Artikelen

KLIK HIER

Hoe ziet de Individualpsychologie van Alfred Adler de mens?

Het is gebleken dat de visie van de individualpsychologie (I.P.) op de persoonlijkheid van de mens van groot nut is in de pedagogie, de orthopedagogie, de psychotherapie en alle beroepen waarin intermenselijke relaties belangrijk zijn.

Een korte beschrijving van deze visie volgt hier als eerste kennismaking.

De Individualpsychologie ziet de mens als een doelstrevend wezen. Het kind vormt zich uit zijn ervaringen een mening over zichzelf, zijn waarde, zijn plaats in de wereld. Op deze basis gaat het zich een onbewust doel stellen dat strevingen bevat, als superioriteit, zelfverwezenlijking, sociale integratie enz.

Dit zelfgekozen doel gaat dan sterk motiverend werken op het gedrag, op de opbouw van een gedragspatroon, de levensstijl. De mens wordt dus gezien als kiezend, stellingnemend, creatief. In deze sfeer ligt ook de grote belangstelling, die de I.P. heeft voor begrippen als gevoel van eigenwaarde en minderwaardigheidsgevoel, moed en ontmoediging, gemeenschapszin. Zij zijn immers bouwstenen van de "mening” en deze is weer de basis van het levensdoel en de levensstijl.

In de naam IP zit het woord "individu", dat "ondeelbare eenheid" betekent. Hierin wordt tot uitdrukking gebracht dat de mens als eenheid streeft naar zijn doel. Eigenschappen, vermogens, aanwensels, lichamelijke uitdrukkingswijzen en symptomen zijn middelen, die door de mens worden gebruikt in dienst van het doelstreven. Naast de sterke motiverende kracht, die via de doelstelling, van de mening uitgaat, mag de invloed van de gewenning niet over het, hoofd worden gezien. Gefixeerde gedragspatronen berusten dus op twee pijlers en kunnen dan ook alleen effectief worden veranderd als naast bewustmakende, inzichtgevende psychotherapie voldoende aandacht wordt besteed aan training in een nieuwe gedragswijze, een soort herscholing in de sfeer van gedragingen en gewoonten.

Adler was een van de eersten, die indringend erop heeft gewezen hoezeer alle gedragingen en problemen van mensen zijn verworven in de sociale situatie en niet uitsluitend kunnen worden verklaard als uitvloeisel van individuele eigenschappen.

Hij beschrijft gemeenschapszin als een aangeboren vermogen, dat ieder mens als zodanig van nature heeft omdat bij slechts onder mensen kan opgroeien en cultuur verwerven, anderzijds als iets dat bewust verder moet worden ontwikkeld, zodat de enkeling bereid is met anderen rekening te houden, aan het functioneren van een groter geheel bij te dragen en mee te werken aan noodzakelijke verandering en verbetering.

Alleen zo is menswaardig leven in huwelijk, gezin, beroep en samenleving mogelijk. Gemeenschapszin is dus gave en opgave.

Uit het bovenstaande blijkt dat de IP. veel aandacht besteedt aan de vrijheid en de verantwoordelijkheid die de mens, als hij tenminste niet diep cerebraal is gestoord, t.a.v. zijn eigen lot heeft. De zogenaamde oorzaken worden zoveel mogelijk teruggebracht tot wat ze meestal werkelijk zijn, n.l. aanleidingen of verleidingen die minder dwingend zijn dan ze lijken.