CENTRAL UNIVERSITY OF PUNJAB(BATHINDA) VICH KAHAN SINGH NABHA DE YAAD CH' SEMINAR,25november2013

ਭਾਈ ਕਾਨ੍ਹ ਸਿੰਘ ਨਾਭਾ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਸਾਹਿਤਕ ਸਮਾਗਮ

Posted On November - 26 - 2013(Punjabi Tribune)

ਖੇਤਰੀ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧ

ਬਠਿੰਡਾ, 26 ਨਵੰਬਰ

ਤੁਲਨਾਤਮਕ ਸਾਹਿਤ ਕੇਂਦਰ, ਪੰਜਾਬ ਕੇਂਦਰੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਬਠਿੰਡਾ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ, ਸਾਹਿਤ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤਾਂ ਦੀ ਵੱਡਮੁੱਲੀ ਦੇਣ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਲੜੀ ਆਰੰਭ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਲੜੀ ਤਹਿਤ ਅੱਜ ਪੰਜਾਬੀ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਮਹਾਨਵਿਦਵਾਨ ਭਾਈ ਕਾਨ੍ਹ ਸਿੰਘ ਨਾਭਾ ਦੇ ਜੀਵਨ, ਸਮੁੱਚੇ ਕਾਰਜ ਅਤੇ ਯੋਗਦਾਨ ਸਬੰਧੀ ਇੱਕ ਯਾਦਗਾਰੀ ਸਾਹਿਤਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਆਡੀਟੋਰੀਅਮ ਵਿੱਚ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ।

ਇਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਵਾਈਸ ਚਾਂਸਲਰ ਪ੍ਰੋ. (ਡਾ.) ਜੈ ਰੂਪ ਸਿੰਘ ਦੇ ਸਵਾਗਤੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨਾਲ ਹੋਈ। ਭਾਈ ਕਾਨ੍ਹ ਸਿੰਘ ਨਾਭਾ ਦੁਆਰਾ 4 ਅਪਰੈਲ 1931 ਨੂੰ ਹੋਈ ਇਕੀਵੀਂ ਸਿੱਖ ਵਿਦਿਅਕ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਭਾਸ਼ਣ ਦੇ ਆਧਾਰ ’ਤੇ ‘ਵਿਦਿਆ ਵੀਚਾਰੀ ਤਾਂਪਰਉਪਕਾਰੀ‘ ਸਿਰਲੇਖ ਅਧੀਨ ਇੱਕ ਡਾਕੂਮੈਂਟਰੀ ਫਿਲਮ ਵੀ ਦਿਖਾਈ ਗਈ।

ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਵਾਈਸ ਚਾਂਸਲਰ ਪ੍ਰੋ. ਜੇ.ਐਸ. ਗਰੇਵਾਲ ਮੁੱਖ ਮਹਿਮਾਨ ਵਜੋਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਿੰਘ ਸਭਾ ਲਹਿਰ ਨੇ ਜਿਹੜੇ ਵੱਡੇ ਵਿਦਵਾਨ ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਭਾਈ ਕਾਨ੍ਹ ਸਿੰਘ ਨਾਭਾ ਦਾ ਨਾਂ ਸਿਰਮੌਰ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਈਕਾਨ੍ਹ ਸਿੰਘ ਨਾਭਾ ਦੁਆਰਾ ਰਚਿਤ ਗੁਰੂ ਸ਼ਬਦ ਰਤਨਾਕਰ ਮਹਾਨ ਕੋਸ਼ ਕੇਵਲ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਕੋਸ਼ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਇਸ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਇਸ ਮੌਕੇ ਡਾ. ਜਗਮੇਲ ਸਿੰਘ ਭਾਠੂਆ ਨੇ ਭਾਈ ਕਾਨ੍ਹ ਸਿੰਘ ਨਾਭਾ ਦੀ ਪੰਜਾਬੀ ਜਗਤ ਨੂੰ ਦੇਣ ਬਾਰੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬਹੁਪੱਖੀ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਬਹੁਪੱਖੀ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਦੇ ਮਾਲਕ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਧਰਮ, ਕਲਾ, ਸਾਹਿਤ, ਇਤਿਹਾਸ, ਕੋਸ਼ਕਾਰੀ ਆਦਿ ਖੇਤਰਾਂਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਭਾਸ਼ਣ ਦੌਰਾਨ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਬਾਰੇ ਪੂਰਬੀ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਚਿੰਤਨ ਦਾ ਸੁਮੇਲ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਅਧਿਐਨ ਦੀ ਪਿਰਤ ਪਾਈ।

ਇਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਭਾਈ ਕਾਨ੍ਹ ਸਿੰਘ ਨਾਭਾ ਦੇ ਪੜਪੋਤੇ ਮੇਜਰ ਆਦਰਸ਼ਪਾਲ ਸਿੰਘ ਨੇ ਵੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭਾਈ ਕਾਨ੍ਹ ਸਿੰਘ ਨਾਭਾ ਦੇ ਜੀਵਨ, ਕਾਰਜਾਂ ਅਤੇ ਯੋਗਦਾਨ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਇਤਿਹਾਸਕ ਮਹੱਤਤਾ ਵਾਲੀਆਂ ਕੁਝ ਤਸਵੀਰਾਂ ਦਿਖਾਈਆਂ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਕੁਝਨਿੱਜੀ ਵਸਤੂਆਂ, ਪੁਰਾਤਨ ਹੱਥ ਲਿਖਤ ਖਰੜੇ, ਮੈਡਲ ਅਤੇ ਕੁਝ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸੱਦਾ ਪੱਤਰ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਮਹਾਨ ਕੋਸ਼ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਹਿੰਦੀ ’ਚ ਵੀ ਅਨੁਵਾਦਿਤ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਮੌਕੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵੱਲੋਂ ਆਏ ਹੋਏ ਮਹਿਮਾਨਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਚਿੰਨ੍ਹ ਦੇ ਕੇ ਸਨਮਾਨਿਤਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦਾ ਸੰਚਾਲਨ ਡਾ. ਜ਼ਮੀਰਪਾਲ ਕੌਰ ਨੇ ਕੀਤਾ। ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਇੰਚਾਰਜ ਡਾ. ਆਰ.ਜੀ. ਸੈਣੀ ਨੇ ਧੰਨਵਾਦ ਕੀਤਾ

Eminent Sikh scholar Kahn Singh Nabha remembered

Neel Kamal,TNN | Nov 25, 2013, 11.40 PM IST(THE TIMES OF INDIA)

BATHINDA: The Centre for Comparative Literature at the Central University of Punjab, Bathinda, on Monday conducted literary lecture in remembrance of the eminent Sikh scholar and writer Bhai Kahn Singh Nabha.

Widely known as the author of Mahan Kosh, the encyclopaedia in Punjabi that was published in 1930, Bhai Kahn Singh was born on August 30, 1861.

Bhai Kahn Singh helped British administrator Max Arthur Macauliffe in Rawalpindi in 1885 in research on the Sikh religion and Guru Granth Sahib. Bhai Kahn Singh also published Nanak Bhavarth Dipika (1888), Ham Hindu Nahin (1898), Gurmat Prabhakar (1898), Gurmat Sudhakar (1899), Gur Gira Kasauti (1899) and Sharab Nikhedh (1907).

As an administrator he began his career in 1880, when he started working for Nabha state. He held administrative positions that included City Magistrate, Nazim, Mir/Munshi, Nehar Nazam. Because of his ability to sort out problems, he was also given other responsibilities that included being a foreign minister, a Judge of the High Court and member of the Judicial Council. He compiled Gurushabad Ratanakar Mahan Kosh from 1912-1930. Mahan Kosh, as it is commonly called, has 64,263 entries and is well known for pithiness and accuracy. Bhai Kahn Singh passed away on November 23, 1938.

Eminent scholar Jagmail Singh Bhathuan who has done a lot of research on Bhai Kahn Singh spoke about his teachings and his contribution in detail. Prof. JS Grewal, former Vice Chancellor, Guru Nanak Dev University, Amritsar expressed pleasure at the recognition being offered to such a stalwart and also spoke about his contribution to the culture of Punjab.

Major Adarsh Pal Singh, the grandson of Bhai Kahn Singh showed pictures from the life of Bhai Kahn Singh and spoke about various aspects of his personality. A documentary on the life and works of Bhai Kahn Singh was also shown. Prof. RG Saini, Professor in charge Examinations, Zameerpal Kaur, officiating in charge of the centre conducted the program