3. Wat is heraldiek?
Karel de Stoute (1433-1477), laatste Hertog van Bourgondië, in volledige wapenuitrusting gezeten op zijn strijdros dat opgetuigd is met een heraldisch sjabrak of zadelkleed.
Bovenaan rechts het wapen van de Bourgondische hertogen, omsnoerd met het ordeteken van de Orde van het Gulden Vlies.
(Gouache geschilderd door Andrew Stewart Jamieson)
1. Definitie en taken van de heraldiek
Heraldiek is de (hulp)wetenschap die zich bezighoudt met de studie van het ontstaan, de ontwikkeling, de betekenis en de beschrijving van heraldische wapens of blazoenen en de bronnen waarin of waarop ze worden verwerkt. Wapens vindt men voornamelijk terug in manuscripten, oorkonden, akten, wapenrollen en -boeken en op zegels, penningen, munten, monumenten, grafstenen, rouwborden, schouwmantels, schilderijen en kunstvoorwerpen. Zo laat heraldiek toe om in het kader van een historisch onderzoek deze bronnen te verbinden met de personen, families of instellingen die deze wapens droegen.
Het behoort tot de taak van de heraldiek om de regels waaraan wapens en de daarop voorkomende figuren, afbeeldingen en kleuren moeten voldoen, vast te stellen, toe te passen en te laten respecteren.
Het correct "blazoeneren" of beschrijven van wapens is eveneens een taak van de heraldiek. Hierbij wordt volgens vaste regels een eigen heraldische taal gebruikt. Hoewel de terminologie en de regels in de loop van de eeuwen geëvolueerd zijn, is het beschrijven van wapens nog steeds doorweven van middeleeuwse termen. Een treffend voorbeeld hiervan zijn de heraldische kleuren of emails: keel (rood), (l)azuur (blauw), sinopel (groen) en sabel (zwart).
Het wapenrecht ten slotte is dat deel van de heraldiek dat de richtlijnen voor de verlening en het geoorloofd gebruik van wapens vastlegt en tevens de mate van hun wettelijke bescherming onderzoekt. Wanneer een bestaand wapen dat aan een derde toebehoort op onrechtmatig wijze wordt toegeëigend en gevoerd, is er sprake van usurpatie.
Het wapenboek Gelre, tussen 1370 en 1414 geschreven door de Heraut Gelre Claes Heinenzoon, Wapenkoning der Ruwieren.
2. Ontstaan en geschiedenis van de heraldiek
Philippe Pille - Hopstraat 22 - 8500 Kortrijk - +32 (0) 475 614 251
philippe@philpille.be