MN 48
Source: TCD MS 1429 no. 11 (f. 9r)
TRANSCRIPTION
1. In dei nomine amen
2. Ag so méd in gill ata ag Conchubhar mac Taoidg mic Uilliam ar da dtrian Dromainne in Chunna mar gabhus a portuus o Mathghamuin
3. mac Murchaidh mic Conchubhair .i. ceithre hathghamhnacha innlaoga agus amaille ris sin tosac gill agus gabhaltuis ar da dtrian codach Mathgamna
4. in gac inadh ina mbiadh o hsin amach agus cumus a da dtrin [sic] dfuaslaga as gac inadh ina mbia a ngioll mar in cedna agus fos is le Concubhar
5. da dtrian gac fearainn noch is le Mathghamuin a mbithdileas o bhas Matghamna amach agus ase cuit Mathgamna don ceangal agus don cunnradh so .i. cuire
6. Casc agus Nodlag aige ar Concubhar agus ar [E]ogan mac Domnaill agus da dteacmu do Mathghamhuin dul a neitigibh no a namgar ata dfiachaib ar Conchubhar
7. agus ar Eogan mac Domnaill biadh agus étach do taphuirt do da dtrian in imchuir sin ar Concubhar agus a trian ar Eogan agus eisin do denam a dichill ser
8. bisi doibh sin da cionn sin agus as iat so fiaduin laithrec in cunnartha sin agus na scribhinne do dhenam do thoil in da rann .i. Donnca mac Concubhair hI Bhraoin
9. agus a bean .i. Mor agus Giolla na Naomh dub O hAoidhain agus Seaan mac Cinneide Oig agus Cairbre Mac in Gabhann .i. fleiscech ealadhan agus Concobhar mac Eogain mic Dom
10. naill agus misi fein lamh in scribinn dfiadhnuisi air sin .i. Aodh mac Giolla na Naomh Anno Domini 1576
11. X Mathgamhuin Riain. manu aliana.
NORMALISED TEXT
In Dei nomine amen.
Ag so méid an ghill atá ag Conchubhar mac Taidhg meic Uilliam ar dhá dtrian Dromainne an Chunna, mar ghabhas a fortus, ó Mhathghamhain mac Murchaidh mheic Conchubhair .i. ceithre hathghamhnacha innlaogha agus, amaille ris sin, tosach gill agus gabháltais ar dhá dtrian codach Mathgamna in gach ionadh ina mbiadh ó shin amach, agus cumus a dhá dtrian dfuasagladh as gach ionadh ina mbia a ngioll. Mar an céadna agus fós, is le Conchubhar dhá dtrian gach fearainn noch is le Mathghamhain a mbithdhíleas ó bhás Mathghamhna amach.
Agus is é cuid Mhathghamhna don cheangal agus don chunnradh so .i. cuireadh Cásc agus Nodlag aige ar Choncubhar agus ar [E]óghan mac Domhnaill. Agus dá dteagmhadh do Mhathghamhain dul i n-éitighibh nó i n-amhgar, atá d'fhiachaibh ar Chonchubhar agus ar Eóghan mac Domnaill biadh agus éadach do thabhairt dó: dhá dtrian an iomchuir sin ar Choncubhar agus a thrian ar Eóghan, agus eisin do dhéanamh a dhíchill serbhíse dóibh sin dá chionn sin.
Agus is iad so fiadhain láithreach an chunnartha sin agus na scríbhinne do dhéanamh do thoil an dá rann .i. Donnchadh mac Conchubhair hÍ Bhriain agus a bhean (.i. Mór), agus Giolla na Naomh Dubh Ó hAoidheain, agus Seaán mac Cinnéide Óig, agus Cairbre Mac an Ghabhann (.i. fleisgeach ealadhan), agus Conchobhar mac Eóghain mheic Domhnaill. Agus misi féin, lámh an scríbhinn, d'fiadhnaisi air sin .i. Aodh mac Giolla na Naomh, Anno Domini 1576.
X Mathghamhain Riain manu aliena
TRANSLATION
In Dei nomine. Amen. This is the amount of the pledge that Conchubhar son of Tadhg son of Uilliam has against two-thirds of Dromainn an Chunna, as it extends from its centre, from Mathghamhain son of Murchadh son of Conchubhar, i.e. four in-calf dry cows and, along with that, priority of pledge and tenancy of two-thirds [of the rest] of Mathghamhain's holding, wherever he would be henceforth, and the power to redeem the two-thirds [of the rest of Mathghamhain's holding] from every place where it will be in pledge.
And further, Conchubhar, after the death of Mathghamhain, shall own in fee simple two-thirds of all the land that Mathghamhain owns.
And Mathghamhain’s share of this obligation and agreement is this: he is entitled to an invitation at Easter and Christmas from Conchubhar and Eóghan son of Domhnall; and should it happen that infirmity or hardship befall Mathghamhain it is the duty of Conchubhar and Eóghan son of Domhnall to give him food and clothing, two-thirds of that burden to fall on Conchubhar and one third on Eóghan; and he [sc. Mathghamhain] to do his best service for them on account of [all] that.
And these are the witnesses of the occasion of the making of that agreement and writing, by the will of both parties, i.e. Donnchadh son of Conchubhar Ó Briain and his wife, i.e. Mór; and Giolla na Naomh Dubh Ó hAoidhin; and Seaán son of Cinnéide Óg; and Cairbre Mac an Ghabhann, i.e. a student of learning, and Conchubhar son of Eoghan son of Domhnall; and myself, who wrote the document as witness thereof, i.e. Aodh son of Giolla na Naomh. In the year of the Lord 1576.
X Mathghamhain [Ó] Riain, in another hand.
NOTES
2. portuus For fortus (recte fortús?) a poorly attested word, see DIL s.v.
3. hathghamhnacha Translated 'stripper' by Gearóid Mac Niocaill in his unpublished dissertation, presumably drawing on Hardiman XXI.5 and Dinneen s.v. 'gamhnach'. But a stripper cow generally means an old cow that is past calf-bearing and not yielding milk, which is an unlikely interpretation in the present context.
4. gac inadh ina mbia a ngioll Conchubhar can pay off any existing pledge and put his own pledge in its place.
6. Eogan mac Domnaill Eóghan mac Domhnaill was a nephew of Conchubhar, and features also in Deed 5. KWN suggests that it is possible that the other third of Dromainn an Chunna was in Domhnall's possession, which may have been the reason that he was joined in this clause of obligatory hospitality.
9. O hAoidhain Presumably a version of Ó hEidhin (Anglicized Hynes).