelvuldig aandringen pakte Erasmus in 1524 echter de pen op tegen Luther in het geschrift De libero arbitrio diatribe sive collatio (collatie over de vrije wil). In dit geschrift trok Erasmus de leer van Luther in twijfel omtrent de verlossing van de mens. Luther zou volgens Erasmus de rol van de vrije wil van de mens onderschatten ten opzichte van de rol van de goddelijke genade. Ondanks de afgewogen uitspraken in zijn boek bleef zowel vanuit de roomsgetrouwen als vanuit de reformatoren kritiek op Erasmus bestaan. Keer op keer pleitte Erasmus voor tolerantie tussen de diverse opvattingen. Het mocht echter niet baten; wederzijdse verkettering, vrijheidsbeperking en de brandstapel waren een feit. Wel legden zijn pleidooien de basis voor de tolerantiegedachte van latere 16e-eeuwers als Coornhert en Willem van Oranje.
Overigens ging het bij de tolerantie voor Erasmus niet zozeer om de vrijheid voor de enkeling (voor Joden wees Erasmus die zelfs af), maar meer om de vrijheid van wetenschap en ideeën. Het moderne tolerantiebegrip (vrijheid voor de enkeling) is bij Erasmus niet te vinden. De zestiende eeuw kenmerkte zich door een duidelijk antisemitische cultuur, waartegen het humanisme zich principieel verzette. Studie van de joodse cultuur was een van de doelstellingen van het Collegium Trilingue, dat door Erasmus in Leuven gesticht is. De katholieke hebraïst Johannes Reuchlin bepleitte als een van de weinigen gelijke burgerrechten voor de Joden. In reactie op Reuchlins studie van de kabbalistiek schreef Erasmus toen Reuchlin door de Inquisitie vervolgd werd: 'Ik ben geen Reuchlinist, zoals ik van niemand de partijganger ben'. Niettemin verdedigde hij Reuchlins pleidooi voor de joden in een brief aan de inquisiteur Hoogstraten. Hij koesterde grote bewondering en vriendschap voor hem, zoals blijkt uit zijn Colloquium 'Apotheosis Capnionis' (Capnio is de Griekse vorm van de naam Reuchlin). Over de Joden deed Erasmus (polemist en satiricus als hij was) krasse uitspraken. Frankrijk was voor hem het bloeiendste deel van de christenheid omdat dat land niet met 'Joden en half-joodse maranos is geïnfecteerd'. De joodse godsdienst zag hij als de 'verderfelijkste plaag en bitterste vijand van de leer van Jezus Christus'. Zijn bezwaar tegen de joden lag in het rituele karakter van hun godsdienst, waarmee volgens hem de vroomheid werd ondermijnd en van Christus werd afgedwaald. Erasmus was desnoods bereid geweest om het Oude Testament op te geven als heilig boek voor de christenheid, als hij daarmee de invloed van het jodendom had kunnen indammen. Maarten Luther ging op dit punt veel verder. Erasmus nam de christelijke naastenliefde heel serieus. Dogmatische standpunten en onverdraagzaamheid, die daarmee in strijd waren, verwierp hij. Het gezonde verstand stelde hij boven dogmatische spitsvondigheden. Dat was de reden dat hij door vele fanatici als ketter werd beschouwd. Hij wordt als wegbereider voor de Reformatie beschouwd. Niettemin is hij nooit tot de gelederen der protestanten toegetreden. Hij vond dat Maarten Luther te hard van stapel liep. Hij vond dat men moest proberen de eenheid der Kerk te bewaren, door meer te letten op wat de christenen met elkaar deelden dan op wat hen scheidde. Desiderius Erasmus was dus geen kerkhervormer, maar wel een rationele antisemitische taalkundige die de Reformatie voedde met allerlei scherpe ingrediënten.
2008 was een Erasmusjaar in Rotterdam, met een grote Erasmus-tentoonstelling in museum Boijmans van Beuningen, veel Erasmus-activiteiten en meer dan 80 adagia door de stad, op gevels van winkels, kantoren, woonhuizen, stoeptegels en op een tram. Rotterdam, de geboortestad van Erasmus, heeft vanaf 28 oktober 2008 een eigen Erasmushuis. Hier kunnen alle vragen over de filosoof worden beantwoord. In 2018 vierden wij op die dag het 550-jarige bestaan van Erasmus in de Lage Landen.
Bibliografie
Bibliografie
ADAGIA
1. Adagiorum opus D. ERASMI Roterodami, per eundem exquisitissima cura recognitum et locupletatum, correctis ubique citationum numeris, ac restitutis indicibus.
Basileae apud Joannem Frobenium, Mense Februario. Anno 1526. Folio: [L], 889, [5] pp. Laatste (blanco) blad ontbreekt.
Met "Index proverbiorum per ordinem alphabeti".
Uit de bibliotheek van J.H. Halbertsma. Hss. aantt. van vroegere eigenaars: Sibrandus Leo & amici; .. a Beijem; Aggaeus Gellii l653.
Band: halfleer.
Bibl. Erasm. I, 2. Bibl. Belg. E 98.
Sign.: 1002 TL fol.
2. Chiliades adagiorum, opus integrum et perfectum D. ERASMI Roterodami, locupletatum et recognitum, quemadmodum in extremis conatibus autori visum est. Accessit indicibus ...
Coloniae, ex officina Joannis Gymnici, 1540. Folio: [XLIV] ff., 874 pp.
Hss. eigendomsmerken: doorgehaald; J. Golts, Zwolla 1680, ex libris avunculi Buis.
Band; bruin leer op houten borden; blindstempeling: kader en losse stempels; koperen sluitklampen ontbreken. Op binnenkant platten membra disjecta, voorin commentaar op Digesta XX, tit. IV t/m XXI en tit. I, achterin XIII, tit. III t/m V.
Bibl. Erasm. I. 4. Bibl. Belg. E 105.
Sign.: Buma 874.
3. Des. ERASMI Roterodami Adagiorum chiliades juxta locos communes digestae. Quibus Hadriani Junii, Johannis Alexandri Brassicani, Johannis Ulpii, Gilberti Cognati, Coelii Rhodigini, Polydori Virgilii, Petri Godofredi, Caroli Bovilli, Adr. Turnebi & aliorum quorundam paroemiographorum adagia eodem ordine descripta subjuncta sunt. Tres indices accesserunt.
Z.pl. [Francofurti ad Moenum], sumptibus haeredum Andrae Wecheli, Claudii Marnii, & Jo. Aubrii, 1599. Folio: [VI] ff., 1984 koll., [102] ff.
Met "Index proverbiorum juxta locos" en "Index proverbiorum ... secundum ordinem alphabeti".
Hss. aantt.: Anthonius Kann 1635 (schutblad), Academiae Patriae hunc librum sacrum vult Anthonius Kann J.U.D. Anno 1639, VIII Eid. Decemb. (titelblad).
Band: bruin leer; goudstempeling: twee kaders met in het midden ruitvormig ornament; gaatje van kettingklamp in achterplat aan lange sneezijde; sluitlinten ontbreken. In 1986 gedeeltelijk gerestaureerd.
Bibl. Erasm. I, 6-. Bibl. Belg. E 129.
Sign.: 1005 TL fol.
4. Adagia, id est proverbiorum, paroemiarum, parabolarum omnium, quae apud Graecos, Latinos, Hebraeos, Arabas etc. in usu fuerunt, collectio absolutissima in locos communes digesta. In qua continentur ... Des. ERASMI Roterodami Chiliades ... adjecti sunt indices duo …
Z.pl. [Francofurti ad Moenum], typis Wechelianos, sumptibus Clementis Schleichii & Petri de Zetter, 1629. Folio; [XII], 776, [79] ff.
Band: bruin leer op houten borden; blindstempeling:
kaders met rolstempels; sluitklampen ontbreken. Bibl. Erasm, I, 7. Bibl. Belg. E 135.
Sign.: RK 1129.
5. ERASMI Roterodami Adagiorum epitome. Editio novissima ... Cum triplice indice, authorum, locorum & proverbiorum locupletissimo.
Amstelodami, apud Ludovicum Elsevirium, sumptibus Societatis, Anno 1650. 12°: [XXIV], 622, [72] pp.
Uit de bibliotheek van S. Brouwer.
Band: perkament.
Bibl. Erasm. I, 7. Bibl. Belg. --.
Sign.: 1004 TL BB.
6. De verklaringen van thien spreeckwoorden ... door D. ERASMUS van Rotterdam.
Zie nr. 16.
6a. ERASMUS von Rotterdam. Adagia: vom Sinn und vom Leben der Sprichwörter. Ausgewählt, übersetzt und erläutert von Theodor Knecht. 2. Auflage.
Zürich, Manesse, 1985. 328 pp. 15 cm.
Sign.: A 4570.
6b. Desiderius ERASMUS, Gedachten over geode en slechte boekdrukkers, gekozen uit het adagium Festina lente, uit het Latijn vertaald en toegelicht door C. Reedijk.
Rotterdam, Donker, 1986. 30, [2] pp. 19 cm.
Sign.: Pb 27171.
6c. Desiderius ERASMUS, Aforismen. [Vert. uit het Latijn onder red. van F.J. Schmit … et al.]
Rotterdam, Donker, 1987. 29 pp. 17 cm.
Sign.: Pb 27428
APOPHTHEGMATA
7. Apophthegmatum ex optimis utriusque linguae scriptoribus per Des. ERASMUM Roterodamum collectorum libri octo.
Coloniae excudebat Martinus Gymnicus, Anno 1547. 8°: [XVI], 734, [46] pp.
Met "Index personarum" en "Index sententiarum".
Hss. aantekeningen en eigendomsmerken: Antonius Varain 1752; H. Wolkemeijer. Uit bibl, de Clercq.
Band: gemarmerd papier.
Bibl. Erasm. I, 16. Bibl. Belg. E 339.
Sign.: A 385.
8. Gedenkweerdige spreuken van ERASMUS van Rotterdam, zijnde door hem meest aller beroemde heidenen hoogste wijsheit en zinspreuken uit d’overgebleeven outheit by een versamelt; … Uit het Latijn vertaelt door L. v. B. [= Lambert van den Bosch.]
Te Leeuwarden, by Hendrik Rintjes, drukker en boekverkooper in de Peperstraet, in de Zaadzaaijer, 1672, 8°: [XXXII], 844 pp. Met reg.
Band: modern.
Bibl. Erasm, I, 19. Bibl. Belg. E 403.
Sign.: A 872.
ARBITRIO, DE LIBERO, DIATRIBE
9. ERASMUS, Van den Vrijen-wille teghen Lutherum. Een seer lieflycke ende onpartydige overlegginghe.
Tot Rotterdam, by Matijs Bastiaensoon ..., Anno 1612. 4°: [36] ff.
Uit bibl. Halbertsma.
Band: gemarmerd papier.
Bibl. Erasm. I, 20.
Sign.: 746 Gdg.
9a. On the freedom of will. A diatribe or discourse by Desiderius ERASMUS of Rotterdam. Translated and edited by E. Gordon Rupp.
In "Luther and Erasmus: Free will and salvation".
London, SCM press, [1969]. The library of Christian classics, volume XVII. Pp. 55-97. 24 cm.
Sign.: C 21056.
10. ERASMUS van Rotterdam, Van de vrye-wil, tegen D. Martinus Luther.
t'Amsterdam, by Joris van der Woude, ... 1733. 4°: [2] ff, 66 pp. Met portret.
Band: leer.
Bibl. Erasm. I, 20.
Sign.: in B 8052.
BELLUM (EX ADAG. CHILIAD. IV CENT. I)
11. De onverzochte krijghman of Verklaringe van 't oude Latijnsche spreeck-woort Dulce bellum inexpertis, dat is: De krijgh is den onversochten soet ...
Bibl. Erasm. I, 22.
Sign.: in C 36592. Zie nr. 16.
12. Fragment van het Gulden boecxken genaemt belli detestatio ofte oorloghs vervloeckinge door ERASMUM Roterodamum.
[Amsterdam 1945]. 12 pp. 17 cm.
Geschenk van C.G.A. Corvey's papiergroothandel te Amsterdam, 1945. Nummer 454 van 500 genummerde exemplaren.
Op het omslag: Naar het voorbeeld van de uitgave "t'Amsterdam, gedruckt by Christoffel Cunradus, voor Adriaen Micker, ... l670".
Sign.: Pa 432.
15. Desiderius ERASMUS, Oorlog.
Amsterdam/Antwerpen, Wereldbibliotheek-vereniging, [1969]. 55 pp. 20 cm.
Oorspr. titel: Dulce bellum inexpertis.
Ter herdenking van Erasmus' vijfhonderdste geboortedag gedrukt.
Sign.: Pb 18466.
CIVILITATE, DE, MORUM PUERILIUM LIBELLUS
14. Het boeckje van ERASMUS aengaende de beleeftheidt der kinderlijcke zeden. Herdrukt naar de Latijns-Nederlandse uitgave van 1678, [Met een inleiding van H. de la Fontaine Verwey].
Amsterdam, Universiteits-Bibliotheek, 1969. 28, 56, [22] pp, 17 cm. Met 5 facs. in de inleiding.
Uitgegeven ter gelegenheid van de 500-ste terugkeer van de geboortedag van Erasmus.
Band: kunstleer.
Sign.: A 3128; Buma A 3401.
COLLOQUIA
15. Des. ERASMI Roterod., Colloquia nunc emendatiora.
Lugd. Batavorum, ex officina Elzeviriana, Anno
1645. 12°: [XXIV], 672 pp.
Met "Colloquiorum index".
Bibl. Erasm. I, 59. Bibl. Belg. E 564.
Volgt: Coronis apologetica pro Colloquiis Erasmi, ex ipsius scriptis, quantum per otium licuit, fideliter collecta à P[etroJ S[criverio]. Accedit ejusdem De colloquiorum utilitate dissertatio. 44 pp.
Uit bibl. Brouwer.
Band: perkament.
Sign.: 1005 TL BB.
16. Colloquia familiaria of Gemeensame t'samenspraken ... in 't Latijn beschreven, door ... D. ERASMUM van Rotterdam, maar nu ten dienste van onse Nederlanders vertaelt.
Tot Campen, ghedruckt by Arent Benier, ... 1644. 4°: [XII], 405, [6] pp. Met reg.
Bibl. Erasm, I, 59. Bibl. Belg. E 760.
Volgt: De onversochte krijghman of Verklaringe van 't oude Latijnsche spreeck-woort Dulce bellum inex-pertis, dat is: De krijgh is den onversochten soet ... Waer by gevoeght is het oude Grieksche spreeck-woordt Sileni Alcibiadis, of Schijn bedrieght ... met noch de verklaringen van thien spreeckwoorden ... door D. ERASMUS van Rotterdam. Z.pl. en j. 75 pp.
Band: perkament; kader van 2 fileten.
Sign.: C 36592.
17. Desid. ERASMI Roterodami Colloquia nunc emendatiora. Cum omnium notis.
Amstelodami, typis Ludovici Elzevirii, 1650, sumptibus Societatis. 12°: [VIII], 589, [5] pp.
Met "Colloquiorum index".
Uit bibl. Halbertsma.
Hs. eigendomsmerk: J.F.S.S.M.C.
Band: leer, goudstempeling.
Bibl. Erasm. I, 39. Bibl. Belg. E 567.
Sign.: 1006 TL.
18. Des. ERASMI Roterodami Colloquia, cum notis selectis variorum, addito indice novo, accurante Corn. Schrevelio.
Lugd. Batav. et Roterod., ex officina Hackiana, 1664. [VI] ff., 784, [20] pp.
Hs. eigendomsmerk: A. Arnoldi.
Band: perkament; op voor- en achterplat ovaal goudstempel (wapen van Leiden?); sluitlinten ontbreken.
Bibl. Erasm. I, 40. Bibl. Belg. E 579.
Sign.: Buma 259.
19. Desid. ERASMI Roterodami Colloquia nunc emendatiora.
Amstelodami, apud Henr. et vid. Th. Boom, Anno 1686.
16°: [XXIV], 672 pp.
Met "Colloquiorum index".
Uit bibl. de Clercq.
Band: perkament.
Bibl. Erasm. I, 41. Bibl. Belg. E595.
Sign.: A 386.
20. Desid. ERASMI Roterodami Colloquia familiaria. Petr. Rabus Roterod. recensuit et notas perpetuas addidit. Accedit Conflictus Thaliae et Barbariei, auctore ERASMO.
Roterodami, typis Regneri Leers, 1693. 8°: [XVI], 537, [19] pp. Laatste bladzijde blanco.
Met "Colloquiorum index". [515]: Coronis apologetica pro colloquiis Erasmi ... collecta à P. Scriverio. [538]: Index rerum et verborum.
Uit bibl. Halbertsma.
Band: leer.
Bibl. Erasm. I, 41. Bibl. Belg. E 598.
Sign.: 1007 TL.
21. Desid. ERASMI Roterodami Colloquia nunc emendatiora. Cum omnium notis.
Amstelodami, apud R. et G. Wetstenios, [z.j., ca. 1725?]. 12°: [VIII], 589, [3] pp.
Met "Colloquiorum index".
Uit bibl. Brouwer.
Band: leer.
Bibl. Erasm. I, 43. Bibl. Belg. E --?
Sign.: 1008 TL BB.
22. Eenige, deels boertige en satirieke, deels meer ernstige zamenspraken van Desiderius ERASMUS, of tafereelen uit de zestiende eeuw, Naar Erasmus' Latijn vertaald en met eene voorrede, korte inleidingen en aanteekeningen voorzien door B.H. Lulofs.
Groningen, bij J.B. Wolters, 1840. 8°: XII, 276 pp. 22 cm.
Exemplaar C 3714 bis: legaat mr. J. Dirks; Fries Genootschap 47 i 31.
Banden: modern met marmerpapier.
Bibl. Erasm. I, 45.
Sign.: C 28782; C 3714; C 3714 bis.
23. ÉRASME, Colloques choisis. Traduction nouvelle par Victor Develay.
Paris, Ernest Flammarion [1876], 244, [1] pp. 17 cm.
Bibl. Erasm. I, 45.
Sign.: B 2156.
24. Een [1e]-4e twaalftal samenspraken van Desiderius ERASMUS van Rotterdam.
Amsterdam, Maatschappij voor goede en goedkoope lectuur.
Antwerpen, De Sikkel, [1905]-1939. 4 dln.
20 cm.
Wereldbibliotheek.
1. Uit het Latijn vertaald door N.J. Singels. Tot inleiding: Cd. Busken Huet's Beschouwing over Erasmus. Amsterdam z.j. [1905]. LXXVI, 189 pp. Met portr. Wereldbibliotheek 38/39.
2. Vertaald en van aantekeningen voorzien door N.J. Singels. Amsterdam z.j. [1913]. 205 pp. Met portr. Wereldbibliotheek 249/250.
3. Ingeleid en vertaald door C. Sobry. Antwerpen 1936, 189 pp.
4. Ingeleid en vertaald door C. Sobry. Antwerpen 1939. 159 pp.
Sign.: B 20036.
COLLOQUIA SELECTA
25. Desid. ERASMI Colloquium proci et puellae. Dat is: Een bespreck oft vryage tusschen een vryer ende vryster, handelende van den echten-staet. Uut het Latijnsch vertaelt, ende in Duytschen rijme, poëtischer wijse, nae de Roodenburgsche stijl, voorgestelt door P. Gheest-dorp.
Tot Leeuwarden, gedruckt by Claude Fonteyne, ... voor Jelle Fettjesz ... tot Harlinghen ... Anno 1627. 4°: [8] ff.
Fotokopie. Origineel in stadsbibliotheek Haarlem, Bibl. Erasm, I, 45.
Sign.: Pb 18611.
CONSCRIBENDIS, DE, EPISTOLIS LIBELLUS
26. Desid. ERASMI Roter. Liber utilissimus de conscribendis epist., continens artificium et praecepta in earum compositione observanda. Editio nova diligenter ab erratis expurgata.
Amsterod., apud Joannem Janssonium, 1629. 24°:
[XVI], 445, [19] pp. Met reg.
Uit bibl. de Clercq.
Hs. eigendomsmerk: v.d.H. 1892.
Band: perkament.
Bibl. Erasm. I, 58.
Sign.: A 587.
27. Desiderii ERASMI Roterodami Liber utilissimus
de conscribendis epistolis. Editio nova, diligenter
ab erratis expurgata.
Amstelodami, apud Henricum & viduam Theodori Boom, Anno 1682. 12°; 470, [33] pp.
Band: perkament; geschreven rugtitel.
Bibl. Erasm. I, 58.
Sign.: Buma 192.
CONSULTATIO DE BELLO TURCICO
28. Utilissima consultatio de bello Turcis inferendo, et obiter enaratus Psalmus XXVIII per Des.
ERASMUM Roterodamum. Opus recens et natum, et aeditum.
Vaenit Parisiis apud Christianum Wechel ..., 1530.
8°: [32] ff. Colofon: Lutetiae Parisiorum, Mense
Junio, Anno 1530.
Hs. eigendomsmerk: Harmanus Jacobus.
Bibl. Erasm, I, 64.
Sign.: in RK 639. Vgl. nr. 41.
DEI, DE IMMENSA, MISERICORDIA CONCIO
29. Een sermoon van de onbegripelijcke barmherticheit Goods ghemaect door D. ERASMUS Rotterdam, ghetranslateert wt den latijne in goeden duytsche.
Gheprent tot Leyden bij mij Peeter Janzoon ... Colofon: En men salse te coope vinden tot Amstelredam bij Henrick Aelbrechtzoon in den Gulden Bibel. [Z.j., ca. 1540]. 8°: [56] ff. Met port.
Uit bibl. Halbertsma.
Band: modern.
Bibl. Erasm, I, 75. Nijhoff-Kronenberg 2981.
Sign.: 745 Gdg kluis.
DIALOGUS CICERONIANUS, S. DE OPTIMO DICENDI GENERE
30. De recta Latini Graecique sermonis pronuntiatione D. ERASMI Roterodami dialogus. Ejusdem Dialogus cui titulus Ciceronianus, sive De optimo genere dicendi. Cum aliis nonnullis, quorum nihil non est novum.
Lugduni, apud Sebastianum Gryphium Germanum, Anno 1528. 8°: 304 pp.
275-294: Deploratio mortis Ioannis Frobenii & Epitaphia.
295-504: Rodolphi Agricolae Phrisii Oratio in laudem Matthiae Richili.
Volgt: ERASMI Roterodami epistola consolatoria in
adversis. Lugduni, apud Sebastianum Gryphium Germanum, Anno 1528. 14, [2] pp.
Hs. eigendomsmerk: P.A.Y. (of A.P.Y.?)
Band: gemarmerd leer met goudstempeling; rugtitel in goud: ERASMUS/ DE RECTA/ PRONUNCIAT/ LUGDUNI 1528; leeswijzer van rood lint.
Bibl. Erasm. I, 76 resp. 75.
Sign.: 1175 TL.
DIALOGUS DE RECTA LATINI GRAECIQUE SERMONIS PRONUNTIATIONE
31. De recta Latini Graecique sermonis pronuntiatione D. ERASMI Roterodami dialogus. Ejusdem Dialogus cui titulus Ciceronianus, sive De optimo genere dicendi. Cum aliis nonnullis, quorum nihil non est novum.
Lugduni, apud Sebastianum Gryphium Germanum, Anno 1528. 8°: 304 pp.
275-294: Deploratio mortis Ioannis Frobenii & Epitaphia.
295-504: Rodolphi Agricolae Phrisii Oratio in laudem Matthiae Richili.
Volgt: ERASMI Roterodami epistola consolatoria in
adversis. Lugduni, apud Sebastianum Gryphium Germanum, Anno 1528. 14, [2] pp.
Hs. eigendomsmerk: P.A.Y. (of A.P.Y.?)
Band: gemarmerd leer met goudstempeling; rugtitel in goud: ERASMUS/ DE RECTA/ PRONUNCIAT/ LUGDUNI 1528; leeswijzer van rood lint.
Bibl. Erasm. I, 76 resp. 75.
Sign.: 1175 TL.
32. Desiderii ERASMI Roterodami De recta Latini Graecique sermonis pronuntiatione dialogus. Dialog über die richtige Aussprache der lateinischen und griechischen Sprache. Als Lesetext herausgegeben, übersetzt und kommentiert von Johannes Kramer. Meisenheim am Glan, Verlag Anton Hain, 1978. XIII, 236 pp. 23 cm. Met reg.
Beiträge zur klassischen Philologie, 98.
Sign.: Buma B 5924-98.
ENCHIRIDION MILITIS CHRISTIANI
33. Enchiridion militis christiani, saluberrimis praeceptis refertum. D. ERAS. Rot. autore. Cui accessit De praeparatione ad mortem libellus; Epistola exhortatoria ad capessendam virtutem; Concio de puero Jesu; Expostulatio Jesu; Ode de casa natalitia pueri Jesu.
Lugduni apud Seb. Gryphium, 1541. 8°: 230 pp., [1] f., 78 pp., [1] f.
Apart titelblad en eigen paginering voor De praeparatione ad mortem en Declamatio de morte.
Hs. aant.: Me suis annumerat Theodorus van Eijll.
1671, 2. April.
Uit bibl. de Clercq.
Band: perkament; goud op snee.
Bibl, Erasm. I, 81. Bibl. Belg. E 1049.
Sign.: 741a Gdg.
34. Van den kerstelicken ridder. Een seer proffitelic boucxken, nut ende oerbaerlick wesende voor allen christen gheloevighen menschen. Ende is gemaect door den hoochgeleerden doctoor ERASMUS van Rotterdam.
Ende men salse te coope vinden tot Amstelredam ten huyse van Bartholomeus Jacobsoon. Colofon: Gheprent tot Leyden bi mi Peeter Janszoon, ... 1543. 8°: [96] ff.
Uit bibl. Halbertsma.
Band: modern.
Bibl. Erasm. I, 82. Bibl. Belg. E 1086.
Sign.: 742 Gdg kluis.
35. Des. ERASMI Roterodami Enchiridion militis Christiani. Ejusdemque Oratio de virtute amplectenda.
Lugduni Batavorum, apud Andr. Cloucquium, 1624.
Colofon: typis Petri Mulleri. 12°: 240 pp.
Bibl. Erasm. I, 82.
Sign.: in 998 TL BB. Zie nr. 53.
36. Enchiridion militis chiristiani, saluberrimis praeceptis refertum. Auctore ERASMO Roterodamo. Ejusdem de praeparatione ad mortem liber, cum aliis nonnullis.
Cantabrigiae, ex officina Joh. Hayes, ... 1685 impensis Guil. Graves ... 12°: 400, [5] pp.
Uit bibl. Halbertsma.
Band: gemarmerd papier.
Bibl. Erasm. I, 85. Bibl. Belg. E 1065.
Sign.: 741 Gdg.
ENCOMIUM MEDICINAE
37. Encomium artis medicae Desiderio ERASMO Roterodamo/ De lof der geneeskunde van Desiderius ERASMUS. In: Opuscula selecta Neerlandicorum de arte medica, I, pp. 1-43.
Amstelodami, apud F. van Rossen, 1907. 25 cm. Met
portr.
Sign.: D 984.
EPIGRAMMATA
38. De optimo reip. statu deque nova insula Utopia libellus vere aureus ... Thomae Mori; Epigrammata ... Thomae Mori; Epigrammata Des. ERASMI Roterodami.
Colofon: Basileae apud Jo. Frobenium mense Martio,
an. 1518. 4°: 355, [1] pp.
Hss. aantt. op schutblad van J.W. de Crane? Band: perkament.
Bibl. Erasm. I, 87.
Volgt: Institutio principis Christiani ... Zie nr. 52.
Sign.: s 24 R.
EPISTOLA CONSOLATORIA IN ADVERSIS
39. ERASMI Roterodami epistola consolatoria in adversis.
Lugduni, apud Sebastianum Gryphium Germanum, Anno 1528. 86: 14, [2] pp.
Bibl. Erasm. I, 96.
Sign.: in 1175 TL. Zie nr. 31.
EPISTOLAE
40. Opus epistolarum Des. ERASMI Roterodami, per autorem diligenter recognitum, et adiectis innumeris novis, fere ad trientem auctum.
Basileae, ex officina Frobeniana, anno 1529. Folio: [IV] ff., 1010 pp., [1] f. Met reg.
Uit bibl. de Clercq.
Band: modern, halfleder met marmerpapier.
Bibl. Erasm. I, 100.
Sign.: G 30.
41. D. ERASMI Roterodami Epistolae duae recens conditae et aeditae. Una contra quosdam, qui se falso iactant Evangelicos. Altera ad quosdam impudentissimos Graeculos.
Coloniae 1530. [= Antwerpen, Mart. de Keyser], 8°: [24] ff.
Bibl. Erasm. I, 100. Nijhoff-Kronenberg II, no.
4149.
Volgt op: Apologia Francisci Nicolai ... adversus inpia deliramenta Francisci Lamberti ... Colofon: Antverpiae apud Michaelem Hillenium, An. 1528. [64] ff.
Band: perkament met overslag; splitseltechniek.
Sign.: in RK 639.
42. Epistolae ... Lugd. Bat. 1642. Zie nr. 96.
43. Epistolarum D. ERASMI Roterodami libri XXXI et P. Melancthonis libri IV, quibus adiciuntur Th. Mori et Lud. Vivis epistolae. Una cum indicibus locupletissimis.
Londini, excudebant M. Flesher & R. Young, sumptibus Adriani Vlacq, 1642. Folio: 2 delen, (I: Erasmus, II: Melanchton etc.). Met portr.
Volgens gedrukte oorkonde voorin geschonken door stadhouder Willem Frederik aan de universiteitsbibliotheek Franeker, 1649.
Banden: Franeker bibliotheekbanden. Vgl. nr. 69.
Cat. Franeker 1656, blz. 70.
Bibl. Erasm. I, 101.
Sign.: 740 Gdg fol.
44. Desiderius ERASMUS Roterodamus, Epistolae XXII ex rure Anderlaco. Omslagtitel; De twee en twintig brieven van Erasmus geschreven in 1521 uit Anderlecht. Vertaald uit het Latijn door C. Sobry.
In: De Brabantsche folklore, l6de jaargang, nrs. 93-94. [Brussel] 1937, pp. 193-340. Met tekstill., 2 losse bijl. en 1 uitsl. facs.
Sign.: C 10642.
45. Opus epistolarum Des. ERASMI Roterodami. Denuo recognitum et auctum per P.S. Allen.
Oxonii, in typographeo Clarendoniano, 1906-1958. 12 dln. 24 cm. Met reg.
I. 1484-1514, nrs. 1 vv. 1906. XXIV, 6l8 pp. Met 5 facs.
II. 1514-1517, nrs. 298 vv, 1910. XX, 608 pp. Me-t 3 facs. en 2 portr.
III-VII: Operam dante adsiduam H.M. Allen.
III. 1517-1519, nrs. 594 vv. 1913. XXXII, 640 pp. Met 8 facs.
IV. 1519-1521, nrs. 995 vv. 1922. XXXII, 639 pp. Met 1 plt. en 2 prtr.
V. 1522-1524, nrs. 1252 vv. 1924. XXIV, 631 pp. Met 1 facs. en 4 prtr.
VI. 1525-1527, nrs. 1535 vv. 1926. XXXII, 518 pp. Met 1 prtr.
VII. 1527-1528, nrs. 1802 vv. 1928. XXIV, 560 pp. Met 1 plt.afb. en 1 prtr.
VIII. 1529-1530, nrs. 2082 vv. Compendium vitae P.S. Allen addidit H.W. Garrod. 1934. LX, 516 pp. Met 1 facs., 1 plt.afb. en 1 prtr.
IX-XI: Ediderunt H.M. Allen en H.W. Garrod.
IX. 1530-1532, nrs. 2357 vv. 1938. XXIV, 497 pp. Met 1 plt.afb. en 2 prtr.
X. 1532-1534, nrs. 2635 vv. 1941. XXIV, 440 pp. Met 1 uitsl. facs. en 1 prtr.
XI. 1534-1536, nrs. 2940-3141. 1947. XXXII, 400 pp. Met 1 plt.afb. en. 2 prtr.
XII. Indices. Compilavit Barbara Flower. Perfecit et edidit Elisabeth Rosenbaum. 1958. IV, 190 pp.
Sign.: C 14651.
46. Brieven van ERASMUS. Gekozen, vertaald en toegelicht door O. Noordenbos en Truus van Leeuwen. Met een woord vooraf van J. Huizinga. [Tweede, uitgebreide druk].
Utrecht/Antwerpen, [Het Spectrum, 1960]. 186 pp, 18 cm.
Prisma-boeken, 583.
Sign.: B 18109.
47. Brief hoe men zig ten Hove moet dragen, door ERASMUS van Rotterdam. In: De hoofsche welleventheid, en loffelyke welgemaniertheid, by alle voortreffelyke luiden in Nederland gebruykelyk.
t'Amsterdam, by Jacob Graal, ... 1733. [Facsimile, Leiden, A.W. Sijthoff, 1965]. Pp. 248-255. 16 cm.
Sign.: in A 3203.
48. Luther is mij volkomen vreemd: uit de brieven van ERASMUS. Vertaald [uit het Latijn] en ingeleid door J. Trapman.
[Weesp], De Haan, 1983. 91 pp. 21 cm.
Alpha reeks.
Sign.: C 33139.
49. La correspondance d'ÉRASME. Traduite et annotée d'après le texte latin de l'Opus epistolarum de P.S. Allen, H.M. Allen et H.W. Garrod, sous la direction d'Alois Gerlo et de Paul Foriers. 12 volumes, 24 cm.
Bruxelles, University Press, 1967-1984.
Volumes I-XI: lettres 1-3138 (1484-1536), volume XII: tables générales.
Sign.: D 14220.
49a. ERASMUS von Rotterdam, Briefe. Verdeutscht und herausgegeben von Walther Köhler. Dritte, erweiterte Auflage von Andreas Flitner. Mit 8 Abbildungen.
Darmstadt, Wissenschaftliche Buchgesellschaft, 1986. XLIV, 592 pp. 20 cm.
Sign.: B 33890.
50. Briefe an Desiderius ERASMUS von Rotterdam. Herausgegeben von Joseph Förstemann und Otto Günther. XXVII. Beiheft zum Zentralblatt für Bibliothekswesen.
Leipzig, Otto Harrasowitz, 1904. XX, 460 pp. 23 cm. Met reg.
Sign.: Buma B 1546.
50a. De correspondentie van Desiderius Erasmus / [vert. uit het Latijn]. - Rotterdam : Donker, 2004-.... - .. dl. ; 25 cm Vert. van: Opus epistolarum Des. Erasmi Roterodami.
1: Brieven 1-141 / in een vert. van M.J. Steens.
2: Brieven 142-297 / in een vert. van M.J. Steens.
3: Brieven 298-445 / in een vert. van M.J. Steens.
4: Brieven 446-593 / in een vert. van M.J. Steens.
5: Brieven 594-841 / in een vert. van M.J. Steens.
6: Brieven 842-992 / vert. door Tineke L. ter Meer.
7: Brieven 993-1121 / vert. door István Bejczy en John Piolon.
Sign.: D 20880
EXPLANATIO SYMBOLI APOSTOLORUM, S. CATECHISMUS
51. [Symbolum apostolorum. Een clare wtlegginghe des apostelschen gheloofs ende der thien gheboden Gods . . . ].
Colofon: Gheprent toe Campen, in dye Broederstraet, by my Steven Joessen. Z.j. [ca. 1550]. 8°: [152] ff.
Het eerste blad (= titelblad) ontbreekt,
Uit bibl. Halbertsma.
Band: modern.
Bibl. Erasm. I, 106.
Sign.: 745 Gdg kluis.
INSTITUTIO PRINCIPIS CHRISTIANI
52. Institutio principis Christiani saluberrimis referta praeceptis, per ERASMUM Roterodamum, cum aliis nonnullis eodem pertinentibus ...
Colofon: Basileae apud Jo. Frobenium mense Maio, an. 1516. 4°: [166] ff.
Aparte titelbladen hebben: Libellus Plutarchi de discrimine adulatoris & amici; Plutarchi de utilitate capienda ab inimicis; Plutarchi de doctrina principum ERASMO Roterodamo interprete.
Bibl. Erasm. I, 111. Bibl. Belg. E 1253.
Sign.: in s 24 R. Zie nr. 38.
LINGUA
53. Des. ERASMI Roterodami Lingua, sive de linguae usu atque abusu liber unus.
Lugduni Batavorum, apud Andr. Cloucquium, 1624. 12°: 322, [14] pp. Met "Index rerum".
Colofon: Lugduni Batavorum, typis Petri Mulleri, 1624.
Volgen: Encomium moriae e.a. Zie nrs. 58 en 35.
Uit bibl. Brouwer.
Band: perkament.
Bibl. Erasm. I, 118.
Sign.: 998 TL BB.
54. Desiderii EEASMI Roterodami Lingua, sive de linguae usu et abusu liber utilissimus.
Lugduni Batavorum, ex officina Joannis Maire, Anno 1641. 8°: 410, [18] pp. Met "Index".
Bibl. Erasm. I, 118.
Sign.: in A 1313. Zie nr. 96.
MORIAE ENCOMIUM, S. STULTITIAE LAUS
55. [ERASMUS], Moriae encomium, nunc postremum ab ipso autore religiose recognitum, doctissimique Gerardi Listrii commentariis illustratum.
Z.pl. [Coloniae], Eucharius Cervicornus excudebat, Anno, 1526. 8°: 552, [12] pp. Laatste blz. blanco.
Met "Index rerum ac vocum quae hisce commentariis explicantur".
Bibl. Erasm. I, 125. Bibl. Belg. E 868.
Volgt nr. 84.
Uit bibl. Halbertsma. Hss. aantt. van vijf vroegere bezitters, o.a. Johannes Klee 1605, Jacobus Roukens
1653.
Band; leer op hout; blindstempeling; resten van twee koperen sluitingen; membra disjecta.
Sign.: 999 TL.
56. Moriae encomion, Dat is: Eenen loff der sotheyt. Seer nuttelijck ende lieflyck om lesen: Speelwijs beschreven door den hooch-gheleerden ERASMUM van Rotterdam.
t'Hantwerpen, by Arnout s'Coninx, 1584. 8°: 92, [8] pp. Met reg.
Hs. eigendomsmerk afgesneden.
Band: perkament.
Bibl. Erasm. I, 124. Bibl. Belg. E 947.
Sign.: A 1559.
57. Encomium moriae Des. ERAS. Roterod., sive declamatio in laudem stulticiae. Editio quarta, priori auctior & emendatior.
Leydae, ex officina Jacobi Marci, 1622. 8: 240 pp.
Bibl. Erasm. I, 124. Bibl. Belg. E 877.
Sign.: in A 1313. Zie nr. 96.
58. Des. ERASMI Roterodami Encomium moriae, sive declamatio in laudem stultitiae. Ejusdem libelli de ratione studiorum.
Lugduni Batavorum, apud Andr. Cloucquium, 1624. 12°: [VIII], 168, [2] pp. Blz. [170] blanco.
Colofon: Lugduni Batavorum, typis Petri Mulleri, 1624.
Nr. 53 gaat vooraf, nr. 35 volgt.
Bibl. Erasm. I, 124.
Sign.: in 998 TL BB.
59. Des. ERASMI Rot., Moriae encomium, cum Ger. Listrii commentariis. Epistolae aliquot in fine additae [pp. 353-528].
Lugduni Batavorum, ex officina Joannis Maire, 1648. 12°: 528 pp.
Uit bibl. Brouwer.
Band: perkament.
Bibl. Erasm. I, 124.
Sign.: 1000 TL BB.
60. Desiderii ERASMI Roterodami, Encomium moriae, sive Declamatio in laudem stultitiae. Ejusdem libelli de ratione studiorum.
Lugduni Batavorum, ex officina Joannis Maire, Anno
1651. 12°: [VIII], 229 pp.
Uit bibl. Brouwer.
Hs. aant.: Sum ex Bibliotheca A. Pars.
Band: perkament.
Bibl. Erasm. --.
Sign.: 1001 TL BB.
61. Moriae encomion, dat is eenen Lof der sotheydt: seer nut en treflijck om te leesen. Speelwijs beschreven door den hooch-geleerden ERASMUM van Rotterdam. Van nieuws tegens 't Latijn oversien en verbeetert door D.S.K.
t’Amsterdam, by Baltus Boeckholt …, 1666. 24: 309, [12] pp. Met reg.
Uit bibl. de Clercq.
Band: perkament.
Bibl. Erasm. I, 124.
Sign.: A 692.
62. Moriae encomium of de Lof der zotheid, speelensgewys beschreven door ERASMUS van Rotterdam. Uit 't Latijn vertaalt door F. v. Hoogstraten. Met konstplaten, verbeeldende de zotheid en haar staats-gevolg.
t’Amsterdam, voor Willem Linnig van Koppenol …, 1700. 8°: [XIV], 160 pp.
Band: half schapeleer.
Bibl. Erasm. I, 125. Bibl. Belg. E 959.
Sign.: A 1369.
63. Desiderii ERASMI Roterodami Εγκωμιον μωριας sive Laus stultitiae. In usum hominum elegantiorum. Accessit brevis annotatio.
Lipsiae, sumtibus C.H.F. Hartmanni, 1816. 8°: [IV], 114 pp, 22 cm.
Uit bibl. de Clercq.
Bibl. Erasm, I, 127. Bibl. Belg. E 890.
Sign.: C 1708.
64. Stultitiae laus. Des. ERASMI Rot. declamatio. Recognovit et adnotavit I.B. Kan. Insertae sunt figurae Holbenianae.
Hagae-Com. apud Martinum Nijhoff, 1898. 8°: [X], VII, 192 pp. 20 cm.
Sign.: Buma A 405.
65. Desiderius ERASMUS, De lof der zotheid. Vertaald door J.B. Kan. Uitgegeven en van korte ophelderingen voorzien door A.H. Kan. Met prentjes naar penteekeningen van Hans Holbein den jongeren. 3e druk.
Amsterdam, Maatschappij voor goede en goedkoope lectuur, 1922. IX, 193 pp. 19 cm. Wereldbibliotheek, 109.
Sign.: B 19799.
66. Desiderius ERASMUS, Moriae encomium, dat is De lof der zotheid. [In het Nederlands vertaald door A. Dirkzwager Czn en A.C. Nielson].
Amsterdam, H.J. Paris, 1949. VIII, 327 pp. 20 cm. Latijnse en Nederlandse tekst.
Band: linnen met titel "Stultitiae laus - De lof der zotheid".
Sign.: B 7128.
67. Moriae encomium or The praise of folly by Desiderius ERASMUS. Transl. from the latin text by Harry Carter; with an introduction by Hendrik Willem van Loon; illustrated with woodcuts by Franz Masereel.
New York, Heritage Press, [1953]. XV, 127 pp. 24 cm. Met tekstill.
Colofon: This edition of 'The praise of folly' was planned for the Heritage Press by Jan van Krimpen and printed under his supervision at the ancient printing-house of Joh. Enschedé en zonen in Haarlem/Holland.
Band: halflinnen.
Sign.: C 34765.
68. De lof der zotheid, door ERASMUS van Rotterdam. Uit 't Latijn vertaald door F. van Hoogstraten. Derde druk.
Kampen, Laurens van Hulst, z.j. XVIII, 167 pp. 17 cm.
Sign.: B 17747.
68a. Desiderius ERASMUS, Moriae Encomium, dat is De lof der zotheid. [In het Nederlands vertaald door A. Dirkzwager en A.C. Nielson].
Rotterdam, Ad. Donker, [1986]. 343 pp. Tekst in het Latijn en Nederlands. Deze uitgave eerder verschenen: Amsterdam, Paris, 1949.
Sign.: C 37261.
OPERA OMNIA
69. Omnia opera Des. ERASMI Roterodami, quaecunque ipse autor pro suis agnovit, novem tomis distincta ... Cum praefatione Beati Rhenani Selestadiensis, vitam autoris describente. Addito indice copiosissimo. Basileae, Froben, 1540-1541. Folio.
I. Quae spectant ad Institutionem literarum.
II. Adagia.
III. Epistolas complectens. 1540 titelblad, 1538 colofon.
IV. Quae ad morum institutionem pertinent.
V. Quae ad pietatem instituunt.
VI. Novum Testamentum complectens. 1541.
VII. Paraphrases in universum Novum Testamentum.
VIII. Theologica ex Graecis scriptoribus theologicis in Latinum sermonem transfusa. Index operum Des. Erasmi Roterodami.
IX. Apologiae. Met hss. aantt. van Angelus Jacobi. Franeker banden: bruin kalfsleer op houten borden;
blind bibliotheekstempel universiteit Franeker (wapens van Oostergo, Westergo, Zevenwouden en de 11 steden); twee koperen sluitklampen; in achterplatten aan lange sneezijde onderaan twee gaatjes van kettingklamp.
Cat. Franeker 1626.
Bis-exemplaar van deel VI, uit bibl. Fries Genootschap, in bruin lederen band met goudgestempelde rug.
Bibl. Erasm. I, 155.
Sign.: 739 Gdg fol.
70. Omnia opera Des. ERASMI Roterodami.
Basileae, Froben, 1540-1558. 9 vol. fol.
1. Omnia opera Des. Erasmi Roterodami ... novem
tomis distincta ... primus ea continet, quae spec-
tant ad institutionem literarum. 1540.
[2]. Adagiorum chiliades. 1551. Hss. eigendomsmerken doorgehaald.
[3]. Epistolarum opus. 1558.
4. Quartus tomus ad morum institutionem. 1540.
5. Quintus tomus quae ad pietatem instituunt. 1540.
6. Sextus tomus Novum Testamentum complectens. 1541.
[7]. Tomus primus Paraphraseon in Novum Testamentum.
1556. Hs. eigendomsmerk: Modestinus Dominicus Fischerus me utitur/ Emp. Franeq. 4 fl.
[8]. In Novum Testamentum annotationes. 1540.
9. Nonus tomus complectens apologias. 1540. Voorplat ontbreekt; titel op snee.
Banden: (zwart) leer op houten borden met blindstempeling en in goud op voorplat ovaal bibliotheekstempel (Vrouwe Justitia) van het Hof van Friesland, op achterplat ovaal wapen van Friesland; twee koperen sluitklampen; groene snede; op rug titel en oude signatuur in goud.
Bibl. Erasm. I, 155.
Sign.: Hof 604 folio.
71. Desiderii ERASMI Roterodami Opera omnia ... studio et opera Joannis Clerici ... in decem tomos distincta.
Lugduni Batavorum, cura et impensis Petri van der Aa, 1703-1706.
1 & 2. Quae ad institutionem literarum spectant.
Met plt.afb, w.o. portret en standbeeld Rotterdam. Tomus secundus, complectens Adagia.
3. Complectitur epistolas.
4 & 5. Quae ad morum institutionem pertinent. Quae ad pietatem instituunt.
6. Novum Testamentum.
7 & 8. Paraphrases in N. Testamentum. Versa e patribus graecis.
9 & 10. Apologiae. Index operum.
Banden: bruin leder, gesprenkeld; rug goudgestempeld;
rood gesprenkelde snede.
Bibl. Erasm. I, 133.
Sign.: Hof 690 folio.
72. Oeuvres [morales et philosophiques] d'ÉRASME [de Rotterdam publiées par les soins de Constantin Castéra. 5 tomes. 18 cm.
Paris [1933-1936].
1. L'éloge de la folie. Traduit du Latin par Thibault de Laveaux. 1933. XXXIII, [l], 204, [2] pp. Met portr. en 25 potloodtekeningen (Hans Holbein, ca. 1525) in facs.
2. Le premier livre des Colloques. Traduit du Latin par Jarl-Priel. Illustré par Albert Puyplat. 1934. 276, [3] pp.
3. Le deuxième livre des Colloques. Traduit du Latin par Jarl-Priel. Illustré par Albert Puyplat. 1934. 286, [2] pp.
4. Le troisième livre des Colloques. Traduit du Latin par Jarl-Priel, Illustré par A.-F. Cosijns. 1935. 252, [2] pp.
5. Le quatrième [& dernier] livre des Colloques. Traduit du Latin par Jarl-Priel. Illustré par A.-F. Cosijns. 1936. 254, [2] pp.
Niet aanwezig (en niet verschenen?):
6. Apophthegmes.
7. Apophthegmes.
8. Adages.
9. Opuscules.
10. Lettres.
Sign.: B 2476.
73. ERASMUS von Rotterdam, Ausgewählte Schriften. Ausgabe in acht Bänden. Lateinisch und Deutsch. Herausgegeben von Werner Welzig.
Darmstadt, Wissenschaftliche Buchgesellschaft, 1967-1980. 20 cm.
I. Epistola ad Paulum Volzium/ Brief an Paul Volz. Enchiridion militis christiani/ Handbüchlein eines christlichen Streiters. Übersetzt, eingeleitet und mit Anmerkungen versehen von Werner Welzig. 1968. XXV, 575 pp.
II. Μωριας εγκωμιον sive Laus Stultitiae/ [Das Lob der Torheit]. Deutsche Übersetzung von Alfred Hartmann. Carmina selecta/ Auswahl aus den Gedichten. Deutsche Übersetzung von Wendelin Schmidt-Dengler. Eingeleitet und mit Anmerkungen versehen von Wendelin Schmidt-Dengler. 1975. XXIX, 361 pp.
III. In Novum Testamentum praefationes/ Vorreden zum Neuen Testament. Ratio/ Theologische Methodenlehre. Übersetzt, eingeleitet und mit Anmerkungen versehen von Gerhard B. Winkler, 1967. XL, 495 pp.
IV. De libero arbitrio Diatribe sive collatio/ Gespräch oder Unterredung über den freien Willen. Hyperaspistes diatribae adversus servum arbitrium Martini Lutheri, liber primus/ Erstes Buch der Unterredung "Hyperaspistes" gegen den "Unfreien Willen" Martin Luthers. Übersetzt, eingeleitet und mit Anmerkungen versehen von Winfried Lesowsky, 1969. XXX, 675 pp.
V. Dialogus, Julius exclusus e coelis/ Julius vor der verschlossenen Himmelstür, ein Dialog. Institutio principis Christiani/ Die Erziehung des chrislichen Fürsten. Querela pacis/ Die Klage des Friedens. Übersetzt, eingeleitet und mit Anmerkungen versehen von Gertraud Christian. 1968, XX, 451 pp.
VI. Colloquia familiaria/ Vertraute Gespräche. Übersetzt, eingeleitet und mit Anmerkungen versehen von Werner Welzig. 1967. XXVII, 597 pp.
VII. Dialogus cui titulus ciceronianus sive de optimo dicendi genere/ Der Ciceronianer oder Der beste Stil, ein Dialog. Adagiorum chiliades (adagia selecta)/ Mehrere tausend Sprichwörter und sprichwörtliche Redensarten (Auswahl). Übersetzt, eingeleitet und mit Anmerkungen versehen von Theresia Payr. 1972. LIV, 633 pp.
VIII. De conscribendis epistolis/ Anleitung zum Briefschreiben (Auswahl). Übersetzt, eingeleitet und mit Anmerkungen versehen von Kurt Smolak. 1980. LXXXVI, 293 pp.
Sign.: B 19406.
74. Opera omnia Desiderii ERASMI Roterodami. Recognita et adnotatione critica instructa notisque illustrata. Ordinis primi, tomus primus - .....
Amsterdam, North-Holland Publishing Company, 1969-..... 26 cm. Met tekstill. en reg.
I-1. Antibarbarorum liber. Commentarius in nucem Ovidii. Libanii aliquot declamatiunculae. Euripidis Hecuba et Iphigenia. Luciani compluria opuscula. Galeni exhortatio.
I-2. De pueris statim ac liberaliter instituendis. De ratione studii. De conscribendis epistolis. Dialogus ciceronianus.
I-3. Colloquia.
I-4. De recta latini graecique sermonis pronuntiatione. Libellus de constructione octo partium orationis. Encomium medicinae. Paraphrasis seu potius epitome in elegantiarum libros Laurentii Vallae.
I-5. Parabolae sive similia. Encomium matrimonii.
I-6. De copia verborum ac rerum.
I-7. Carmina.
II-1. Adagiorum chilias prima, centuria I-V.
II-2. Adagiorum chilias prima, centuria VI-X.
II-3. Adagiorum chilias secunda, centuria I-V.
II-4. Adagiorum chilias secunda, centuria VI-X.
II-5. Adagiorum chilias tertia, centuria I-V.
II-6. Adagiorum chilias tertia, centuria VI-X.
II-7. Adagiorum chilias quarta, centuria I-V.
II-8. Adagiorum chilias quarta, centuria VI-X. Adagiorum chilias quinta, centuria I-II.
II-9. Adagiorum collectanea. Gesamtindices zu Adagia 1-4151, ASD II,1-8.
IV-1. Panegyricus ad Philippum Austriae ducem. Institutio principis christiani. Lingua.
IV-1A. Herz. uitg. van: Lingua.
IV-2. Querela pacis. Ex Plutarcho versa.
IV-3. Moriae encomium, id est Stultitiae laus.
V-l. De contemptu mundi. Virginis matris Lauretum
cultae liturgia. Modus orandi Deum. Explanatio symboli apostolorum. De praeparatione ad mortem.
V-2. Enarrationes in psalmos, pars prior.
V-3. Enarrationes in psalmos, pars altera.
V-4. Ecclesiastes, libri I-II.
V-5. Ecclesiastes, libri III-IV.
V-6. Christiani matrimonii institutio.
VI-2. Novum Testamentum ab Erasmo recognitum, II: Evangelium secundum Iohannem et Acta Apostolorum.
VI-3. Novum Testamentum ab Erasmo recognitum, III: Epistolae apostolicae, ad Romanos, Corinthios, Galatas, Ephesios, Philippenses, Colossenses, Thessalonicenses.
VI-5. Annotationes in Novum Testamentum. Pars prima.
VI-6. Annotationes in Novum Testamentum. Pars secunda.
VI-8. Annotationes in Novum Testamentum. Pars quarta.
VII-6. Paraphrasis in omneis epistolas apostolicas.
IX-1. Epistola de interdictio esu carnium. In epistolam de delectu ciborum scholia. Spongia adversus Aspergines Hutteni. Detectio praestigiarum. Epistola contra pseudevangelicos. Epistola ad fratres inferioris Germaniae. Purgatio adversus epistolam non sobriam Martini Lutheri.
IX-2. Apologia respondens ad ea quae Iacobus Lopis Stunica taxauerat in prima duntaxat Noui Testamenti aeditione.
IX-3. Apologia ad Jacobum Fabrum Stapulensem.
IX-4. Apologia qua respondet duabus invectivis Edvardi Lei. Responsio ad annotationes Edvardi Lei. Manifesta mendacia. Responsio ad disputationem cuiusdam Phimostomi de divortio.
Sign.: D 9420.
75. ERASMUS, [Desiderius], Collected works. [Editors R. J. Schoeck, B.M. Corrigan, R.A.B. Mynors a. o.]. Toronto, University of Toronto Press, 1974-..... 26 cm. Met tekstill., bibliogr, en reg.
1. Letters 1-141, 1484-1500.
2. 142-297, 1501-1514.
3. 298-445, 1514-1516.
4. 446-593, 1516-1517.
5. 594-841, 1517-1518.
6. 842-992, 1518-1519.
7. 993-1121, 1519-1520
8. 1122-1251, 1520-1521
9. 1252-1355, 1522-523
10. 1356-1534, 1523-1524
11. 1535-1657, januari-december 1525
23. Antibarbari. Parabolae
24. De copia. De ratione studii.
25. De conscribendis epistolis. Conficiendarum epistolarum formula. De civilitate.
26. De pueris instituendis. De recta pronuntiatione.
27. Panegyricus. Moria. Julius exclusus. Institutio principis christiani. Querela pacis.
28. Ciceronianus.
29. De virtute. Oratio funebris. Encomium medicinae. De puero. Tyrannicida. Ovid. Prudentius. Galen. Lingua
31. Adages l i 1 - I v 100.
32. I vi 1 - I x 100.
33. II i 1 II vi 100.
34. II vii 1 - III iii 100.
39. Colloquies [1]
40. [2].
42. Paraphrases on Romans and Galatians.
44. Paraphrases on the Epistles to Timothy, Titus, and Philemon. The Epistles of Peter and Jude. The Epistle of James. The Epistles of John. The Epistle to the Hebrews.
46. Paraphrase on John.
49. Paraphrase on Mark.
50. Paraphrase on The Acts of the Apostles.
56. Annotations on Romans.
63. Enarratio in primum psalmum, 'Beatus vir'. Commentarius in psalmum 2, 'Quare fremuerunt gentes'. Paraphrasis in tertium psalmum, 'Domine quid multiplicati'. In psalmum quartum concio.
71. Epistola ad Dorpium. Apologia contra Latomi dialogum. Apologia pro declamatione matrimonii. Acta academiae lovaniensis contra Lutherum. Axiomata Erasmi pro causa Lutheri. Consilium cuiusdam. Manifesta mendacia.
83. Apologia ad Fabrum. Appendix de scriptis Clithovei. Dilutio. Responsio ad disputationem de divortio.
85. [1]: Poems. [2]: Notes to poems.
Sign.: D 10789.
OPUSCULA
76. Zie ook nr. 33.
77. Desiderii ERASMI Roterodami Opuscula varia.
Lugduni Batavorum, ex officina Joannis Maire, 1641-1652. 8 vol. 12°.
1. Modus orandi Deum, 1641. "De contemptu mundi liber. 1641. De immensa Dei misericordia. 1641. De virtute amplectenda oratio; De praeparatione ad mortem; De morte declamatio; De puero Jesu concio pronunciata in Schola Coletica, Londini olim instituta. 1641.
2. Enarratio in psalmum I: Beatus vir, etc. 1644. Enarratio pia juxta ac docta in psalmum XXXIV. 1652. Concionalis interpretatio, plena pietatis, in psalmum LXXXVI. 1652. Enarratio triplex in psalmum XXII. 1645.
3. Dialogus ciceronianus, sive de optimo genere dicendi. 1645. Dialogus de recta Latini Graecique sermonis pronuntiatione. 1645.
4. De matrimonio christiano. Accessit Ludovici Vivis de conjungii origine et utilitate discursus. 1650.
5. Precationes quibus homines assuescant cum Deo loqui, Item precatio Dominica. 1641. Explicatio in Symbolum Apostolorum & Decalogum. 1641. De sarcienda ecclesiae concordia ... liber. 1642.
6. Moriae Encomium cum Gerardi Listrii commentariis. Epistolae aliquot in fine additae. 1648.
7. Principis christiani institutio per aphorismos digesta. 1641. Querela pacis. 1641. Enchiridion militis cliristiani. 1641. Consultatio de bello Turcis inferendo. 1645.
Bibl. Erasm. I, 112, 167, 83, 64.
8. De contemptu mundi liber. 1641. Hierachter: Casparus Streso, Brevis et modesta responsio ad apellationem innocentiae Lutheranae, etc. Lugduni Batavorum, ex officina Justi Livii, 1654. Casparus Streso, Responsionis ad apellationem innocentiae Lutheranae Apologia. Praemittitur praefatio historica, de hodierno statu Ecclesiae Orientalis et Occidentalis, analytice excerpta ex tractatu Anglicano D. Richardi Field de Ecclesia. Lugduni Batavorum, ex officina Wilhelmi Christiani, 1635.
Sign.: Buma 191.
78. ERASMI opuscula; a supplement to the opera omnia, edited with introductions and notes by Wallace K. Ferguson.
The Hague, Martinus Nijhoff, 1983. XV, 373 pp. 25 cm. Sign.: D 3532.
79. The poems of Desiderius ERASMUS. Introduced and edited by C. Reedijk.
Leiden, E.J. Brill, 1956. XII, 424 pp. 25 cm. Met 1 facs., bibliogr. en reg.
Oorspr. verschenen als proefschrift Leiden.
Sign.: D 6821.
ORATIO DE VIRTUTE AMPLECTENDA
80. Zie nr. 35.
PARAPHRASIS IN UNIVERSAS EPISTOLAS APOSTOLORUM
81. Paraphrasis, (dat is) Verclaringhe op de Canonijcke brieven (namentlijck) van Jacobus I, Petrus II, Johannes III, Judas I. Eertijds door den hooch-gheleerden ende wijt-vermaerden Des. ERASMUS van Rotterdam int Latijn gheschreven, ende nu int Duyts ghetrouwelijck overgheset door J.P.S.
t'Amstelredam, by my Harmen Jansz. Muller ..., Anno 1593. 8°: [256] pp. Met portr.
Uit bibl. Fries Genootschap (37 i 23).
Hs. eigendomsmerk: G.L. Tjalma.
Band: perkament (defect).
Bibl. Erasm. I, 147.
Ten onrechte toegeschreven aan Jan Philipsz. Schabaelje volgens P. Visser, Broeders in de geest. De doopsgezinde bijdragen van Dierick en Jan Philpisz. Schabaelje. Deventer 1988, II, 213.
Johannes Petri Sannes? Vgl. Ùt de smidte fan de Fryske Akademy, 22ste jrg., 1988, nr. 3, blz. 54. Sannes was grietman van Weststellingwerf van 1578 tot na 1600.
Sign.: A 2975.
PARAPHRASIS IN ELEGANTIAS LAUR. VALLAE
82. Paraphrasis, seu potius Epitome inscripta D. ERASMO Roterod. luculenta, iuxta ac brevis in Elegantiarum libros Laurentii Vallae, ab ipso iam recognita. Cum Gallica tum dictionum, tum locutionum expositione. Cui addita est et Farrago sordidorum verborum, sive Augiae stabulum repurgatum per Cornelium Crocum.
Lutetiae, ex officina Rob. Stephani typographi Regii, 1545. 8°: 192 pp., [20] ff.
Bibl. Erasm. I, 153.
Volgt: Epitome luculenta iuxta ac brevis in elegantiarum libros Laurentii Vallae. Lovanii, apud Bartholomaeum Gravium, 1560.
Band: bruin leer; rugtitel in goud.
Sign.: Buma 603.
PRAEPARATIONE, DE, AD MORTEM LIBER
83. Een costelijc ende devoot boecxken van die bereydinge totter doot, gemaect van den eerweerdigen ende vermaerden leraer ERASMUS van Rotterdam int jaer van [15]34, int latijn eerst wtgegeven ende nu met groter neersticheit in onser spraken overgeset.
Colofon: Ghedruckt tot Leyden by my Jan Mathijszoon ..., 1555. 8°: [56] pp.
Uit bibl. Halbertsma.
Hs. eigendomsmerk: Gerrit Michielz. van Nieustat.
Band: modern.
Bibl. Erasm. --. Bibl. Belg. E --.
Sign.: 744 Gdg kluis.
84. Zie nr. 33.
85. Bibl. Erasm. I, 156. Zie nr. 36.
PUERIS, DE, LIBERALITER INSTITUENDIS LIBELLUS
86. Libellus novus et elegans D. ERASMI Roterodami de pueris statim ac liberaliter instituendis.
Coloniae, apud Joannem Gymnicum, An. 1529, Mense Septembri. 8°: [48] pp. Laatste bladzijde blanco.
Bibl. Erasm. I, 163.
Sign.: in 999 TL. Zie nr. 55.
QUERELA PACIS
87. Querela pacis undique gentium eiectae profligataeque. Autore ERASMO Roterodamo. Cum quibusdam aliis.
Apud inclytam Germaniae Basileam [1518]. 4°: [IV], 50 pp.
De andere werken en zodoende ook het colofon (Basileae apud lo. Frobenium Mense Novembri An. 1518) ontbreken. Vgl. Bibliotheca Belgica, E 1290.
Uit bibl. de Clercq.
Omslag: grijs papier.
Bibl. Erasm. I, 166.
Sign.: Pb 1215.
88. Aeltius, Godeschalcus, Querela pacis, dat is Vreden-clacht aen die vereenichde Nederlanden. Tot navolginghe des gheleerden ende wiitberoemden D. ERASMI Roterodami.
Gedruckt tot Leeuwarden, by Abraham van den Rade, ... 1612. 4°: [II], 36, [2] pp.
Sign.: Pb 12760.
89. La plainte de la paix, décriée et chassée de tous côtés et par toutes les nations. Par ERASME de Rotterdam.
In: Elise Constantinescu Bagdat, La "Querela pacis" d'Érasme (1517).
Paris, P.U.F., 1924. Pp. 137-174.
Met "notes", pp. 175-201. 26 cm.
Sign.: D 586.
90. ERASMUS van Rotterdam, De klacht van de vrede die overal door alle volken verstoten en versmaad wordt. [Vertaling in het Nederlands van Truus van Leeuwen. Voorwoord van O. Noordenbos].
Amsterdam, van Breda, 1947. 91 pp. 21 cm. Met 1 facs,
Oorspr. titel: Querela pacis undique gentium ejectae profligataeque, 1517.
Sign.: B 27779.
91. Verplaatst naar: 9a.
RATIONE, DE, STUDII
92. Lugd. Bat. 1624. Bibl. Erasm. I, 172. Zie nr. 58.
93. Lugd. Bat. 1651. Bibl. Erasm. --. Zie nr. 60.
RESPONSIO AD EPISTOLAM APOLOGETICAM
94. Des. ERASMI Rot. Responsio ad epistolam apologeticam incerto autore proditam, nisi quod titulus, forte fictus, habebat: per ministros verbi, ecclesiae Argentoratensis.
Apud Friburgum Brisgoicum. 8°: [76] ff.
Colofon: Apud Friburgum Brisgoiae Cal. Augu. Anno 1530. Excudebat Joannes Fab. Emmeus Juliacensis.
Bibl. Erasm. I, 174.
Sign.: in RK 639. Vgl. nr. 41.
SILENI ALCIBIADIS
95. Sileni Alcibiadis, of Schijn bedrieght ... (1644).
Bibl. Erasm. I, 177.
Sign.: in C 36592. Zie nr. 16.
VITA EASMI EX IPSIUS MANU REPRAESENTATA
96. Magni Des. ERASMI Roterodami Vita; partim ab ipsomet Erasmo, partim ab amicis aequalibus fideliter descripta.
Bibl. Erasm. I, 182.
Accedunt epistolae illustres plus quam septuaginta, quas aetate provectiore scripsit, nec inter vulgatas in magno volumine comparent. P. Scriverii & fautorum auspiciis.
Bibl. Erasm. I, 101.
Lugduni Batavorum, ex officina Joannis Maire, 1642. 8°: [XL], 394 pp. Met portr. van Thomas Nigel en van Erasmus.
Volgen: Lingua. Lugd. Bat., Joannes Maire, 1641. Encomium moriae. Leydae, Jacobus Marci, 1622. Zie nr. 54 resp. 57.
Band: perkament.
Sign.: A 1313.
II. Werken door ERASMUS uitgegeven of geannoteerd
D. ALGERUS, LEODIENSIS, MONACHUS BENED. CLUNIACENSIS
97. D. Algeri ..., de veritate corporis & sanguinis dominici in Eucharistia, cum refutatione diversarum circa hoc haereseon ... ex recognitione D. ERASMI
Roterodami. Aeditio tertia. Accessit D. Caecilii Cypriani de coena Domini sermo, & prima institutione consummantis omnia sacramenta.
Antverpiae ... in aedibus Joannis Steelsii ... 1536 mense Julio. Colofon: Typis Joan. Graphei. 8°: [95] ff.
Hss. aantt. op schutblad en titelblad: Ex libris conventus Lyrensis ordinis praedicatorum; Ffr. Johannes Julii praedicatorum ordinis; Soc. J. L. [= Jezuïetenstatie Leeuwarden]; S.L. [= Jezuïetenstatie Leeuwarden; komt in alle boeken met sign. RK voor, maar wordt hier verder niet meer apart genoemd].
Naam Erasmus op titelblad doorgehaald.
Band: perkamenten omslag met lederen splitsels; rug versterkt met membrum disjectium (met Latljnse tekst).
Bibl. Erasm. II, 6.
Sign.: RK 642.
ARISTOTELES
98. Aristotelis ... opera, quaecunque impressa hactenus extiterunt omnia, summa cum vigilantia excusa. [Grieks]. Per Des. ERAS. Roterodamum.
Basileae, apud Jo[annem] Beb[elium], Anno 1531. Folio: [VIII], 253, [1] ff.
Met talrijke hss. aantt. in de marge, o.a. van Petrejus Tiara.
Band: bruin leer op houten borden; blindstempel UB Franeker; twee koperen sluitklampen; in achterplat lange sneezijde onderaan twee gaatjes van kettingklamp.
Cat. Franeker 1626 (verm. abusievelijk samengevoegd met Lat. ed. Bazel, Oporinus, 1548, in twee banden.
Bibl. Erasm. II, 10.
Sign.: 69 Wbg kluis.
AUGUSTINUS
98a. D. Aurelii Augustini ... monimenta ... universa. [Tomus II. emendatus per Des. ERASMUM Roterodamum et alios.]
Basileae, per Ambrosium & Aurelium Frobenios fratres, 1569. Folio: 10 dln. in 5 bdn. Cum indice tripartito.
Banden: perkament over bordpapier; ovaal blindstempel van de Franeker academiebibliotheek; restanten van groene sluitlinten; herbonden blijkens afgesneden hs. aant.; rugtitels in goud op bruin leer in tweede veld van boven: AUGUSTINI OPERA / TOM. I.II. resp. III.IV. etc.; hs. oude signatuur nog compleet zichtbaar op titelblad tom. V in band 3: 3{3.
Cat. Franeker ....................
Bibl. Eras. II, 11.
Sign.: 595 Gdg fol.
BASILIUS MAGNUS, EPISC. CAESAR.
99. En amice lector, thesaurum damus inaestimabilem D. Basilium vere magnum sua lingua disertissime loquentem quem hactenus habuisti Latine balbutientem ... et ERASMI Roterodami praefationem ... [Grieks].
Basileae ex officina Frobeniana an. [15]32 mense Martio. Folio: [VIIl], 674 pp., [1] f.
Met hss. aantt. in de marge (van Tiara?).
Bibl. Erasm. II, 13.
Volgt: D. Basilii ... opera. Monodia Gregorii Nazianzeni. Coloniae, ex officina Eucharii, anno 1531. [XVI], 375 pp.
Band: perkament; op platten bibliotheekstempel Franeker academie in goud; groene sluitlinten.
Sign.: 598 Gdg fol.
CATO, DION.
100. Disticha de moribus, vulgo Catoni adscripta. Cum Graeca Planudis versione, et Desiderii ERASMI Roterodami scholiis. In usum scholarum. Omnia de novo recognita, & mendis innumeris recens repurgata. Franekerae, apud Johannem Arcerium, ... 1660, 12°: 58 pp.
Bibl. Erasm. II, 17.
Volgen: Dicta sapientum e Graecis, ut habebantur,
nescio à quo Graeculo, utcumque collecta, vel conflicta potius, ERAS. interprete [pp. 58-63]. Dicta sapientum, ex Ausonio, carmine [pp. 63-67]. Mimi Publiani, ab ERASMO castigati, et elucidati [pp. 68-103]. Isocratis ad demonicum paraenesis, per Rodolphum Agricolam è Graeco in Latinum sermonem traducta [pp. 103-119].
Hs. eigendomsmerk: Sum ex libris/ Johannis Friederici de/ Schweinitz et Krain Lib./ Baronis de Kauder.; Constat Maler 12 ggl./ Ligat. 4 ggl./ Summa 16 ggl.
Band: bruin leer met goudstempeling op de rug.
Bis-exemplaar: Franekerae, Johannes Wellens, 1660; uit bibl. Fries Genootschap; perkamenten band.
Sign.: Buma A 2460; Buma A 2460 bis.
CHRYSOSTOMUS
100a. 1530 (deel 2 alleen).
CAECILIUS CYPRIANUS, EPISC. CARTHAG.
101. [Divi Caecilii Cypriani ... opera ... per Des.
ERASMUM Roterod. ...].
Colofon: Basileae, in officina Hervagiana, anno
1540, mense Augusto. Folio: [14], 527, [1], [28]
pp. Voorwerk ontbreekt.
Met hss. aantt. van Tiara in de marge.
Band: perkament; restanten van lederen sluitlinten; in achterplat aan lange sneezijde twee gaatjes van kettingoog.
Cat. Franeker 1626 (Froben)
Bibl. Erasm. II, 24.
Sign.: 611 Gdg fol.
102. D. Caecilii Cypriani ... universa, quae quidem extare sciuntur, opera, iam novissime ex castigatione Des. ERASMI Roterod. ... à mendis vindicata. Accesserunt & annotationes ERASMI ... Et index novus ...
Coloniae ex officina typographica Petri Quentel, mense Augusto anni post Christum natum 1544. Folio: [XXXVI], 451 pp.
Met hss. aantt. in de marge.
Bibl. Erasm. II, 24.
Volgt: Bap. Platinae Cremonensis, De vitis ac gestis summorum pontificum, ad sua usque tempora, liber unus ... [et alia]. Eucharius Cervicornus Agrippinas excudebat, impensis M. Gotfridi Hittorpii civis Colonien., anno 1540. [XII], 314, [2], 92, [10] pp.
Met hss. aantt. in de marge.
Band: perkament; op de platten blind bibliotheekstempel van de Franeker academie; restanten van groene sluitlinten.
Cat. Franeker 1626.
Sign.: 612 Gdg fol.
DEMOSTHENES
103. Demosthenis ... orationes duas & sexaginta, & in easdem Ulpiani commentarii, quantum extat, Libanii argumenta tum collectae ... ex Des. ERASMI Rot., Guilhelmi Budaei atque aliorum lucubrationes annotationes. [Grieks].
Basileae per Johannem Hervagium mense Septembri 1532. Folio: [XII] ff., 507, [1] pp., 28 ff. Met hss. aantt. in de marge, o.a. van Tiara.
Hs. eigendomsmerk: D. Gratinga.
Band: bruin leer met blindstempeling; dubbel kader van rolstempels; titel op snee; restanten van lederen sluitlinten; spiegels; membra disjecta (met Latijnse tekst), losgeraakt; in achterplat gaatJes van kettingklampen; kop 1, snee 1 resp. 2.
Cat. Franeker 1626.
Bibl. Erasm. II, 24.
Sign.: 793 TL fol.
EUCHERIUS, EPISC. LUGDUNENSIS
104. D. Eucherii ... lucubrationes aliquot ... cura ac beneficio Joannis Alexandri Brassicani ... recens editae ... [bevat o.a.] Epistola paraenetica ad Valerianum cognatum suum De contemptu mundi, cum scholiis D. ERASMI Roterodami.
Basileae, in officina Frobeniana, anno 1531 mense Septembri. Folio: [VIII], 194 pp., [1] f.; 310 pp. Colofon van "Commentariorum in libros Regium libri quatuor": Basileae in officina Frobeniana per Hieronymum Frobenium & Nicolaum Episcopium, Mense Augusto anno 1531.
Hs. eigendomsmerk: Joannis Arcerii Theodoreti [en geradeerd, maar met UV-lamp gelezen:] Phrysii 1584.
Band: perkament; restanten van twee groene sluitlinten; in achterplat gaatjes van kettingklampen: kop 1, snee midden 1, snee onderaan 2.
Cat. Franeker 1626.
Bibl. Erasm. II, 25.
Sign.: 625 Gdg fol.
GALENUS
105. Sexti Empirici ... adversus mathematicos ... opus ... Graece nunquam, Latine nunc primum editum, Gentiano Herveto Aurelio interprete. Item, Claudii Galeni Pergameni contra Academicos et Pyrrhonios, D. ERASMO Roterodamo interprete.
Antverpiae, ex officina Christophori Plantini, 1569. Folio: [..], 584, [30] pp. Voorwerk incompleet.
Colofon: Excudebat Parisiis Martinus Juvenis, anno 1669 sexto Calendas Junii.
Met hss. aantt. in de marge (van Tiara?).
Band: perkament met rugtitel in goud; restanten van lederen sluitlinten; gaatjes van kettingklampen in achterplat: kop 1, snee 2 resp. 1.
Cat. Franeker 1626.
Bibl. Erasm. II, 27.
Sign.: 122 Wbg fol.
106. Claudii Galeni Pergameni de optimo docendi genere liber ... D. ERASMO Roterodamo interprete. In: Sexti Empirici opera [Grieks en Latijn]. Parisiis, in officina Abrahami Pacard ..., 1621, Folio: pp. 497-503.
Band: perkament; centraal blindgestempeld ornament; lederen sluitlinten verloren gegaan. Bibl. Erasm. II, 27.
Cat. Franeker, Continuatio 1749, blz. 34.
Sign.: in 120 Wbg fol.
107. Galeni adhortatio ad artes. Cum sua annotatione et versione D. ERASMI edidit Abrahamus Willet.
Lugduni Batavorum, apud S. en J. Luchtmans, academiae typographos, 1812. Typis J. Brill, Leidae. 8°: XIV, 153 pp. Met reg.
Bibl. Erasm. II, 27.
Sign.: Buma 435; Buma 436.
HIERONYMUS STRIDONENSIS
108. Omnes quae extant D. Hieronymi Stridonensis lucubrationes ... in novem digestae tomos ... per Des. ERASMUM Roterodamum ...
Basileae, in officina Frobeniana, per Hieronymum Frobenium et Nicolaum Episcopium, 1536-1538. 9 dln. in 4 bdn. en reg.
Register in kleinere band gebonden vóór Johannes Heydanus, Jerusalem descripta, Francofurti 1565. Colofon: Francofurti ad Moenum, per Georgium Corvinum, Sigismundum Feirabent, & haeredes Vuigandi Galli. Met hss. aantt. in de marge van verschillende handen (o.a. Tiara?), afgesneden bij herbinden. Doorgehaalde aant. aan eind deel 2 m.b.t. inbinden: Debuit pro compingendis duobus tomis bibliopeco Petro decem st. quos tamen postea bibliopeco persolvi.
Banden: perkament; op platten blind bibliotheekstempel van de Franeker academie; groene sluitlinten.
Bibl. Erasm. --.
Sign.: 631 Gdg fol.
HILARIUS, PICTAVORUM EPISCOPUS
109. Divi Hilarii Pictavorum episcopi 1ucubrationes per ERASMUM Roterodamum non mediocribus sudoribus emendatas ...
In officina Frobeniana apud inclytam Basileam, Anno 1523, mense Febr. Folio: [12] ff., 418 pp., [17] ff. Met "Index".
Hs. aant.: Est J... Hilbrandi. 1589, 17° Aprilis comparatus. Vroeger gelezen aant. "Donum Sibrandi Lubberti" niet meer aanwezig; vgl. veilingcatalogus bibliothek Lubbertus, Franeker 1625, bl. [A4] recto.
Band: perkament; kaders in blindstempeling; resten van twee sluitlinten; gaatjes van kettingklampen in achterplat: boven midden 1, opzij midden 2, daaronder 1, nog lager 1.
Cat. Franeker 1635.
Bibl. Erasm. II, 31.
Sign.: 633 Gdg fol.
HISTORIAE AUGUSTAE SCRIPTORES
110. Ex recognitione Des. ERASMI Roterodami [Historiae Augustae scriptores:] C. Suetonius Tranquillus, Dion. Cassius Nicaeus, Aelius Spartianus, Julius Capitolinus, Aelius Lampridius, Vulcatius Gallicanus V.C., Trebellius Pollio, Flavius Vopiscus Syracusius; quibus adjuncti sunt Sex. Aurelius Victor, Eutropius, Paulus Diaconus, Ammianus Marcellinus, Pomponius Laetus Ro., Jo. Bap. Egnatius Venetus.
Colofon: Basileae, apud Joannem Frobenium, mense Junio, anno 1518. Folio: [XXXVIII] ff., 911, [1] pp.
Hs. eigendomsmerk: Sum Petri Buijgirs. Met hss. aantt. van dezelfde.
Band: bruin leer op houten borden; blindstempeling: kader verticaal opgevuld met rolstempels; koperen sluitklampen ontbreken.
Bibl. Erasm. II, 31.
Sign.: Buma 873.
IRINAEUS, EPISCOPUS LUGDUNENSIS
111. Opus eruditissimum divi Irinaei ... ex vetustissimorum codicum collatione quantum licuit Des. ERASMI Roterodami opera emendatum. Additus est index rerum observatu dignarum.
Basileae, Froben, 1548, Colofon: Basileae per Hieronymum Frobenium, et Nicolaum Episcopium, mense Martio, 1548. Folio: [Vl] ff., 338 pp., [1, 12] ff.
Bibl. Erasm. II, 52.
Gebonden achter Synesii Episcopi Cyrenes. [Grieks].
Parisiis 1553, ex officina Adriani Turnebi typographi Regii. [II] ff., 134 pp., [1] f.
Met hss. aantt. van Tiara in de marge.
Band: bruin leer; kader van fileten; centraal en op de hoeken goudstempels; restanten van groene sluitlinten; titel op snee: SYN; in achterplat gaatjes van kettingklampen: kop 1, snee midden 1 resp. 2, snee onderaan 1.
Cat. Franeker 1626.
Sign.: in 662 Gdg fol.
JOANNES CHRYSOSTOMUS
111a. D. Ioannis Chrysostomi archiepiscopi Constantinopolitani opera, quae hactenus versa sunt omnia ... [deels vertaald door Desiderius ERASMUS.]
Basileae, Froben, 1530.
Bibl. Erasm. II, 35.
Aanwezig: Operum ... Ioannis Chrysostomi ... secundus tomus. Hs. aant. boven titel: Liber Theodorici Petri/ Anno 1591 60s[t.?]; op titelblad bovenaan monogram van de Societas Jesu Leovardiensis: SL.
Bijgebonden: Quintus et ultimus tomus. Basileae, Froben, 1558.
Band: donkerbruin leer op houten borden; blindstempeling met twee kaders gevuld met florale rolstempels; koperen sluitingen, waarvan de haken ontbreken; vochtschade; wormvraat.
Sign.: RK 1111a
JOSEPHUS, FLAVIUS
112. Flavii Josephi antiquitatum Judaicarum libri XX ... De bello judaico libri VII ... Contra Apionem libri II ... De imperio rationis sive de Machabaeis liber unus à Des. ERASMO Roterodamo recognitus. Cum indice copiosissimo.
Basileae, in officina Frobeniana, anno 1540. Colofon: ... per Hieronymum Frobenium et Nicolaum Episcopium. Folio: [XX], 839, [l] pp.
Hs. eigendomsmerken, ex. RK: Bernardus Meijlama;
naam volgende eigenaar doorgehaald; ex. Buma: 1548 Georgius van Roerda; L. v. Burmania.
Band, ex. RK: bruin leer op houten borden; blindstempeling: rolstempels verticaal; sluitklampen ontbreken; ex. Buma: bruin leer op houten borden; blindstempeling; kaders met rolstempels; onderste sluitklamp ontbreekt; op binnenkant platten membra disjecta: Latijn, met muziek.
Bibl. Erasm. II, 37.
Sign.: RK 1131; Buma E 161.
LUCIANUS SAMOSATENSIS
115. Luciani Samosatensis dialogi aliquot, D. ERASMO Rot. et Thoma Moro interpretib. Eiusdem Oratio, Calumniae non esse temere credendums: et, Encomium Demosthenis: ex Philippi Melanchthonis versione.
Lugduni, apud Seb. Gryphium, 1541. 8°: 534, [2] pp.
Hs. eigendomsmerk::: SL (= Societas Leovardiensis). Band: varkensleer, blindgestempeld met plaatstempel (wapen .......), rolstempels en "Anno 1584".
Bibl. Erasm. --.
Sign.: RK 625.
114. Luciani Timon, sive De divitiis & paupertate dialogus festivissimus, nunc seorsim editus in gratiam studiosae juventutis, & scholiis Plutique Aristophanici collatione illustratus a Lamberto Barlaeo … Adjuncta est Latina versio ERASMI a Benedicto Pererio interpolata, sed variis in locis castigata.
Lugduni Batavorum, apud Johannem Meyer, 1652. Colofon: excudebat Wilhelmus Christiani Boxius. 8°: [XXIV], 256, [14] pp.
Band: perkament.
Bibl. Erasm. II, 4.
Sign.: Buma 535.
ORIGENES
115. Origenis Adamantii eximii scripturarum interpretis opera, quae quidem extant omnia, per Des. ERASMUM Roterodamum partim versa, partim vigilanter recognita ...
Apud inclytam Basileam ex officina Frobeniana An. 1536 mense Septembri. Colofon deel II: ... per Hieronymum Frobenium et Nicolaum Episcopium ... .
Twee delen in 2 banden. Folio, I: [XII] ff., 899,
[1] pp.; II: 780 pp., [26] ff.
Hss. aantt, in de marge, o.a. van Tiara. I, 899:
Sum Sibrandi & amicorum. II, titelblad: Sum Sibrandi & amicorum 1556.
Banden: Franeker bibliotheekbanden, zoals nr. 96, maar gaatjes kettingklamp in midden lange sneezijde achterplatten.
Cat. Franeker 1626.
Bibl. Erasm. II, 4.
Sign.: 657 Gdg fol.
Ander exemplaar, alleen deel I, aanwinst 1941, sign.: G 146.
Hss. eigendomsmerken, schutblad: Herbornae 1712/ 1--5; titelblad: Annumeror libris Joannis Jacobi Klonckii Herborn 1672, 30. Mart.; J.E. Weissel ao. 1707; jam possidet A. Pungelerus 1712; jam ex permutatione J.S. Hamel.
Band: varkensleer op houten borden; rijke blindstempeling: kaders met rol- en losse stempels, jaartal 1542; bovenste sluitklamp ontbreekt; rugtitel: Origenis/ Homilias [!] in V.T.
TESTAMENTUM NOVUM
116. Novum Testamentum per Desiderium ERASMUM Roterodamum novissime recognitum. Antverpiae apud viduam Martini Caesaris, impensis honesti viri Joannis Coccii, Anno 1537. 16°: [432] pp.
Katernen AA-HH8 ontbreken; vgl. Nijhoff-Kronenberg II, adddenda, no. 4126.
Hss. aantt. in de marge.
Band: half perkament met marmerpapier, 1981.
Bibl. Erasm. --.
Sign.: RK 408 kluis 2.
117. Novum Testamentum omne ex versione utraque, hoc est Des. ERASMI Roterodami & Vulgata. Basileae anno 1538. Colofon: ex officina Hieronymi Frobenii et Nicolai Episcopii mense Martio. Folio: 392 pp., [17] ff.
Bibl. Erasm. II, 59.
Volgt op: [Vetus Testamentum]. Colofon: Basileae, per Hieronymum Frobenium et Nicolaum Episcopium anno 1538 mense Martio. [...], 818 pp. Titelblad (en voorwerk?) ontbreekt.
Met hss. aantt. Eigendomsmerken: Petrus Gossuini est meus herus et ex donatione avunculi sui Petri Nicolai; Ex. lib. P. Echten empt. 20 st., C..… Sixti nauta.
Band: half leer, half marmerpapier (restant); afdruk centraal (oud?) stempel op platten nog zichtbaar.
Sign.: RK 1215.
118. Novum Testamentum Jesu Christi filii Dei, ex versione ERASMI, innumeris in locis ad Graecam veritatem, genuiniumque sensum emendata. Glossa compendiaria M. Matthiae Flacii ... Cum multiplici indice …
Basileae anno 1570. Colofon: impressum Basileae, per Petrum Pernam et Theobaldum Dietrich. Folio: [22] ff., 1394, [20] ff. Met "Index". Gr. & Lat.
Hs. aant.: Illustri Bibliothecae Universitatis Franequerae donatum ab Alexandro Boka Nobili
Hungaro, Franequerae Mens. Sept. d. 14 a.s. 1768.
Band: blindgestempeld varkensleer op houten borden; sluitklampen ontbreken. Bibl. Erasm. II, 65.
Sign.: 153 Gdg fol.
119. Des. ERASMI Rot. in Novum Testamentum annotationes, ab ipso autore iam postremum sic recognitae ac locupletatae, ut propemodum in novum opus videri possit.
Basileae, in officina Frobeniana, anno 1542.
Folio: [IV] ff., 816 pp., [14] ff. Met "Index".
Uit bibl. Halbertsma.
Band: perkament met blindstempeling (medaillon en kader); resten van twee sluitlinten.
Bibl. Erasm. II, 60.
Sign.: 440 Gdg fol.
120. Annotationes, of aanteekeningen op 't Nieuwe Testament; door Desiderius ERASMUS van Rotterdam in 't Latijn beschreven, en, volgens des schrijvers vijfde en leste vermeerdering, van J.H. Glazemaker uit het Latijn vertaalt, en met D. v. B. overgelezen, en nagezien.
t'Amsterdam, voor Jan Rieuwertsz, ... 1663. Colofon: 't Amsterdam, ter drukkerye van Tymon Houthaak. Folio: [IV] ff., 987 pp.
Geschenk van P.H. van Terwisga, Vlieland, 1984.
Band: bruin leer; blindgestempeld kader; sluitlinten ontbreken.
Bibl. Erasm. II, 65.
Sign.: G 537.
121. Des. ERASMUS van Rotterdam, Paraphrasis, Dat is: Verklaringhe op het Nieuwe Testament onses Heeren Jesu Christi. Uit den Latijnschen taleovergeset in Nederduytsch, door Ellert de Veer.
2 dln. in 1 bd.
In 's Graven-Haghe, by Machtelt Aelbrechts van Luninghen/ Weduwe wijlen Hillebrant Jacobssz. van Wouw. Anno 1626-1628. Folio, I: [IV], 248, [2] ff.
II: [I], 185 ff.
Band: leer op hout; blindstempeling.
Tweede exemplaar mist titelbladen; hss. eigendomsmerken: Froukjen Sjoerds Pelsma; Sjoerd Durks Pelsma; band: bruin leer op houten borden; compleet koperen beslag m.u.v. bovenste sluitklamp.
Bibl. Erasm. II, 65.
Sign.: RK 1123; F 550.
122. Des. ERASMUS van Rotterdam, Paraphrasis ... 't Amsterdam, voor Hendrick Laurensz. …, 1639. 2 dln. in 1 bd. Colofon deel II: Tot Haerlem, gedruckt by Thomas Fonteyn, ... 1639. Folio, I: [VI], 276 ff.; II: [I], 194 ff.
Band: bruin leder; eenvoudig blind lijnenkader; sluitlint in het midden.
Bibl. Erasm. II, 65.
Sign.: F 1851.
123. Paraphrasis, dat is: Verklaringhe op het Nieuwe Testament onses Heeren Jesu Christi. Door Des. ERASMUS van Rotterdam. Uyt de Latijnsche tale overgheset in Nederduytsch. Desen vijfden druck, verbetert ende vermeerdert met vier dedicatien ... Met noch een besluyt op den evangelist Johannes; al te samen nu eerst uyt Latijn in Duyts, om haer bysondere aenghenaemheydt overgheset. Hier is noch van nieus by gevoeght de beschryving der twee apostelen, Petrus en Paulus, met de rekening der tyden, door den selven schryver. 2 dln. in 1 bd.
Tot Rotterdam, by Pieter en Abraham van Waesbergen, …, anno 1660. Colofon: Tot Gouda, gedruckt by Willem van der Hoeve ... Folio, I: [VIl], 223,
[4] ff.; II: [I], 160 ff.
Hss. aantt.: overlijdensdata van Jan Lammense 1741 en Trijnie Jans 1727.
Band: bruin leer op houten borden; koperen sluitklampen ontbreken.
Bibl. Erasm. II, 65.
Sign.: F 453.
CASTRO
124. F. Alfonsi de Castro Zamorensis ... adversus omnes haereses libri XIIII. Nunc demum diligentius recogniti, ac emendatius, quam antehac, typis excusi. Loca insuper aliquot in quibus D. ERASMI Rot. libri caute sunt legendi.
Coloniae, excudebat Melchior Novesianus, ... 1539.
Folio: [X], 214, [17] ff.
Hs. aant.: doorgehaalde koopprijs.
Band: bruin leer op houten borden; blindstempeling: kader verticaal opgevuld met rolstempels; bovenste sluitklamp ontbreekt.
Bibl. Erasm. III, 12.
Sign.: RK 1118.
© 2020 F.N.Heinsius
Google Sites
Report abuse