Research

Abstract:    Although there is a rich and burgeoning theoretical literature on regional (in)stability, its empirical implications remain unclear due to the scarcity of complementary quantitative research. This paper presents simulated experimental findings on spatial heterogeneity in secession proneness across 264 regions belonging to 26 European countries. To do so, it develops a broad model of state fragmentation that reconciles the views of the dominant strands in the literature. In order to apply the model, a novel indicator of regional political distinctiveness is proposed, rooted in the discrepancy between regional and national electoral behavior. Using this new indicator, we show that regional electoral heterogeneity has been on the rise in Europe in the past 40 years, offering an empirical rationale for the simultaneous rise in regionalism that is consistent with contemporary economic thinking on optimal country size. Calibrating our model to the current European situation, we find that Catalonia, Flanders and the Basque country are the regions currently predicted to be the most likely to break away. In line with these results, governments in all three regions have consistently vocalized demands for increased autonomy - or even secession - in recent years. Denmark, Hungary and Slovenia show up as the most secession-robust European countries.

Toelichting (Dutch)

Press: SpringerOpen Blog

Abstract:    This paper provides empirical evidence that declaring independence significantly lowers per capita GDP based on a large panel of countries covering the period 1950-2013. To do so, we rely on a semi-parametric identification strategy that controls for the confounding effects of past GDP dynamics, anticipation effects, unobserved heterogeneity, model uncertainty and effect heterogeneity. Our baseline results indicate that declaring independence reduces per capita GDP by around 20% in the long run. We subsequently propose a novel quadruple-difference procedure to demonstrate the stability of these results. A second methodological novelty consists of the development of a two-step estimator to shed some light on the primary channels driving our results. We find robust evidence that the adverse effects of independence increase in the extent of surface area loss, pointing to the presence of economies of scale, but that they are mitigated when newly independent states liberalize their trade regime or use their new-found political autonomy to democratize.

Abstract: This paper proposes a multi-region fiscal bargaining model where country border stability depends on preference heterogeneity, income inequality and scale economies in public policy. It demonstrates how increasing preference heterogeneity can increase border stability by increasing political disagreements over government expenditures, reducing the willingness to pay taxes and better aligning them with the fiscal preferences of the discontented and the wealthy. Hence, stable and efficient country borders may require a minimal degree of preference heterogeneity or, lacking that, stabilization through a credible tax ceiling, compensating transfers or fiscal decentralization.

Abstract: The recent rise and distinct geography of populism highlights the need for high resolution data on the economic and political landscapes and improved spatial political economy models that explain their interrelation. This paper shows that divergent development generates political externalities in lagging regions. To do so, it develops a dynamic spatial political economy model that integrates redistributive taxation and agglomerated economic growth in a standard economic geography framework. It finds that divergent development induces skill-biased labor mobility towards faster growing locations, simultaneously reducing their willingness to pay redistributive taxes and increasing their electoral influence on redistributive policy.  To empirically validate and calibrate the model, the Spatial Political Economy in Europe Database (SPEED) is introduced, containing newly georeferenced electoral maps, political party classifications and gridded (per capita) GDP estimates for most European countries in the 17th release of the Constituency-Level Electoral Archive (CLEA). Instrumental variable regressions exploiting geographically-determined differences in economic growth potential confirm a strong  constituency-level causal relation between underdevelopment and radical vote shares in the past two centuries. Counterfactual simulations suggests that policies that enhance labor mobility or income redistribution may both increase radical vote shares at least in the short run, as they risk fueling backlash in lagging and leading regions respectively.

Abstract: Vanschoonbeek (2024) introduces the Spatial Political Economy in Europe Database which contains (i) georeferenced electoral maps, (ii) (per capita) GDP estimates and (iii) harmonized political party names linked to several party classification systems for 28 European countries in the Constituency-Level Electoral Archive, a worldwide repository of constituency-level electoral results. As the most comprehensive source on constituency-level estimates of population and (per capita) GDP, it allows to analyze the empirical relations between the economic and political landscapes in Europe at a high spatial resolution and over long time periods. This brief note further illustrates the potential use of this database by shedding new empirical light on three longstanding debates in political economic geography: the urban-rural political divide, the relation between country size and political heterogeneity and the impact of low density and remoteness on voting.

Abstract:    Reynaerts and Vanschoonbeek (2016) propose a semi-parametric procedure to estimate the economic impact of secession, finding empirical evidence that declaring independence significantly lowered per capita GDP in newly formed states. To demonstrate that these findings appear to hold irrespective of the estimation procedure employed, this addendum formulates a parametric approach to estimate the independence dividend. Our preferred parametric specifications comprise a dynamic, quasi-myopic model of per capita GDP dynamics that controls for country and year fixed effects, the rich dynamics of GDP, finite anticipation effects and a vector of alternative growth determinants. The results indicate that declaring independence reduces per capita GDP by around 15-20% in the long run. These results are qualitatively confirmed when we use non-regional secession waves to instrument for local incentives to secede.

Summary:    On October 1st, the population of Catalonia hoped to make its voice heard during a popular consultation on establishing an independent Catalan state. The political-economic theory on this topic warns, however, that Spain’s national borders are likely to become too fragile if they could be unilaterally redrawn by each constituent region. This briefing analyzes two relevant policy tracks that the central government could pursue to prevent an “inefficient” Catalan secession, which would bring the entire country more costs than benefits.The first track, which the central government in Madrid appears to be pursuing at present, consists of the stringent application of strict constitutional secession rules. The second track, which the Spanish government could opt for, is to accede to the Catalan demand for budgetary autonomy.The idea of this alternative policy strategy is to convince Catalonia to voluntarily renounce secession, by reducing Catalan transfers to the rest of Spain in proportion to Catalan dissatisfaction with Spanish government policy. The briefing concludes that this second track - a policy of budgetary accommodation to the benefit of Catalonia - could be a less costly alternative for safeguarding the stability of Spain’s national borders. Moreover, this second strategy could prove to be a more efficient means of protecting the interests of all Spanish citizens (whether or not residents of Catalonia) by allowing a Catalan secession only if it is “efficient” or would yield more benefits than costs for the entire country.

Samenvatting:    Op 1 oktober hopen de Catalanen zich in een volksraadpleging uit te spreken over een eigen staat. De politiek-economische theorievorming ter zake waarschuwt echter dat de Spaanse landsgrenzen té fragiel worden als ze unilateraal hertekend kunnen worden door elk deelgebied. Deze briefing analyseert twee relevante beleidspistes die de centrale overheid kan volgen om een ‘inefficiënte’ Catalaanse afscheuring te voorkomen, die voor heel Spanje meer lasten dan lusten met zich meebrengt. De eerste piste, die de centrale overheid in Madrid momenteel lijkt te bewandelen, bestaat uit een strikte toepassing van strenge grondwettelijke afscheidingsregels. De tweede piste, die de Spaanse overheid zou kunnen volgen, is om in te stemmen met de Catalaanse vraag naar budgettaire autonomie. De idee van deze alternatieve beleidsstrategie is om Catalonië te overtuigen om vrijwillig af te zien van een afscheiding, door de Catalaanse transfers naar de rest van Spanje te verlagen in proportie met de Catalaanse ontevredenheid over het Spaanse overheidsbeleid. De briefing besluit dat deze tweede piste – een budgettair accommodatiebeleid ten voordele van Catalonië - goedkoper kan uitdraaien om de stabiliteit van de Spaanse landsgrenzen te vrijwaren. Bovendien is deze tweede strategie mogelijk ook efficiënter om de belangen van alle Spanjaarden (Catalanen én niet-Catalanen) te behartigen, door een Catalaanse afscheiding slechts toe te laten als ze ‘efficiënt’ is of voor heel Spanje meer lusten dan lasten oplevert.

Pers: De Tijd, Doorbraak

Samenvatting:    Deze briefing beschrijft de voornaamste inzichten van een recente VIVES-studie die een wiskundig model van staatsvorming afleidt uit de meest recente economische theorievorming ter zake, om de uitslagen van een onafhankelijkheidsreferendum gehouden in 264 Europese regio’s van 26 Europese landen te simuleren. De resultaten suggereren dat Catalonië, Vlaanderen en Baskenland vandaag de Europese regio’s zijn die het meest vatbaar zijn voor een afscheidingsstreven, op een zucht gevolgd door Schotland en het Bulgaarse Kardzhali. Denemarken, Hongarije en Slovenië komen naar voor als de landen die het meest robuust zijn voor een afscheiding. 

Samenvatting:    Historisch gezien is het proces van staatsvorming een verhaal van de consolidatie van grondstoffen, territorium en macht. Sinds de voorgaande eeuw wordt de wereld evenwel in toenemende mate gekenmerkt door een proces van staatsdesintegratie. Daardoor wint de vraag naar de economische gevolgen van het uiteenvallen van landen aan belang, zeker wanneer onafhankelijkheidsbewegingen hun pleidooi steeds vaker economisch motiveren. Ondanks de huidige relevantie bestaat er echter weinig onderzoek naar de economische gevolgen van staatsdesintegratie. Deze VIVES briefing belicht de centrale bevindingen van een recente VIVES-studie die per capita onafhankelijkheidsdividenden berekent voor een grote groep van nieuw-onafhankelijke landen in de periode 1950-2013.

Samenvatting:    In deze bijdrage analyseren we de voornaamste onderliggende economische factoren binnen het Schotse onafhankelijkheidsdebat. We illustreren hoe de ontdekking van de olievelden voor de Schotse kust de economische kosten van een Schotse afscheiding compenseerde, doordat een onafhankelijk Schotland sindsdien kan terugvallen op deze belangrijke inkomstenbron. We tonen eveneens dat het Schotse stemgedrag nooit sterker afweek van de nationale trend. Dit suggereert dat de welvaartswinst van een Schotse afscheiding in termen van een beleid dichter bij de burger, nooit groter was dan vandaag. Aan de hand van de meest recente economische theorievorming ter zake ontwikkelen we tenslotte een wiskundig model van natievorming, waarmee we de uitslagen van een onafhankelijkheidsreferendum gehouden in elke Britse regio simuleren. De resultaten daarvan bevestigen dat Schotland momenteel de meest instabiele regio van het Verenigd Koninkrijk (VK) is. Wanneer de welvaartskosten van een uniform Brits beleid in gelijke mate toenemen doorheen het VK is Schotland immers de eerste regio waar een afscheiding welvaartsverhogend is voor een meerderheid van haar burgers, op enige afstand gevolgd door Londen en het zuidwesten van Engeland. Een vergelijking met Spanje nuanceert deze resultaten in die zin dat zowel een Catalaanse als een Baskische afscheiding volgens dit model grofweg dubbel zo waarschijnlijk is als een Schotse.

Pers: Trends (1), Trends (2), Doorbraak (1), Doorbraak (2)

The VIVES Workshop on the Stability of Regions, Culture and Institutions is a half-day event taking place in the historical Irish College of Leuven on 2 June 2016. The goal of the workshop is to create a platform for discussion between academics and policy makers on the political economy of cultural, ethnic and political diversity.

Poster here, presentation here