Geschiedenis Bato

Ontstaan BATO

1883 – 1945

Het is in het jaar 1883 dhr. J.Jansonius, destijds onderwijzer aan de Potterbakkerschool, geweest die het initiatief tot de oprichting van de Gymnastiekvereniging BATO nam. Daarbij lag het oorspronkelijk in de bedoeling, dat deze alleen open zou staan voor onderwijzers. Het bleek echter dat men, ook wanneer men het achterland er in betrok, niet voldoende leden zou kunnen krijgen, omdat de salarissen te laag waren voor de te maken reiskosten. Men had immers een fiets aan te schaffen om naar Winschoten te komen.

Gelukkig is de opzet dus op ruimere basis gebeurd, want ook buiten de onderwijzerskringen bleek er belangstelling voor de gymnastiek te bestaan. En zo kon op 18 september 1883 in hotel Tivoli een vergadering worden gehouden. Met veel animo werd tot oprichting van BATO besloten. Tot directeur werd aangewezen de heer J.Jansonius. BATO was op dat moment dus een feit! Het ledental was echter maar klein en de eerste jaren zal dit vermoedelijk niet boven de 20 zijn geweest. In 1892 waren er slechts 12 leden! Zo rond de eeuwwisseling was het ongeveer 50 en nam een grote vlucht, toen de dames werden toegelaten. Want evenals elders mochten aanvankelijk alleen ‘de heren der schepping’ lid van BATO zijn. Deze damesafdeling was aanvankelijk echter het zorgenkindje, geheel in tegenstelling tot tegenwoordig. De groei bleef echter doorgaan en in 1933 bestond de vereniging uit 430 leden. De grote groei kwam pas na de Tweede Wereld Oorlog. Gemakkelijk heeft de vereniging het niet gehad. Wel was er een gymnastieklokaal, maar daar mocht de vereniging geen gebruik van maken. Men bleef dus aangewezen tot Tivoli. De toestellen en materialen moesten door de Winschoter ambachtslieden worden vervaardigd. Hoewel het dus in onze ogen maar een gebrekkig spulletje was, was het bezoek aan de lessen prima. Zo rond 1892 werd echter het gymlokaal van de HBS voor ons opengesteld. Dat was een hele verandering.

Was de vereniging oorspronkelijk alleen een gymnastiekvereniging, die ook wel eens een beetje op het veld oefende en dan slingerbal verkoos. Op 11 augustus 1920 werd een afdeling openlucht opgericht. Dat was toen voornamelijk voetbal en korfbal. Atletiek werd in en voor dat jaar al met meer en minder succes beoefend. Het ledental liep echter op en de behoefte werd gevoeld meer afdelingen op te richten. Op de ledenvergadering van 25 april 1934 werd besloten tot algehele reorganisatie. Er kwam een hoofdbestuur met afdelingsbesturen voor gymnastiek en wandelen, handbal en zaalsporten, atletiek en voetbal.

Wanneer het eerste clubblad is verschenen konden we niet nagaan. In 1931 kwam echter Rood-Wit uit en voordien is er wellicht al een blad geweest, want het was de heer P.Hoekstra die indertijd het initiatief nam om weer een clubblad te krijgen (inderdaad in de jaren 1914-1915).

1945-1973

In de eerste jaren na de Tweede wereldoorlog beleefde de vereniging haar grootste bloeiperiode, begrijpelijk, omdat velen de gelegenheid aangrepen om in alle vrijheid zich in de sport uit te leven. Het ledental bedroeg op 31 december 1945 in totaal 792, verdeeld over de afdelingen Gymnastiek, Voetbal, Handbal en Atletiek. Een belangrijke datum was 30 januari 1946. In de toen gehouden algemene ledenvergadering werd besloten de naam gymnastiekvereniging BATO te wijzigingen in Sportvereniging BATO. In 1947 vond de heroprichting plaats van de afdeling Wandelen. In 1948 was het jaar van het 65 jarig bestaan. Dit was dan ook te merken aan het ledental, dat een hoogte bereikte van 1002 leden. Hoogtepunt van dat jaar was de revue “Dat’s Kras”, geschreven door Tjabbo de Groot. In dat zelfde jaar namen een tiental atleten deel aan de Olympische dag in Amsterdam. Ook kwamen in dat jaar een vijftigtal Luxemburgse gymnasten op bezoek.

Het jaar 1952 begon met een droevig bericht voor BATO. Op 12 februari overleed namelijk op ruim negentigjarige leeftijd de heer J.Jansonius, oprichter van de vereniging. De zilveren B door hem geschonken, zal de herinnering aan deze pionier altijd levendig moeten houden. In begin jaren vijftig was de financiële toestand een punt van grote zorg voor de vereniging. Een grote bazar werd opgezet en dit resulteerde in een grote opbrengst. In 1957 werd, toen hij aftrad als voorzitter, de heer P.Hoekstra benoemd tot ere-voorzitter. In datzelfde jaar steeg het ledental tot 1139 leden!

Om geld in te zamelen voor het 75 jarig jubileum werd o.a. een grootse Oliebollen actie opgezet. 1958 was het jaar van het 75 jarig bestaan. Er werden vele evenementen georganiseerd met als hoogte punt het jubileumfeest met de Bato-revue “Confetti”. Circa 100 leden in fleurige kostuums zorgenden voor een schitterende show.

Begin jaren zestig liep het ledental terug en brak een moeilijke periode aan. Bij enkele atletiekbestuurder ontstonden plannen om een zelfstandige atletiekvereniging op te richten. Dit gebeurde in 1963. In dat jaar werd een besluit genomen om de statuten en reglementen te wijzigen i.v.m. de zelfstandig-verklaring. In de loop van 1967 komt de gemeentelijke Commissie voor Lichamelijke Opvoeding met een verzoek tot sanering van de sport in Winschoten. De Bato-gymnastiek afdeling voelt er niets voor een samengaan aan te gaan met Turnlust en SSS. In 1968 werd het 85 jarige bestaan van BATO herdacht met een feest in de Reiderlandhal.

In een gecombineerde vergadering in juni 1972 kwam het bestuur van de afdeling gymnastiek met fusieplannen ter tafel. Niet de fusie op zich, maar meer de wijze waarop men deze plannen trakteerde, waren aanleiding tot beroering.

In het eind van dat jaar trad het bestuur en bloc af en ging de afdeling onder een nieuw bestuur en leiding de activiteiten voortzetten. Dit met groot succes, want het 90 jarig bestaan werd in het jaar daarop groots gevierd.

1973 – Heden

Na de fusieperikelen stond niets een verdere bloei van BATO in de weg. Met vernieuwde energie werd gewerkt aan nieuwe acties en activiteiten voor de leden. Vanzelfsprekend werd verder deelgenomen aan turnwedstrijden. De Clubkampioenschappen zijn een jaarlijks terugkerend ritueel. Opvallend is het daarbij vast te stellen dat er bijvoorbeeld in 1981 alleen clubkampioenschappen waren voor de sectie MRG, bij gebrek aan voldoende turnsters uit de turnsectie. Dit werd veroorzaakt door de nieuwe opbouw van de groepen. Trouwens, MRG (moderne ritmische gymnastiek) werd later veranderd in RSG (ritmische sport gymnastiek), om niet veel later te worden omgedoopt in RG (ritmische gymnastiek).

Het aloude turnen heet nog steeds zo. Gelukkig is in de loop der jaren het aantal selectieleden turnen weer toegenomen zodat ook zij weer konden meedoen aan de Clubkampioenschappen. Tijdens deze wedstrijden werden niet alleen de clubkampioenen in het zonnetje gezet, maar werd bij het turnen ook een aanmoedigingsprijs uitgereikt aan het jongste lid met de hoogste score. De aanmoedigingsprijs is in het leven geroepen door een groep oud-turnsters en is sindsdien de “reünisten-bokaal” gaan heten.

Enkele jaren geleden merkte de ere-voorzitter Nico Smit, notabene tijdens de wedstrijden, (terecht) op dat er voor de sectie RG geen aanmoedigingsprijs bestond. Lopende de wedstrijden is toen een nieuwe prijs in het leven geroepen die in de wandelgangen wel de “Nico Smit-bokaal” is gaan heten.

BATO heeft gedurende een korte periode een Topturnselectie binnen de gelederen gehad. Op het hoogtepunt namen zo’n 15 meisjes deel aan deze selectie. Echter, de hoge kosten die een dergelijke selectie met zich meebrengt, hebben ertoe geleid dat in februari 1989 de spreekwoordelijke stekker uit het stopcontact getrokken werd. Spijtig, maar de selectie trok een te grote financiële wissel op de rest van de vereniging.

Zo’n 10 jaar later is, succesvol zoals later zou blijken, een nieuwe loot aan de turnsport geïntroduceerd binnen de vereniging: ACRO-gymnastiek. Het gaat hier om een combinatie van turnen en acrobatische oefeningen. In de loop der jaren heeft de sport een grote vlucht genomen. Na kleine wedstrijden (o.a. in Roswinkel) wordt momenteel in grote zalen deelgenomen aan lokale, regionale en zelfs landelijke wedstrijden (NK’s) met regelmatig groot succes.

Hetzelfde geldt voor de ritmische turnsters die o.a. bij de groepswedstrijden hebben deelgenomen aan de nationale kampioenschappen en geleid heeft tot Nationale Kampioenen.

De Recreatiecommissie en in een later stadium de Jeugdraad lieten zich niet onbetuigd. Activiteiten als de Speurtocht, het bezoek van Sinterklaas en zwarte Piet, kampeerweekeinden, knip- en plakmiddagen, bingo- discoavonden, deelname aan de Avondvierdaagse, de eieractie (een BATO-ei hoort erbij!), soundmix-shows e.d. zijn zo langzamerhand een begrip geworden binnen BATO en Winschoten.

In 1980 zijn de dames Bé Krom, Ammy Kuiper en Luktje Hoekstra begonnen met het organiseren van het jaarlijkse reisje voor de BATO-dames. Mevrouw Krom heeft de organisatie ervan 25 jaar volgehouden. Zij vond toen de tijd rijp geworden om het stokje over te geven aan haar opvolgsters.

Vanzelfsprekend werd in 1983 stilgestaan bij het 100-jarig bestaan van de, toen nog, SV BATO. Het jubileum werd o.a. gevierd met een grootse revue en een receptie in de Klinker.

Toch ontstond binnen de BATO-gelederen langzaam maar zeker het gevoel dat tussen de drie verschillende afdelingen van de SV de binding niet meer aanwezig was. In januari 1996 heeft de toenmalige voorzitter van de afdeling gymnastiek, Henk Stuut, al een oproep aan het hoofdbestuur gedaan waarin hij meldt dat “het intern (binnen de SV dus) ontbreekt aan onderlinge samenwerking en medewerking”.

Gezond verstand en de wetenschap dat de afdelingen het ook zonder een overkoepelende SV zouden redden, hebben ertoe geleid dat op 22 maart 1999 “de Sportvereniging BATO is opgehouden te bestaan en dat de Sportvereniging BATO door statutenwijziging omgevormd wordt tot GYMNASTIEKVERENIGING BATO”. (akte van depot) Met name deze laatste bepaling is voor de afdeling gymnastiek belangrijk geweest, omdat daardoor de oprichtingsdatum van 18 september 1883 voor BATO-gymnastiek werd behouden.

De nieuwe ontwikkelingen, met name op technologisch gebied, gaan vanzelfsprekend ook niet aan BATO voorbij. Een 125-jarig jubileum geeft natuurlijk aanleiding om weer eens te duiken in de archieven. Prachtige ingebonden handgeschreven notulen van diverse vergaderingen vormen kleine pronkstukjes uit het rijke BATO-verleden. Begin jaren 80 deed het computertijdperk haar intrede. Dit heeft er ondermeer toe geleid dat notulen, uitnodigingen, verslagen, reportages, e.d. meer en meer in digitale vorm terug te vinden zijn. Van de Uitvoeringen van de laatste jaren zijn door het Winschoter Stadsjournaal opnamen gemaakt die vervolgens op videoband zijn gezet. De ervaring heeft geleerd dat videobanden niet het eeuwige leven hebben. Vandaar dat deze analoge opnamen vervolgens op digitale wijze op DVD’s zijn gezet. Het is verbazend om te zien hoe de ontwikkeling van de Uitvoeringen is geweest. In de beginjaren in Hotel Dommering, vervolgens in de Sporthal aan de Stikkerlaan om vanaf 1993 (100-jarig bestaan met Jansonius’ Droom) te belanden in de theaterzaal van de Klinker, waar iedere keer 630 personen getuige konden zijn van de verrichtingen van de leden van jong tot oud.

Een ander aspect van de technologische vernieuwingen valt af te lezen aan het feit dat BATO sinds 1995 “online” is. De internetsite wordt druk bezocht en is een ideaal middel om alle leden op snelle wijze te informeren op zaken die de vereniging aangaan en kan dienen als informatiebron voor iedereen die geïnteresseerd is in BATO.

Het jaar 2008 is binnen de vereniging bestempeld als “jubileumjaar”. Het hele jaar moest in het teken staan van het bereiken van deze mijlpaal. Op 3 januari werd het jaar geopend met een duik in het zwembad en het oplaten van ballonnen. In elke maand van het jaar stond iets op het programma met als hoogtepunt de Show op 19 april en de jubileumdag op 20 september.

Binnen de vereniging hebben we de naam “Uitvoering” vervangen door SHOW. De verandering van de oefeningen, het hogere tempo ervan, de moderne muziek en de professionele manier waarop e.e.a. wordt gepresenteerd hebben geleid tot deze naamswijziging.

De Show met als thema “Showtime” is een groot succes geworden. Heel veel leden van jong tot oud hebben laten zien waartoe een “125-jarige” nog in staat is. Meer dan een jaar voor het feitelijke jubileum is de jubileumcommissie begonnen met de voorbereidingen voor 20 september en is er in geslaagd om een aantrekkelijke invulling te geven aan de dag.

Er is gegraven in het geheugen en in het verleden om achter namen en adressen van met name oud-leden te komen. Dat dit gelukt is blijkt uit de vele positieve reacties die binnenkwamen na het versturen van de uitnodigingen.

Een 125-jarig jubileum is natuurlijk een gelegenheid bij uitstek om bij stil te staan, om een blik in het verleden te werpen en om vooruit te kijken. Op de vorige pagina’s heeft u in vogelvlucht een terugblik kunnen lezen van 1883 tot 2008.

Het is ondoenlijk om alles wat zich in en om BATO heeft afgespeeld hier te vermelden. Veel, heel veel materiaal uit het verleden is bewaard gebleven, variërend van handgeschreven notulen van bestuursvergaderingen tot jaarbundels van het clubblad. Dit staat garant voor vele uren leesplezier en geeft een goed beeld van de rijke historie van de vereniging; een vereniging die zich kenmerkt door een grote clubliefde en, voornamelijk bij de oudere leden, trouw aan de club.